محدودیت تازه بنزینی دولت و یک اعدام در آستانه دو رویداد سیاسی چه پیامی دارد؟
پایان یک کلیشه انتخاباتی
محبوبه ولی
این یک رسم نانوشته است که دولت‌ها هر اقدامی که ممکن است نارضایتی عمومی را در پی داشته باشد به بعد از رویدادهای سیاسی موکول می‌کنند. چنین ایده‌ای هیچگاه به طور رسمی اعلام نشده، اما تجربه به افکار عمومی نشان داده که دولت و مجموعه حاکمیتی می‌کوشد رضایت آنها را در آستانه انتخابات‌ها و مراسمی مانند جشن پیروزی انقلاب جلب کند تا به واسطه این رضایت، آنها را برای مشارکت در این صحنه‌های سیاسی با خود همراه کند. همین تجربه به افکار عمومی گفته است که همواره موج‌های احتمالی گرانی یا سخت‌گیری در حوزه‌های اجتماعی مربوط به بعد از این رویدادهای سیاسی است.
حالا اما به نظر می‌رسد این کلیشه شکسته است. بنزین؛ کالای قابل اشتعالی که نشان داده قدرت شعله‌ور کردن اعتراض و آشوب در جامعه را نیز دارد، دیروز با محدودیت تازه‌ای مواجه شد.
پس از مدت‌ها بحث و گمانه‌زنی‌ها درباره افزایش قیمت بنزین و اعمال محدودیت‌ها نسبت به سهمیه آن، دولت درنهایت این روزها را برای اجرایی کردن تصمیم خود انتخاب کرد. روز دوشنبه خبرگزاری تسنیم گزارش داد خبری دریافت کرده مبنی بر اینکه سهمیه بنزین 3000 تومانی در کارت‌های سوخت شخصی از 150 لیتر به 100 لیتر و همچنین ذخیره سهمیه بنزین 1500 تومانی هم که تا پیش از این، 9 ماه و به میزان حداکثر 540 لیتر بود، از این پس به 6 ماه و حداکثر 360 لیتر کاهش یافته است.
براساس این گزارش، «امکان ذخیره سهمیه‌های بنزین 1500 تومانی در کارت‌های سوخت بیش از 360 لیتر وجود ندارد و اگر کارت سوختی، به این میزان سهمیه بنزین 1500 تومانی داشته باشد، سهمیه جدید به این کارت در ماه‌های آتی واریز نخواهد شد.» واضح است که دولت محدودیت‌های جدید را اعمال کرده تا افزایش قیمت بنزین به عنوان اقدامی حساسیت‌برانگیز در جامعه را تا جایی که می‌شود به تعویق بیندازد.
البته دولت تاکید می‌کند که اتفاق تازه‌ای نیفتاده؛ بلکه سهمیه قبلی بنزین مربوط به مصوبات مقطعی کرونا بوده و حالا با پایان گستردگی بحران کرونا آن مصوبات توجیهی ندارد؛ لذا تصمیمی که درباره بنزین گرفته شده، صرفا بازگشت به ایام پیش از کروناست.
علی‌رغم این توضیح اما برخی چون معین‌الدین سعیدی، نماینده چابهار معتقدند که اقدام تازه دولت سیگنال افزایش قیمت را ارسال کرده است. او گفته: «دولت در واقع به مرگ گرفته است که مردم به تب راضی شوند.»
جشن سالگرد انقلاب با تدارک اسباب اعتراض و ناخشنودی!
تصمیم تازه دولت فارغ از نگرانی‌هایی که درباره افزایش قیمت بنزین ایجاد کرده، در همین مرحله نیز نارضایتی‌های بسیاری را در پی داشته است.
رضا نواز، سخنگوی صنف جایگاه‌داران کشور در همین باره با بیان اینکه سیاستگذار به جای مدیریت توزیع بنزین به دنبال مدیریت مصرف آن است، با اشاره محدودیت تازه بنزینی به برنا گفته: «متاسفانه هم مردم و هم جایگاه‌داران سوخت در استان‌هایی همچون خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، کرمان، شهر‌های غربی کشور و... نسبت به راهکار‌های غیر قیمتی دولت به شدت معترضند؛ چراکه با محدودیت بیشتری مواجه هستند و کارت‌های سوخت آزاد کمتری دارند.» برای برخی اما سوال این است که چرا دولت اسباب این نارضایتی‌ها را در آستانه انتخابات و جشن چهل و پنجمین سالگرد انقلاب تدارک دیده است؟
این یک رسم نانوشته است که دولت‌ها هر اقدامی که ممکن است نارضایتی عمومی را در پی داشته باشد به بعد از رویدادهای سیاسی موکول می‌کنند. حالا اما با گران کردن اینترنت، کاهش سهمیه بنزین و یک اعدام در آستانه انتخابات، به نظر می‌رسد این کلیشه شکسته است!
حبیب‌الله دهمرده، نماینده زابل دیروز در صحن علنی مجلس همین موضوع را مطرح کرده و با اشاره به موج گرانی‌ها گفت: «کاهش سهمیه سوخت در زمان انتخابات توجیهی ندارد و امروز شاهد گرانی اینترنت و اقلام دیگر هستیم و لازم است رئیس مجلس این موضوع را پیگیری کند.»
سعیدی، دیگر نماینده مجلس اما به صراحت گفته است: «واقعاً احساس می‌کنم این تصمیم عامدانه بوده و برخی درصدد ایجاد نارضایتی در دل مردم در آستانه انتخابات هستند. اگر بنا بر این است که این‌قدر فشار بر مردم بیاوریم که بگویند اصلاً نخواستیم هزینه بنزین را بیشتر کنید، این را صادقانه به مردم بگوییم.»
محمد بطحایی، وزیر آموزش و پرورش دولت روحانی نیز با هشتگ «سهمیه بنزین» به کنایه در ایکس نوشت: «آقایانی که دست به دست هم داده‌اید تا نارضایتی را بالا ببرید، باور کنید که نمی‌شود میزان مشارکت در انتخابات را به زیر صفر رساند.» آنچه این دو و بسیاری دیگر به آن اشاره می‌کنند در واقع همان شکستن آن کلیشه معروف انتخاباتی است؛ کلیشه امن و امان نگه داشتن شهر تا موعد برگزاری انتخابات!
بهرام پارسایی با هشتگ سهمیه بنزین و اعدام قبادلو در شبکه ایکس نوشت: «قبلا باور بر این بود که قبل از انتخابات به افکار عمومی توجه می‌شود، جدیدا چه اتفاقی افتاده که افکار عمومی در شرایط حساس کنونی هم اهمیت ندارد؟ حداقل منافع جناحی در این بود که تا انتخابات صبر کنید.»
اعدامی که تلخی حوادث پارسال را زنده کرد
نه تنها گرانی اینترنت، رسوایی رشوه‌های میلیاردی در مجلس و کاهش سهمیه بنزین بدون توجه به انتخابات و چهل و پنجمین سالگرد انقلاب 57، بی‌اعتنا پیش می‌روند؛ بلکه اعدام محمد قبادلو از بازداشت‌شدگان پاییز پارسال نیز به زعم برخی نشان داد که ظاهرا افکار عمومی وزن و اعتبار خود را برای تصمیم‌گیران از دست داده است.
صبح دیروز دستگاه قضایی اعلام کرد حکم اعدام محمد قبادلو، متهم به قتل یک مامور نیروی انتظامی در جریان حوادث پاییز 1401، اجرا شد. مدت‌ها بود که از احکام متهمان حوادث پارسال خبری نبود؛ دیروز اما اعدام محمد قبادلو برای جامعه یادآوری تمام آن چیزهایی است که پارسال بر کشور گذشت؛ یک یادآوری تلخ و گزنده.
امیر رئیسیان، وکیل قبادلو به اجرای حکم موکلش اشکالات حقوقی وارد کرده است. او که تابستان امسال گفته بود حکم قصاص قبادلو در شعبه اول دیوان عالی کشور نقض شده و پرونده برای رسیدگی به ایرادات مربوط به سلامت روان به شعبه هم‌عرض ارجاع می‌شود، پس از اعدام موکلش نوشته: «حکم قطعی قصاص در اعاده دادرسی توسط شعبه اول دیوان عالی کشور نقض شده است و پس از آن شعبه هم عرض هم حکم نداده است و حکم دیگری هم به او به عنوان وکیل محمد قبادلو ابلاغ نشده است.»
میزان، خبرگزاری قوه قضائیه با انتشار تصویر دو دادنامه تصریح کرد که دادنامه مذکور تایید حکم قصاص نفس محمد قبادلو در یکی از شعب دیوان عالی کشور است و اعاده دادرسی او نیز در دو تاریخ متفاوت رد شده است.
رئیسیان اما با بیان اینکه در دادنامه‌های منتشره میزان، اتهام تازه‌ای علیه قبادلو دیده می‌شود که پیش از این وجود نداشت، اعتراض کرده که این دادنامه‌ها به وکیل و خانواده محمد قبادلو ابلاغ نشده و سپس پرسیده: «چطور می‌شود حکم قصاص را قبل از ابلاغ، اجرا کرد؟»
همزمان خبرگزاری تسنیم نیز نوشت که پزشکی قانونی اعلام کرده که «علائم و شواهدی از اختلال عمده روان پزشکی که باعث فقدان قوه تمیز و کنترل اراده شود در زمان وقوع جرم در متهم مشاهده نمی‌شود.» توضیح تسنیم از آن‌روست که پیش از این از سوی خانواده و وکیل پرونده اعلام شده بود که قبادلو به اختلال دوقطبی مبتلاست.
تلخ‌کامی جمعی به جای شور انتخاباتی
فارغ از این جدل حقوقی میان وکیل محمد قبادلو و دستگاه قضایی، آنچه برخی روی آن دست گذاشتند، زمان اجرای این اعدام بود.
بهرام پارسایی، نماینده سابق مجلس با طرح این موضوع در شبکه ایکس نوشته است: «قبلا باور بر این بود که قبل از انتخابات به افکار عمومی توجه می‌شود، جدیدا چه اتفاقی افتاده که افکار عمومی در شرایط حساس کنونی هم اهمیت ندارد؟ حداقل منافع جناحی در این بود که تا انتخابات صبر کنید.» او چهار هشتگ گرانی اینترنت، کاهش سهمیه بنزین، رو شدن فسادهای کلان و اعدام محمد قبادلو را به توئیت خود اضافه کرده است.
احمدزیدآبادی نیز در واکنشی با بیان اینکه «ظاهراً قرار نیست بر ترور و قتل و انتقام و اعدام در این کشور نقطه پایانی گذاشته شود»، نوشت: «هر چه هست انتقام‌جویی و تداوم چرخه خشونت است. برای همین هم افسرده‌حال و بی‌انرژی و تلخ‌اندیش شده‌ایم.»
دیدگاه تان را بنویسید