بعد از ویتکاف و عراقچی؛ سلطان عمان هم به مسکو سفر کرد؛
ادامه تلاش‌های میانجی‌گرانه در روند مذاکرات؟
مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا با سرعتی فراتر از تصور تحلیلگران پیش می‌رود و دور سوم آن، شنبه آینده در مسقط برگزار خواهد شد. برخی دلیل این پیشرفت سریع را عدم حضور اروپایی‌ها و روسیه در گفت‌و‌گو‌های جاری تلقی می‌کنند. از طرف دیگر شاهد سفر‌ها و رایزنی‌های مقامات ایرانی و آمریکایی با طرف روسی هستیم. ملاقات‌هایی که نشان می‌دهد، جای روسیه در رایزنی‌های جاری چندان هم خالی نیست. خاصه اگر تلاش و اصرار روسیه به ایفای نقش میانجی بین ایران و آمریکا« به خصوص بعد از روی کار آمدن ترامپ » را در نظر داشته باشیم.
به گزارش رویداد 24؛ قبل از دور نخست مذاکرات عمان، ویتکاف نماینده ویژه ترامپ به روسیه رفته بود و بعد از آن هم عباس عراقچی سفری به مسکو داشت. حتی وزیر خارجه روسیه در نشست خبری مشترک خود با سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران تاکید کرد: «ما آماده کمک، وساطت و ایفای هر نقشی هستیم که از دیدگاه ایران کمک‌کننده به نظر برسد و برای آمریکا هم قابل پذیرش باشد.»
در تحولی مرتبط، هیثم بن طارق آل‌سعید، سلطان عمان هم دیروز دوشنبه به مسکو سفر کرد؛ سفری که احتمالاً در ادامه تلاش‌های میانجی‌گرانه این کشور برای تسهیل روند مذاکرات تفسیر می‌شود.
از رفت و آمد مقامات ایرانی و آمریکا به روسیه و گمانه‌هایی که درباره نقش این کشور در روند مذاکرات جاری مطرح است، اینطور استنباط می‌شود که نه تنها روس‌ها در این مذاکرات غایب نیستند، بلکه حضور جدی هم دارند!
منفعت روسیه در چیست؟
در جامعه ایران و به واسطه تجارب تاریخی گوناگون نسبت به روسیه، بدبینی و بی‌اعتمادی زیاد است. نگرانی روسیه از نزدیک ایران به غرب و کاهش روابطش با ایران نیز این گمانه را تقویت می‌کند که منفعت روسیه در ادامه دار شدن این وضعیت و باقی ماندن تنش‌ها بین ایران و آمریکا است.
از طرف دیگر، اما روسیه همچون آمریکا بابت پیشرفت‌های هسته‌ای ایران نگران است و تمایل ندارد که ایران در این عرصه بیش از این پیش برود و به توان ساخت سلاح هسته‌ای دست یابد. ضمن اینکه افزایش تنش‌های بین ایران و آمریکا و بروز درگیری احتمالی در خاورمیانه، منافع روسیه را نیز به خطر خواهد انداخت. از این رو به نظر می‌رسد که این کشور در حصول توافق بین ایران و آمریکا نیز منافع قابل توجهی دارد.
روسیه همان کشور ثالث است؟
از رفت و آمد مقامات ایرانی و آمریکا به روسیه و گمانه‌هایی که درباره نقش این کشور در روند مذاکرات جاری مطرح است، اینطور استنباط می‌شود که نه تنها روس‌ها در این مذاکرات غایب نیستند، بلکه حضور جدی هم دارند! حتی گفته می‌شود که این کشور احتمالا همان کشور ثالثی است که ایران قبول می‌کند ذخایر اورانیوم خود را به آنجا بفرستد. در این راستا روزنامه گاردین نوشته: «روسیه می‌تواند نقش کلیدی در توافق بر سر آینده برنامه هسته‌ای ایران ایفا کند، به طوری که مسکو نه تنها به عنوان یک مقصد احتمالی برای ذخایر اورانیوم غنی شده ایران، بلکه به عنوان یک داور احتمالی در مورد نقض توافق نیز مطرح شده است.»
گاردین به نقل از محمد امرسی، عضو هیأت مشاوران مرکز ویلسون، یک اتاق فکر در واشنگتن درباره ارائه تضمین‌ها به ایران، نوشته: «در مورد تضمین‌ها، ایران معتقد است که تنها توافق امن، معاهده‌ای است که توسط کنگره آمریکا امضا شود، اما به عراقچی گفته شد که با توجه به قدرت افکار عمومی طرفدار اسرائیل در آنجا، مشخص نیست که آیا ترامپ می‌تواند چنین توافقی را از طریق کنگره به تصویب برساند یا خیر.
گزینه دیگر این است که آمریکا موافقت کند در صورت خروج واشنگتن از توافق، خسارات تهران را جبران کند. ایرانی‌ها قبلاً ایده جریمه مالی را مطرح کرده بودند، اما سازوکار اجرایی در غیاب یک معاهده همچنان مشکل‌ساز است. گزینه سوم در صورت نقض توافق از سوی آمریکا این است که به روسیه اختیار داده شود تا ذخایر اورانیوم غنی شده تحویل داده شده را به تهران بازگرداند و اطمینان حاصل شود که ایران به دلیل عدم انطباق مجازات نخواهد شد.»
چرخش‌های معنادار
این تصور از نقش‌آفرینی روسیه، اما صرفا در نشریات غربی دیده نمی‌شود و برخی تحلیلگران داخلی نیز نگاه مشابهی دارند. مثلا احمد زیدآبدی در کانال تلگرامی خود نوشته: «در مذکرات ایران و آمریکا به نظرم روس‌ها نقش پررنگی دارند. بدون دخالت آنها بعید بود مذاکرات رم پیشرفت کند.»
وی معرفی روسیه به عنوان دشمن توافق ایران و آمریکا را در این مقطع زمانی غیرواقع‌بینانه خوانده و نوشته: «آنچه رافائل گروسی دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از آن به عنوان «روح رم» یاد کرده است، به نظرم اشاره‌اش به همکاری روس‌ها برای نجات مذاکرات باشد. اینکه تمامی حامیان توافق با ایران در دولت ترامپ بخصوص جی. دی. ونس و استیو ویتکاف به نوعی از مواضع پوتین در جنگ اوکراین حمایت می‌کنند، اصلاً تصادفی نیست. آنها با این مواضع‌شان، کمک پوتین به پیشرفت مذاکره با ایران را طلب می‌کنند.»
زیدآبادی در ادامه نوشته: «چرخش سیاسی برخی روسوفیل‌های نشان‌دار وطنی از مخالفت سرسختانه با مذاکره و توافق با آمریکا تا استقبال‌شان از سفر ویتکاف به تهران هم می‌تواند نشانۀ دیگری در این ارزیابی باشد.»
قبل از دور نخست مذاکرات عمان، ویتکاف نماینده ویژه ترامپ به روسیه رفته بود و بعد از آن هم عباس عراقچی سفری به مسکو داشت. در تحولی مرتبط، هیثم بن طارق آل‌سعید، سلطان عمان هم دیروز دوشنبه به مسکو سفر کرد؛ سفری که احتمالاً در ادامه تلاش‌های میانجی‌گرانه این کشور برای تسهیل روند مذاکرات تفسیر می‌شود
با پیشرفت مذاکرات، مسکو احتمالا نقشی کلیدی ایفا می‌کند
نشریه گاردین در گزارشی از نقش روسیه همزمان با پیشرفت رو به جلوی مذاکرات در دستیابی به یک توافق سخن گفت.
نشریه بریتانیایی گاردین در گزارشی به نقش مهم روسیه همزمان با پیشرفت مذاکرات هسته‌ای پرداخت و اعلام کرد در حالی که مذاکرات در حال پیشرفت است، مسکو ممکن است نقشی کلیدی را در دستیابی به یک توافق هسته‌ای با تهران ایفا کند.
به گزارش فرارو، این نشریه در گزارش خود آورده مسکو نه تنها ممکن است به عنوان مقصد احتمالی ذخایر اورانیوم غنی شده در سطح بالا در نظر گرفته شود، بلکه این احتمال نیز مطرح است که این کشور داور در زمینه هرگونه نقض توافق نیز انتخاب شود.
با این حال این نشریه در ادامه اعلام کرده ایران خواهان آن است که ذخایر اورانیوم را داخل کشور نگهداری کند، اما آمریکا با رد این مسأله خواهان آن است که ذخایر اورانیوم ایران یا منهدم شود و یا به کشور سومی نظیر روسیه منتقل گردد.
گاردین همچنین به ادعا‌ها و تهدیدات لفظی ترامپ در زمینه تهدید به جنگ پرداخت و نوشت: دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا که خود از برجام میان تهران و قدرت‌های جهانی در سال ۲۰۱۸ خارج شد، تهدید کرده است در صورتی که به سرعت توافقی حاصل نشود که مانع توسعه سلاح هسته‌ای می‌شود، به ایران حمله خواهد کرد.
گاردین در ادامه گزارش خود می‌افزاید: ایران بر این باور است که تضمین‌هایی را دریافت کرده که هدف آمریکا برچیدن کامل برنامه هسته‌ای ایران نیست. پیش از مذاکرات رُم، در اظهاراتی که سبب ایجاد شک و تردید در ایران و آمریکا شد، ویتکاف از مسأله برچیدن غنی‌سازی ایران سخن گفت؛ سخنانی که در ابتدا سبب حیرت ایران شد. اما وی در رُم او اینطور اعلام کرد که آن سخنان تا حد زیادی مصرف سیاسی داخلی [در آمریکا] داشته است.
این نشریه همچنین اعلام کرد: در خصوص ارائه تضمین‌ها نیز ایران بر این باور است که تنها توافق ایمن، توافقی است که بوسیله کنگره آمریکا به امضا برسد. گزینه دیگر آن است که در صورت خروج واشینگتن از توافق، آمریکا خسارت‌های تهران را جبران کند. گزینه سوم نیز این است که در صورت نقض توافق از سوی آمریکا، روسیه این قدرت را داشته باشد تا ذخایر اورانیوم غنی شده در خلوص بالا را به تهران بازگرداند و در نتیجه ایران طرفی نباشد که بخاطر عدم اجرای توافق مجازات می‌شود.
به نوشته این نشریه بریتانیایی، چنین توافقی به روسیه نقشی محوری را در آینده روابط ایران و آمریکا می‌دهد و ممکن است آلمان، فرانسه و انگلیس را که تضمین کنندگان توافق برجام بودند، از ماجرا دور نگه دارد.
دیدگاه تان را بنویسید