نشانه‌های مثبت و منفی درباره مذاکرات احیای برجام

یک کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه نشانه‌های مثبت همچنان وزن بیشتری نسبت به نشانه‌های منفی در خصوص مذاکرات احیای برجام دارند، گفت: البته نباید از این موضوع غفلت ورزید که در شرایط فعلی امکان معکوس شدن شرایط وجود دارد و نباید چنین اجازه‌ای داده شود.

رضا ذبیحی در گفت و گو با ایسنا درباره دورنمای مذاکرات احیای برجام گفت: هر چه زمان می‌گذرد برخی نشانه‌های ناخوشایند نیز پیدا می شود، ولی می‌توان گفت همچنان نشانه‌‌های مثبت و امیدوارکننده در این خصوص وزن بیشتری دارند.

این کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه داد: نخستین نشانه مثبت و امیدوارکننده درباره مذاکرات احیای برجام آن قسمت از اظهارات طرفین است که همواره بر ادامه گفت و گوها تصریح کرده اند. اینکه طرفین علی رغم مواضع هشدار آمیز، کماکان حالت محتاطانه را حفظ کرده اند و از تعیین هر گونه ضرب الاجل زمانی پرهیز نموده اند، نکته مهمی می باشد که بیانگر آن است که همچنان صبر و تحمل در دو طرف برای حل مساله وجود دارد.

این استاد دانشگاه افزود: حصول توافق میان ایران و آژانس در زمینه تداوم نحوه بازرسی‌‌‌ها و راستی آزمایی که اواخر شهریور ماه و یک ماه پس از روی کار آمدن دولت جدید رخ داد، نشانه دوم و البته مهمی است که ضرورت و اهمیت مذاکرات احیای برجام را در نزد طرفین همچنان زنده نگه داشته است.

وی خاطر نشان کرد: ادامه نیافتن برخی تنش‌‌های مقطعی میان ایران و آژانس در سطح رسانه ای و سعی در کنترل این تنش‌‌‌ها و پرهیز ار مواضع تنش‌زا نیز در این زمینه حائر اهمیت است.

ذبیحی ادامه داد: شروع و تداوم مذاکرات منطقه ای میان دو قدرت منطقه یعنی ایران و عربستان که از هفته‌‌های پایانی دولت قبل آغاز گردید و در دولت جدید نیز تداوم یافت، بگونه ای که طبق برخی اخبار منتشره حداقل چهار دور از این مذاکرات در بغداد برگزار شده است، نکته سوم مثبتی است که امیدها در خصوص مذاکرات احیای برجام را پر رنگ تر می کند.

این پژوهشگر روابط بین‌الملل تصریح کرد: مذاکرات منطقه ای از این جهت حائر اهمیت است که طرف غربی سعی دارد که مذاکرات احیای برجام را به مسائل منطقه ای گره بزند، اما برگزاری مذاکره میان خود قدرت‌‌‌ها در سطح منطقه ای و سعی در حل و فصل مسائل میان خود، می تواند نشانه مثبتی باشد که کمک‌کننده به مذاکرات احیای برجام باشد، بگونه ای که از فشارهای غیر منطقی طرف‌‌های مذاکره کننده در مورد مسائل منطقه‌ای بکاهد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل درباره چهارمین نشانه مثبت در خصوص مذاکرات احیای برجام گفت: عضویت ایران در سازمان شانگهای پس از یک دوره انتظار طولانی نشانه مثبت دیگری است که می تواند به روند حل و فصل مسائل در مذاکرات احیای برجام کمک کند.

ذبیحی تصریح کرد: دلیل غیر رسمی اما احتمالا اصلی عدم قبول عضویت ایران در این سازمان تا پیش از این، تداوم بحران میان ایران و جامعه جهانی بود و اکنون این عضویت می تواند این معنا را داشته باشد که روسیه و چین به این جمع بندی رسیده اند که این بحران در مسیر فروکش کردن است و لذا با عضویت ایران در سازمان شانگهای موافقت کرده اند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: مجموعه این نشانه‌‌های مثبت، شرایط امیدوار کننده‌ای را در خصوص مذاکرات احیای برجام ایجاد کرده است، اما نباید از نظر دور داشت که در کنار این نشانه‌‌های مثبت، نشانه‌‌های ناخوشایند نیز وجود دارد و هر چه زمان می گذرد وزن این نشانه‌‌های منفی بیشتر می شود و احتمال معکوس شدن شرایط افزایش می یابد. وی تصریح کرد: نزدیک شدن مواضع آمریکا و اروپا و کاهش اختلافات میان آنها علیه برنامه هسته ای ایران، اولین نشانه منفی و نگران کننده ای است که در خصوص مذاکرات احیای برجام وجود دارد و یکی از مهمترین برگ‌‌های برنده ایران را تحت‌الشعاع قرار می دهد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه داد: دومین نشانه ناخوشایند، برخی اظهارات طرف‌‌های غربی است که در آن بر بسته شدن پنجره و فرصت مذاکره تاکید می شود. اخیرا این اظهارات به خصوص در نزد مقام‌‌های آمریکایی و آلمانی زیاد دیده می شود، اگر چه هنوز با پرهیز از تعیین هر گونه ضرب الاجلی است و با لحن ملایم و مسالمت جویی بیان می شود.

ذبیحی افزود: از دست دادن زمان یک نشانه ناامید کننده سوم و دیگر است که هر چه می گذرد موجب اظهارات تحریک آمیز بیشتری به خصوص از سوی طرف غربی می شود. این موضوع همچنین ممکن است سبب ایجاد چالش‌‌های پیش بینی نشده جدیدی در روند مذاکرات شود.

این استاد دانشگاه ادامه داد: برخی گزارش‌‌های منتشره ولی تایید نشده مبنی بر اینکه نیاز هست مذاکرات از نقطه صفر آغاز شود و یا اینکه شش دور مذاکره قبلی مورد توجه قرار نگیرد، چهارمین نشانه منفی است که البته ممکن است اظهاراتی رسانه ای باشد و شاید کمتری محل از اعراب داشته باشد.

وی تصریح کرد: تداوم زیاده خواهی غرب در خصوص مسائل منطقه ای و مباحث موشکی ایران که همچنان از گوشه و کنار شنیده می‌شود و سعی آنها برای گره زدن موضوع هسته‌ای و برجام به این موارد، پنجمین نشانه منفی و ناخوشایندی است که باید در حین انجام مذاکرات با تداوم یک فرآیند اقناعی در زمینه آن نیز چاره اندیشی کرد.

ذبیحی در پایان خاطر نشان کرد: مجموعه این شرایط تداوم فضای امید دهنده در خصوص مذاکرات احیای برجام را نوید می دهد، اما هشدارهای صریح و واقعی درباره نافرجام ماندن مذاکرات را نیز گوشزد می کند که لازم است با تدبیر و چاره اندیشی به منظور حداکثر سازی تامین منافع ملی را در این زمینه اقدام گردد.