حضور احمد مسعود در ایران و سفر کاظمی به کابل تایید شد
تحولات جدید در رابطه ایران با افغانستان طالبانی
سارا فراهانی
همزمان با اعلام خبر سفر حسن کاظمی قمی، نماینده ویژه رئیسی در امور افغانستان، به کابل خبر سفر احمد مسعود به ایران نیز تایید شد. سخنگوی وزارت امور خارجه ایران دیروز اعلام کرد حسن کاظمی قمی، نماینده ویژه رئیسی در امور افغانستان، به زودی به کابل سفر می‌کند. خطیب‌زاده البته زمان دقیق این سفر را اعلام نکرده است.روابط ایران و افغانستان از زمان روی کار آمدن طالبان مورد توجه تحلیگران سیاسی و کشورهای همسایه بوده است.
سفر کاظمی قمی به افغانستان در حالی قرار است انجام شود که در روزهای گذشته خبر حضور احمد مسعود در ایران مطرح شد. آنچه مشخص است ایران از زمان سر کار آمدن طالبان تلاش به نقش‌آفرینی در رابطه با کشور همسایه و تعامل با آن داشته است.
ایران اخیرا نشستی با نماینده‌های کشورهای همسایه افغانستان پیرامون آینده افغانستان برگزار کرد، اما دعوتی از طالبان به عمل نیاورد. ایران اعلام کرده هنوز طالبان را به رسمیت نشناخته است اما در طول دو ماه گذشته، استاندار خراسان رضوی دو بار به افغانستان سفر و با برخی وزرای گروه طالبان دیدار کرده است.خبرگزاری اسپوتنیک روسیه نیز روز شنبه گزارش داده بود که احمد مسعود، فرمانده جبهه پنجشیر در افغانستان، چهارشنبه گذشته با محمد اسماعیل خان والی سابق ولایت هرات در مشهد دیدار کرده است.
دیروز سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه روز گذشته خبرگزاری اسپوتنیک اعلام کرد احمد مسعود سفری به مشهد داشته و با اسماعیل خان و تعدادی از مقامات ایران دیدار کرده است و آیا این سفر را تأیید می‌کنید، گفت: سفرهای انجام شده به ایران با موضوعات مختلف به صورت عادی و با آگاهی کابل و دوستان‌مان در جهات مختلف جامعه مدنی و گروه‌های افغانی انجام شده و می‌شود. در هفته‌ای که گذشت در خصوص توافق میان شرکت توانیر و شرکت برشنا افغانستان در خصوص صادرات برق به افغانستان سفری انجام شد.وی همچنین با اشاره به انتخاب کاظمی قمی به عنوان نماینده ویژه رئیس‌جمهور در امور افغانستان خاطرنشان کرد: ایشان در وزارت خارجه مستقر شده و فعالیت‌هایشان را شروع کرده‌اند و به زودی نیز سفری را به کابل خواهند داشت
حضور احمد مسعود و شرط تلاش برای دولت فراگیر
احمد مسعود، فرمانده جبهه مقاومت افغان مستقر در ولایت پنجشیر نماد مقاومت مردمی در برابر طالبان است. او در شهریور ماه اعلام کرده بود در صورتی فعالیتش را متوقف و از سیاست کناره‌گیری می‌کند که طالبان دولت فراگیر تشکیل دهند و آزادی و برابری بین شهروندان را تضمین کنند.
احمد مسعود، در گفت‌وگو با فارن پالسی گفته بود: اگر طالبان تصمیم داشته باشند قدرت را با همه تقسیم، همچنین عدالت را برقرار کنند و نیز به همه در افغانستان آزادی و برابری بدهند، در آن زمان از موضعم عقب‌نشینی کرده و از سیاست کناره‌گیری می‌کنم. به اعتقاد او همه راه‌حل‌های دیگر از نظر نمایندگان مقاومت غیرقابل قبول است و در غیر این صورت تقابل با طالبان ادامه می‌یابد.مسعود همچنین با بیان اینکه هیچ حمایت خارجی دریافت نمی‌کنم، گفته بود: بسیاری از کشورهای منطقه در کنار طالبان هستند.اتهامی که آمریکا و برخی کشورهای اروپایی و منطقه به ایران زده و او را در کنار طالبان در حاکمیت بر افغانستان دیدند. به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی ایران تلاش گسترده‌ای برای نقش‌آفرینی در آینده سیاسی افغانستان و تلاش برای برقراری صلح در نظر گرفته است.
تحلیلگران معتقدند ایران براساس سیاست درست و کاملا دقیق، بر واقعیت‌های میدانی افغانستان تسلط دارد. ایران تلاش می‌کند به اجماع مبتنی‌بر رأی مردمی طالبان تاکید کرده و با در نظر گرفتن منافع کشور به توافقی خارج از میدان جنگ بین طالبان و دولت مرکزی دست پیدا کند
پیش از روی کار آمدن طالبان مقام‌های ایرانی از جمله حمیدرضا بهرامی، سفیر ایران ادعای حمایت از طالبان و کمک برای سرکار آمدن طالبان را رد کردند، اما سفیر ایران در کابل گفته بود: با طالبان تماس داریم و حتی این تماس را تبدیل به ارتباط نکردیم زیرا نخواستیم برای طالبان مشروعیت‌زایی شود. او هدف این تماس را تشویق گروه طالبان برای پیوستن به روند مذاکرات صلح با دولت افغانستان توصیف کرد.
اما همزمان با اوج گرفتن تحولات افغانستان، مجلس شورای اسلامی نشست غیرعلنی با حضور فرمانده سپاه قدس برگزار کرد. سردار قاآنی در این جلسه گزارش کاملی درباره آخرین وضعیت و تحولات افغانستان به نمایندگان مجلس ارائه کرد. در همین خصوص سردار قاآنی تاکید کرد آنچه برای ما در افغانستان اهمیت دارد، این است که امنیت جمهوری اسلامی مخدوش نشود، نقشه آمریکا این است که ایران را با جهان اهل سنت درگیر کند، بنابراین جمهوری اسلامی باید به گونه‌ای عمل کند که امنیت ایران مخدوش نشده و آمریکا به اهداف خود دست نیابد.با این حال در داخل ایران این اصولگرایان بودند که از روی کار آمدن طالبان در افغانستان استقبال کرده و آن را در سیاست خارجی ایران و همسایگان موثر دانستند. اما منتقدان به موضع‌گیری پرداخته و گذشته طالبان را به رخ اصولگرایان کشیدند. از جمله عباس عبدی که در واکنش به فرش قرمز اصولگرایان برای طالبان معتقد است: توجیهاتی ازجمله اینکه این طالبان آن طالبان قبلی نیست، بسیار ساده‌لوحانه است. اتفاقا اگر این‌بار تفوق پیدا کنند، خشونت بیشتری علیه دیگران به کار خواهند برد چون خیال‌شان از دخالت دوباره غرب آسوده است. به‌‌علاوه طالبان به‌صراحت اعلام کرده که خواهان تشکیل حکومت اسلامی است، حتی همین ایده هم در تقابل با خواست اصولگرایان است، چون چنین حکومتی دشمن اول خود را حکومت ایران تعریف خواهد کرد و از آنجا که شیعیان را کافر می‌دانند، به سادگی ظلم و ستم و قتل‌عام آنان را آغاز خواهند کرد. از همه بدتر اینکه حاکمیت طالبان موجب عقب‌گرد شدید اقتصاد در افغانستان می‌شود و رواج مواد مخدر و همزمان عمق فقر مردم افغانستان بیشتر می‌شود و این عوارض منفی بر اقتصاد ایران خواهد گذاشت.با چنین رویکردی در بین منتقدان پنجم آبان ماه دومین دور نشست وزرای امور خارجه همسایگان افغانستان در مقر وزارت امور خارجه با مشارکت محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور، حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه ایران و وزرای امور خارجه ازبکستان، چین، ترکمنستان، تاجیکستان و پاکستان، وزیر امور خارجه روسیه و آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل برگزار شد.
در این نشست وزرای امور خارجه کشورهای همسایه افغانستان بر اهمیت شنیدن صدا و خواسته مردم افغانستان از سوی جامعه بین‌المللی تاکید کردند و خواستار این شدند که گروه حاکم بر افغانستان(طالبان) به تعهدات خود در مقابل خواسته‌های مردم افغانستان و انتظارات جامعه بین‌الملل عمل کند. آن‌ها همچنین بر اهمیت تشکیل دولت فراگیر در این کشور با مشارکت و حضور گروه‌های مختلف افغانستانی تاکید کردند. احمدالله وثیق، معاون سخنگوی طالبان، با تمجید از نشست اخیر تهران با موضوع کشورهای همسایه افغانستان، برگزاری این نشست را به سود افغانستان دانست، اما در واکنش به درخواست شرکت‌کنندگان این نشست مبنی بر ایجاد حکومتی فراگیر در کابل گفت کابینه کنونی طالبان فراگیر است.
در داخل اما شاید صریح‌ترین موضع را نسبت به طالبان مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت شهر زاهدان داشته است که انتقادات زیادی را برانگیخت. او از جمله افرادی بود که به طالبان به خاطر تصرف افغانستان پیام تبریک داد و این پیام جنجالی شد.او در اظهارنظر دیگری به تازگی ابراز امیدواری کرده که افغانستان در دوران طالبان یک بازو برای جمهوری اسلامی و کشورهای دیگر باشداو همچنین از کشورهای دیگر خواسته درباره گروه طالبان پیش‌داوری نکنند و ابراز امیدواری کرده که طالبان بتوانند اسلام واقعی را پیاده کنند.
تحلیلگران معتقدند ایران براساس سیاست درست و کاملا دقیق، بر واقعیت‌های میدانی افغانستان تسلط دارد. ایران تلاش می‌کند به اجماع مبتنی‌بر رأی مردمی طالبان تاکید کرده و با در نظر گرفتن منافع کشور تلاش کند به توافقی خارج از میدان جنگ بین طالبان و دولت مرکزی دست پیدا کند.
دیدگاه تان را بنویسید