گزارش«توسعه ایرانی» از تعطیلات مدارس و کم و کیف آموزش‌های مجازی
کرونا با مدارس چه کرد؟!
سعیده علیپور
دوم اسفند ماه امسال در حالی که انتخابات مجلس شورای اسلامی برگزار می‌شد، وزیر آموزش و پرورش از احتمال تعطیلی مدارسی سخن گفت که محل اخذ رای بودند، اما این احتمال خیلی زود با وحشت شیوع ویروس کرونا که خبرش هم‌زمان با برگزاری انتخابات منتشر شده بود، آمیخت و بسیاری از خانواده‌ها را مجبور کرد تا فرزندانشان را خودخواسته به مدرسه نفرستند. کلاس‌های در هم فشرده، امکانات بهداشتی اندک و عدم نظارت کافی بهداشت در مدارس از دلایلی بود که بسیاری از والدین را بر آن داشت تا خود زودتر از آموزش و پرورش اقدام به تعطیلی مدارس کنند. خیلی زود این تعطیلی خودخواسته شکل رسمی به خود گرفت و آموزش و پرورش به فواصل کوتاه مدارس را تعطیل اعلام کرد و با بالا گرفتن بحران شیوع ویروس این تعطیلی تا پایان نوروز ادامه یافت و حتی احتمال داده شد که با ادامه انتشار کووید-۱۹ تا بعد از نوروز هم ادامه پیدا کند.
تعطیلات پی‌درپی
از ابتدای سال تحصیلی ۹۹-۹۸ موضوعات مختلفی دست به دست هم داد تا بخش آموزش، بیش از سال‌های قبل تعطیل شود. آلودگی هوا، برف و حالا ویروس کرونا، تاکنون بیش از یک ماه بر تعطیلات مدارس افزوده و عملاً آموزش امسال دانش‌آموزان را تحت‌الشعاع قرار داده است.
حال اما ویروس کرونا، تعطیلات طولانی مدتی را به مدارس تحمیل کرده است و دانش‌آموزان چند هفته‌ایست مجبور به خانه‌نشینی‌اند؛ اما این بار این تعطیلی که آموزش را به مرز فلج شدن کشانده، مسئولان آموزش و پرورش را بر آن داشته تا با برگزاری کلاس درس در شبکه‌های تلویزیونی و فضای مجازی کمی از این غیاب را جبران کند، اما آیا با ادامه تعطیلی مدارس، امکان جبران این عقب‌افتادگی با کمک فضای مجازی و رسانه ملی وجود دارد؟
کلاس درس در تلویزیون
مدتی است که بخش مهم آموزش دانش‌آموزان از طریق تلویزیون و دو شبکه آموزش و چهار در حال انجام است؛ برخی از والدین معتقدند فشردگی و محدویت برنامه‌های آموزشی شبکه آموزش سیما از مشکلات طراحی این برنامه‌ها است که در زمانی محدود تنها برخی دروس تدریس می‌شوند و در برخی موارد حتی عدم هماهنگی سرفصل‌ها در مناطق مختلف کشور باعث شده تا دانش‌آموزان نتوانند بهره لازم را از دروس ارائه شده ببرند.
از سوی دیگر جدی نگرفتن این کلاس‌ها از سوی دانش‌آموزان و والدین خود سبب ناکارآمدی این برنامه‌هاست. به طوری که بعضی از دانش‌آموزان به شوخی در شبکه‌های اجتماعی نوشته‌اند که این برنامه‌های آموزشی را در حالت دراز کشیده و از زیر پتو تماشا می‌کنند!
تلاش موازی معلمان در فضای مجازی
اما برخی معلمان سعی در پوشش این نواقص دارند و با تدریس و ارتباط مجازی با دانش‌آموزان تلاش در هماهنگی دروس برای بهره‌گیری دانش‌آموزان از آموزش‌های مجازی دارند. بنا بر گفته وزیر آموزش و پرورش تلاش می‌شود با آموزش‌های مجازی، عقب‌افتادگی درسی دانش‌آموزان به دلیل تعطیلی ناشی از شیوع بیماری کرونا جبران شود. محسن حاجی‌میرزایی گفت: «نمی‌خواهیم در تقویم آموزشی تغییر ایجاد شود و تا خرداد ماه باید سال تحصیلی تمام و تقویم زمانی رعایت شود». برخی معلمان این روزها با ضبط ویدئوهایی از تدریس خود در خانه و بارگذاری آن در کانال مدرسه، جریان آموزش را تعطیل نکرده‌اند و در این میان مدیران و معاونان با حضور فیزیکی در مدارس جریان آموزش مجازی را رصد می‌کنند.
تصاویر مختلفی هم از تلاش معلمان برای آموزش مجازی دانش‌آموزان منتشر شده است و پر سروصداترین آن تلاش معلم حق‌التدریس حمیدیه خوزستان بود که یخچال خانه خود را به تخته وایت‌برد تبدیل کرد.
اما این اتفاق در همه جای کشور و توسط همه معلمان اجرا نمی‌شود و برخی به دلیل ناآشنایی با فضای مجازی با عدم دسترسی به امکانات ارتباطی در فضای مجازی هنوز موفق به فعالیت در این حوزه نشده‌اند.
منتظر افت تحصیلی هستیم
تعطیلات اجباری کرونا برای اغلب معلمان مخصوصا معلمان دروس ریاضی بسیار ناخوشایند بوده است، آنها معتقدند که انتقال مفاهیم از طرق مجازی آسان نیست و به سوالات احتمالی دانش‌آموزان نمی‌توانیم به راحتی پاسخگو باشیم. از سوی دیگر اگر در این آموزش‌های مجازی خانواده‌ها پیگیری و همکاری لازم یا اساسا توان کمک به دانش‌آموزان‌شان را نداشته باشند ما بعد از پایان سال با مشکلات زیادی مواجه خواهیم بود.
م. آقاملایی معلم ریاضی دوره پنجم ابتدایی می‌گوید: «پیش از تعطیلات هم با توجه به تعدد دانش‌آموزان در کلاس ما در حوزه آموزش مشکلات فراوانی داشتیم و گمان می‌کنم آموزش‌های مجازی نیز بازدهی لازم را در درس ریاضی نداشته باشد و باید منتظر افت تحصیلی شدید دانش‌آموزان بعد از تعطیلات باشیم».
دانش‌آموزان چند هفته‌ایست که به دلیل شیوع کرونا مجبور به خانه‌نشینی‌اند؛ اما این بار این تعطیلی که آموزش را به مرز فلج شدن کشانده، مسئولان آموزش و پرورش را بر آن داشته تا با برگزاری کلاس درس در شبکه‌های تلویزیونی و فضای مجازی کمی از این غیاب را جبران کند
اما س. معمار، دبیر شیمی دوره متوسطه اول معتقد است: «این مدت فرصتی است که از آموزش‌های مجازی بهتر بهره بگیریم و به کارآمدی آنها پی ببریم. در آموزش مجازی این امکان برای دانش‌آموز فراهم است که هر زمان که از نظر فکری آمادگی دارد دوباره به سراغ مباحث برود و آنها را مرور کند. البته این بازدهی زمانی معنا دارد که پیگیری لازم از سوی خانواده‌ها صورت گیرد و دانش‌آموزان را موظف کنند تا هر روز ساعاتی را برای مرور درس‌ها بگذارند».
زیرساخت‌هایی که فراهم نیست
اما در این میان این پرسش مطرح می‌شود که آیا زیرساخت‌های لازم برای آموزش مجازی برای مدارس، معلمان و دانش‌آموزان
فراهم است؟
دبیر فارسی یکی از مدارس شهر تهران می‌گوید: «مدرسه یک گروه تلگرامی دارد که دانش‌آموزان و دبیران عضو هستند و برنامه روزانه درسی از یک روز قبل به دانش‌آموزان اطلاع داده می‌شود و هر معلمی سر ساعت تعیین شده، حضور یافته و محتوای درس خود را ارائه می‌دهد، بعضی از معلمان از مراحل تدریس فیلم ضبط می‌کنند که در خانه و روی تخته وایت برد مشغول تدریس هستند».
او ادامه می‌دهد: «من با نرم‌افزار ویدئو میکر صدایم را به همراه پاورپوینت ارائه می‌دهم؛ اما در این کلاس همه دانش‌آموزان حاضر نیستند. چون یا دسترسی به اینترنت یا گوشی هوشمند ندارند یا نمی‌توانند از آن استفاده کنند».
او با اشاره به این مشکلات می‌گوید: «خوشبختانه تا آخر امسال اینترنت رایگان به شبکه‌های خانگی داده شده است، اما سرعت اینترنت گاهی چنان پایین است که امکان بارگذاری فیلم‌هایی که می‌گیریم به سختی میسر است. همچنین برخی از همکاران کار با نرم‌افزارها را به درستی نمی‌دانند یا سیستم به‌روز و جدیدی در اختیار ندارند و این موضوع کار را برایشان مشکل می‌کند و وقت زیادی از آنها می‌گیرد. از سوی دیگر خیلی از خانواده‌ها هم با همین مشکل روبرو هستند».
او ادامه می‌دهد: «از سوی دیگر آموزش و پرورش ما را ملزم کرده است که نباید از تلگرام استفاده کنیم و باید یکی از پیام‌رسان‌های داخلی را نصب کنیم اما همه دانش‌آموزان و معلمان به پیام‌رسان سروش دسترسی ندارند و این مسئله در جریان آموزش اخلال ایجاد کرده است».
در کنار این مشکلات، در برخی مناطق نیز به دلیل عدم دسترسی به اینترنت امکان آموزش مجازی وجود ندارد؛ مثلا در مناطق حاشیه‌ای یا روستاها قطعا این مشکل وجود دارد که باید برای دانش‌آموزان آن مناطق فکری کرد.
وضعیت آموزشی دانش‌آموزان با نیازهای ویژه
در این میان کار والدین دانش‌آموزان با نیازهای ویژه از همه سخت‌تر است، آنها در صورت داشتن امکانات در شبکه‌های مجازی نیز ممکن است نتوانند به راحتی این آموزش‌ها را به فرزندانشان منتقل کنند.
گرچه سید جواد حسینی، رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور از آموزش بیش از ۱۶۴ هزار ساعت برنامه آموزشی برای دانش‌آموزان با نیازهای ویژه در ایام تعطیلی مدارس و از ۹ هزار و ۹۳۰ گروه کلاسی در فضای مجازی توسط معلمین استثنایی خبر می‌دهد، اما مادر پسربچه‌ای که دچار اختلال اتیسم است، می‌گوید: «بعد از چند سال که از زمان مدرسه پسرم می‌گذشت بالاخره موفق شدم امسال او را در مدرسه‌ای ثبت‌نام کنم و با تلاش مربیان تا میزان قابل‌توجهی شاهد پیشرفت‌هایی در فرزندمان بودیم؛ اما امسال تعطیلات پی‌درپی وقفه زیادی به وجود آورد مخصوصا برای دانش‌آموزانی با اختلالات رشد».
به گفته او خانواده‌های این کودکان به دلیل مشکلات فراوان بعضا قادر به همراهی با کلاس‌های سراسری نیستند و از این ماجرا آسیب‌های جدی می‌خورند.
در برخی مناطق نیز به دلیل عدم دسترسی به اینترنت امکان آموزش مجازی وجود ندارد؛ مثلا در مناطق حاشیه‌ای یا روستاها قطعا این مشکل وجود دارد که باید برای دانش‌آموزان آن مناطق فکری کرد
حضور و غیاب مجازی معلمان و دانش‌آموزان
دیروز همچنین محمد تقی‌زاده، معاون عمرانی استانداری تهران از انجام حضور و غیاب مجازی دانش‌آموزان و معلمان توسط آموزش و پرورش خبر داد و گفت: «مقرر شد آموزش و پرورش در استان تهران با بهره‌گیری از سامانه‌های موجود خود حضور و غیاب مجازی را انجام دهند و حتی از دانش‌آموزان و معلمان لوکیشن دریافت کنند».
دیدگاه تان را بنویسید