قرارداد نهایی یک پله از برجام پایین‌تر می‌شود

استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: تا اینجا دو رویکرد مثبت برای ایجاد یک توافق مقطعی در حال ایجاد است. فلدا باید گفت که چشم انداز دستیابی به یک توافق مقطعی تا حدودی نسبت به گذشته خود را بهتر نشان می‌دهد. اما در ارتباط با تهران مسئله فقط جهت گیری قدرت‌های بزرگ فرا منطقه ای نیست، بلکه قدرت‌های منطقه‌ای از جمله اسرائیل، عربستان و دیگر کشور‌های منطقه همچون ترکیه نیز وارد بازی شده اند.به گزارش فرارو دور هشتم مذاکرات وین که دو هفته قبل آغاز شده بود، کماکان ادامه دارد. اما هنوز سرنوشت گفتگو‌ها مشخص نشده و فضا تقربیاً مبهم است. با این حال سخنگوی وزارت امور خارجه می‌گوید که ایران و آمریکا از طریق متن مکتوب غیررسمی در باره چهار موضوع  رفع تحریم‌ها، اطمینان از رفع موثر تحریم‌ها، تعهدات هسته‌ای، راستی آزمایی و اخذ تضامین نظرات خود را ارائه داده اند. اما نگفته است که مسیر گفتگو‌ها به توافق نزدیک شده است یا خیر.

به گزارش فرارو،  مهدی مطهرنیا، معتقد است: طرف‌های مذاکره کننده آن سوی میز به دنبال توافق‌های مقطعی هستند تا بتوانند نابسامانی‌های موجود در پایتخت‌های خود و نظام بین الملل را متوجه یک تنفس گاه معنا دار کنند. تا اینجا دو رویکرد مثبت برای ایجاد یک توافق مقطعی در حال ایجاد است. فلدا باید گفت که چشم انداز دستیابی به یک توافق مقطعی تا حدودی نسبت به گذشته خود را بهتر نشان می‌دهد.این کارشناس مسائل بین‌الملل می گوید:اما در ارتباط با تهران مسئله فقط جهت گیری قدرت‌های بزرگ فرا منطقه ای نیست، بلکه بازیگران منطقه ای از جمله اسرائیل، عربستان و دیگر کشور‌های منطقه همچون ترکیه نیز وارد بازی شده اند. ایرانی که به هیچ وجه نمی‌پذیرفت که در دوران حسن روحانی بازیگران دیگری وارد عرصه گفتگو چه مستقیم و چه غیر مستقیم در ارتباط با پرونده هسته‌ای شوند، اکنون شاهد رفت و امد سفرای کشور‌ها و یا نمایندگان کشور‌هایی مانند کره جنوبی، عربستان و دخالت‌های آشکار اسرائیل در مذاکرات است، به گونه‌ای رئیس دولت حاکم بر تل آویو، اکنون آشکارا می‌گوید هر توافقی که با ایران صورت پذیرد، اسرائیل خود را متعهد به آن توافقات نخواهد دانست و عملکرد هجومی خود نسبت به تهران را ادامه خواهد داد.

این استاد دانشگاه می گوید:این چشم انداز، توافق را آن هم توافقی مقطعی را با توجه به اوضاع و احوال موجود در واشنگتن و لرزان بودن دولت بایدن و احتمال روی کار آمدن یک کنگره با اکثریت جمهوریخواهان وشکست احتمالی بایدن در وضعیت حاضر و در سال ۲۰۲۴ بسیار سخت می‌کند و لغزندگی را بیشتر به نمایش می‌گذارد. از این جهت باید گفت که نیاز ایالات متحده آمریکا به یک توافق آن هم نیم بند با تهران، بسیار کمتر از نیازی متصور می‌شود که تهران در وضعیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کنونی خواهان آن است.وی ادامه می دهد:این می‌تواند توافق بدی را برای ایران به همراه داشته باشد که یک پله از برجام پایین‌تر است و بدین ترتیب ریزش‌های موجود در حمایت از دیدگاه‌های انقلابی در تهران با توجه به یکدست شدن دولت به معنای قوه مجریه با نهاد‌های فراحکومتی را بیشتر به نمایش بگذارد؛ لذا رسیدن به یک توافق در ظاهر و در کوتاه مدت می‌تواند یک نشاط اقتصادی و سیاسی وارد کند، اما با توجه به زیر بن‌های بسیار لرزان، شکننده و در عین حال ضد تهران موجود در منطقه و نظام بین الملل می‌تواند یک توافق نیم بند و مقطعی را به ضد خود تبدیل سازد. چرا که با انجام این توافق، توقعات فزاینده مردمی بیشتر خواهد شد. نشاط اقتصادی برای مدت کوتاهی زیر یک سال به وجود خواهد آمد. اما تحریم‌های اساسی برداشته نخواهد داشت. پرونده‌های دیگری مطرح می‌شود و ایران باید به برجام پلاس‌های گوناگون دیگر تن در دهد.

مطهرنیا معتقد است: آنچه که تحت عنوان دولت انقلابی در ایران خوانده می‌شود از مجرای معنادار خود تهی خواهد شد و مدافعین انقلابی خود در دفاع از ارزش‌های انقلابی را با تزلزل روبرو خواهد ساخت. این است که در بعضی از رویکرد‌های کنشگران یا بازیگران اسرائیلی انجام توافق امر مثبتی پنداشته می‌شود، چرا که نتایج توافق این گونه در میان مدت و دراز مدت به ضد خود تبدیل شود؛ بنابراین می‌توانیم این را بگوییم توافق ضد توافق؛ یعنی سناریوی توافق ضد توافق عصری به وجود می‌آید و این لغزندگی‌های موجود را می‌تواند در میان مدت و در دراز مدت افزایش دهد.