حاکمیت برای حل و فصل موضوعات بحران زا چگونه عمل می‌کند؟
بنزین، حجاب و سرودی که خوانده نشد
محبوبه ولی
دیروز همزمان که معاون اول رئیس‌جمهور اعتراضات در ایران را به پول گرفتن سلبریتی‌های خارجی و مسی گره می‌زد، ویدئوی سرود نخواندن دختران بسکتبالیست دست به دست می‌چرخید؛ ویدئویی از تیم ملی زنان بسکتبالیست که با پوشش خاص جمهوری اسلامی در دومین دیدار کاپ آسیا مقابل مغولستان به پیروزی رسیدند، اما هنگام پخش سرود ملی در ورزشگاه، با آن همخوانی نکردند.
خبرگزاری دولت واکنش تندی به این موضوع نشان داد؛ بازیکنان تیم ملی بسکتبال زنان ایران را بازیچه خواند و نوشت که اقدام آنها در نخواندن سرود ملی به هیچ عنوان قابل اغماض نیست و نمی‌توان از کنار آن به سادگی گذشت.
رسانه رسمی دولت با تهدیدی تلویحی ادامه داد: «اگر آنها به هر دلیلی تمایلی به خواندن سرود رسمی ایران ندارند پس شایستگی پیراهن تیم ملی را هم ندارند؛ چرا که قداست پیراهن تیم ملی همان قداست پرچم و سرود رسمی کشور است.»
خطای محاسباتی آقای معاون
در سوی دیگر اما محمد مخبر در حالی که در افتتاحیه همایش آموزش مدیران و کارشناسان حقوقی سخنرانی می‌کرد از جمعیت حاضر پرسید: «در قضیه اغتشاشات کجا سراغ دارید که 50 هزار نفر از سراسر دنیا پول بلیطشان، خوابگاه و هتل، غذا و پول توجیبی‌شان را بدهند و جمعشان کنند در یک شهر علیه یک کشور دیگر؟»
او با بیان اینکه دشمن 400 میلیون دلار برای مدیریت ناآرامی‌های سال گذشته هزینه کرده، مدعی شد: «به سلبریتی‌ها و فوتبالیست‌های معروف مثل مسی پول دادند تا علیه جمهوری اسلامی توئیت بزنند.»
رئیس پیشین ستاد اجرایی فرمان امام، در نهایت اضافه کرد که «خدا رو شکر فقط و فقط و فقط با بصیرت مردم، این مرحله پشت سر گذاشته شد و قضیه جمع شد؛ چون مردم به صحنه نیامدند.»
اظهارات او به ویژه آنچه درباره مسی و سلبریتی‌ها گفت تحت‌عنوان «ادعای عجیب معاون اول رئیس‌جمهور» بازتاب ویژه‌ای پیدا کرد. نکته اساسی در سخنرانی دیروز مخبر اما تداوم پافشاری دولت و حاکمیت بر رویکردشان نسبت به مطالبه‌گری و اعتراض در ایران است؛ رویکردی که همچنان مبتنی بر مرتبط کردن تام و تمام وقایع به خارج از کشور و انکار معترض بودن جامعه ایرانی به مصائب عمیق سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است.
آنچه اعتراضات پراکنده معیشتی و حرکت‌هایی از جنس اقدام زنان بسکتبالیست را خطرناک می‌کند، بحران‌هایی است که نحوه اداره کشور خلق می‌کند؛ بحران بنزین و جایگاه‌های سوختی که یا بنزین نمی‌دهند یا آنقدر شلوغ هستند که صف‌های چند کیلومتری برای رسیدن به آنها تشکیل شده است
گذشته از اینکه جزئیات اظهارات مخبر درباره اعداد و ارقام سرمایه‌گذاری خارجی برای اغتشاش در ایران چقدر صحت داشته باشد، این امری بدیهی است که همواره وقتی پایگاه داخلی حکومتی تضعیف می‌شود، دشمنانش در خارج بر تنور آن بدمند؛ اما چنین امری به هیچ عنوان نمی‌تواند منکر اصل نارضایتی در داخل کشور باشد.
به ویژه که این نارضایتی‌ها با گذشت پنج سال از دی 96، قریب به چهار سال از آبان 98 و یک سال از شهریور 1401، کماکان خود را به اشکال مختلف از تجمعات اعتراضی بازنشستگان و شاغلان نسبت به معیشتشان گرفته تا نخواندن سرود از سوی زنان بسکتبالیست نشان می‌دهد.
بنزین و آتش زیر خاکستر
اما آنچه این اعتراضات پراکنده معیشتی و حرکت‌هایی از جنس اقدام زنان بسکتبالیست را خطرناک می‌کند، بحران‌هایی است که نحوه اداره کشور خلق می‌کند. در حالی که نگاه به جامعه ملتهب نشان می‌دهد که هر آن آماده انفجاری تازه است، صحبت از کمبود بنزین در کشور، مصرف زیاد آن و تبعات برنامه جدید دولت برای اعمال محدودیت بر مصرف آن است.
به دنبال آن صف‌های طویل بنزین در شهرها تشکیل شده است. مستمر از شهرها و استان‌ها خبر می‌رسد که جایگاه‌های سوخت یا بنزین نمی‌دهند یا آنقدر شلوغ هستند که صف‌های چند کیلومتری تشکیل شده است. نگرانی از تکرار آبان 98 در اظهارات مقامات نفتی و دولتی موج می‌زند.
بازار تکذیب‌ها نیز در دولت داغ است. وزارت نفت و زیرمجموعه آن مکرر تاکید می‌کنند که قصدی برای افزایش قیمت بنزین تا پایان سال وجود ندارد. جواد اوجی، وزیر نفت تصریح کرده که هیچ گونه بحثی درباره افزایش قیمت نیست و مردم به شایعات توجه نکنند.
رسانه‌های نزدیک به دولت نیز می‌کوشند که صف‌های طویل بنزین را به افزایش سفرهای تابستانی، نگرانی مردم از شایعه افزایش قیمت یا دلایل فنی مربوط کنند. تسنیم دیروز نوشت که از کار افتادگی نازل‌های سوخت عامل شلوغی جایگاه‌ها شده است.
دو سناریوی متفاوت
دولت اما همزمان برنامه خود مبنی بر اعمال محدودیت برای کنترل مصرف را به اجرا گذاشته است. با اجرای این برنامه گرچه قیمت بنزین رسما افزایش نیافته اما محدودیت‌های تازه موجب شده تا بنزین آزاد با قیمت‌های نجومی در برخی مناطق فروخته شود.
مصطفی رضا حسینی قطب‌آبادی، عضو کمیسیون صنایع و معادن ابتدای هفته با بیان اینکه احتمال افزایش قیمت بنزین وجود دارد، در همین باره گفته بود: «هر روز آزمون و خطا می‌کنیم و مردم گویی موش آزمایشگاهی شده‌اند؛ یک روز در بحث خودرو و روز دیگر در بحث سوخت و کالاهای اساسی تصمیمات متفاوتی را شاهد هستیم.»
حجاب و بنزین، هر دو موضوعاتی هستند که طی سال‌های اخیر، هر کدام حداقل یک بار کشور را با التهابات گسترده و خونین مواجه کرده‌اند. مدیریت بنزین در دولت و رویکرد نسبت به مسئله حجاب در مجلس اما هراس جرقه‌ای تازه برای ناآرامی‌های تازه را پدید می‌‌آورد!
وی درباره احتمال افزایش قیمت بنزین، توضیح داده: «تصور من این است که این کار را انجام می‌دهند و آزمون و خطاها برای این بوده که جامعه را آماده کنند تا قیمت سوخت را افزایش دهند چون همانطور که در گذشته شاهد بودیم، در این شرایط، ارزیابی در جامعه انجام می‌دهند تا بتوانند سیاست‌های خود را اعمال کنند؛ بنابراین تصور من این است که احتمال افزایش قیمت بنزین وجود دارد.»
شماری از تحلیلگران اما معتقدند از آن جایی که دولت و حاکمیت به شدت از تکرار آبان 98 حذر دارند، قیمت بنزین را تا پایان سال افزایش نخواهند داد اما محدودیت‌های اعمال شده و سهمیه‌بندی جدید بنزین، در طولانی‌مدت قابل اجرا نیست و نه تنها قیمت بنزین را به طور غیررسمی افزایش می‌دهد، بلکه آشفتگی‌های تازه‌ای را رقم خواهد زد.
شعبده تازه لایحه حجاب
تجربه آبان 98، گویای قدرت بنزین برای برافروختن آتش‌های زیر خاکستر است. بنزینی که مجلس در حال فرآوری آن است، اما تجربه تازه‌ای است. در حالی که صف‌های طویل در جایگاه‌های سوخت، نگرانی‌های جدی درباره بنزین ایجاد کرده، دیروز حسین جلالی، نماینده رفسنجان اظهارات تازه‌ای درباره لایحه حجاب مطرح کرد که در نوع خود قابل توجه بود.
سه روز پیش وقتی نوری قزلجه، نماینده بستان‌آباد در مجلس اعتراض کرد که در لایحه حجاب حتی به حوزه دانش‌آموزی نیز ورود کرده و اگر یک دانش‌آموز 10 ساله در مدرسه‌ای خلاف این قانون عمل کند، شب باید وی را از کلانتری تحویل بگیرید، قالیباف با قطعیت آن را دروغ محض خواند و گفت که در هیچ کجای لایحه حجاب هیچ خانمی زیر 18 سال حتی احضار نمی‌شود چه رسد که به کلانتری برده شود.
دیروز اما حسین جلالی، رئیس دفتر سابق محمدتقی مصباح یزدی و نماینده جبهه پایداری در تذکر شفاهی خود ضمن تشکر از نمایندگان مجلس بابت بردن لایحه حجاب ذیل اصل 85، گفت که افراد زیر 18 سال حبس و زندان ندارند اما این طور نیست که مجازاتی برای آنها در نظر گرفته نشود.
او ادامه داد که متخلفان زیر 18 سال در حوزه حجاب، از خدمات پاسپورت، اشتغال، تحصیل، حساب بانکی، اینترنت و تلفن محروم می‌شوند!
حجاب و بنزین، هر دو موضوعاتی هستند که طی سال‌های اخیر، هر کدام حداقل یک بار کشور را با التهابات گسترده و خونین مواجه کرده‌اند؛ به نحوی که دامنه اثرگذاری آنها همچنان ادامه دارد. مدیریت بنزین در دولت و رویکرد نسبت به مسئله حجاب در مجلس اما هراس جرقه‌ای تازه برای ناآرامی‌های تازه را پدید می‌‌آورد!
دیدگاه تان را بنویسید