پرس‌تی‌وی تریبون «منابع آگاهِ ضدبرجام» شده است؛
گاندوی خبری
محبوبه ولی
«من متاسفم که ظاهرا در کشور مسئولان و نهادهایی که مسئول تامین بودجه صداوسیما و به ویژه مسئول تامین ارزی صداوسیما هستند، یا متوجه فجایعی که اتفاق می‌افتد، نیستند یا برایشان اهمیت ندارد و در هر دو صورت ما روز به روز بی‌دفاع‌تر می‌شویم در مقابل تبلیغات دشمنان و زمینه‌چینی که در افکار عمومی منطقه و جهان علیه ما می‌کنند و اینکه فرصت معرفی ظرفیت‌های ایران به خارج از کشور را از دست می‌دهیم»؛ این بخشی از اظهارات پیمان جبلی، مدیر شبکه برون مرزی پرس‌تی‌وی است که مربوط می‌شود به پارسال و زمانی که این شبکه عنوان می‌کرد به دلیل نداشتن اعتبارات کافی و اینکه دولت بودجه آن را تامین نمی‌کند، برنامه‌های برون مرزی این شبکه در آستانه تعطیلی است.
از گفته‌های او چنین برمی‌آید که رسالت این شبکه «دفاع در مقابل تبلیغات دشمن» است. حالا اما در جریان مذاکرات وین به نظر می‌رسد رسالت این شبکه بیش از هر چیز تقابل با دولت و موضع آن در خصوص برجام و مذاکرات وین است؛ آن هم با کمک «منابع آگاهِ بی‌نام و نشان».
اخبار دلسردکننده و منفی درباره مذاکرات وین از سوی «منابع آگاه پرس‌تی‌وی» آنقدر زیاد شده که صدای دولت را درآورده است.
کاسه داغ‌تر از آش
رهبری در سخنرانی هفته گذشته خود با اشاره به اظهارات محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه گفتند:«سیاست خارجی در هیچ جای دنیا در وزارت خارجه تعیین نمی‌شود و در همه جای دنیا مجامع بالادستی و مسئولین عالی‌رتبه هستند که سیاست خارجه را تعیین می‌کنند.»؛ این بیانات ناظر بر این بود که اساسا برجام و حتی همین مذاکرات وین نیز حاصل تصمیمات بالادستی است و باز همانطور که رهبری اشاره کردند، وزارت خارجه صرفا مجری است.
با این حال مشخص نیست پرس‌تی‌وی از چه رو اینگونه به مصاف تصمیم و سیاست مقامات بالادستی رفته است. اگر مشکل این شبکه و «منابع آگاه» آن با مجریان سیاست نهادهای بالادستی و مذاکره‌کنندگان است هم که باید گفت اتفاقا اینکه این افراد برای مذاکره به وین بروند نیز تصمیم همان مقامات بالادستی است و باز هم از قضا این مقامات آنقدر قدرت و اختیار عمل دارند که در صورت تشخیص عدم صلاحیت آنها برای مذاکره، اجازه گفت‌وگو را از آنها سلب کنند. با این حال پرس‌تی‌وی با تمام قوا به مصاف مذاکرات وین و مذاکره‌کنندگان رفته است.
مشخص نیست این منبع آگاه پرس‌تی‌وی که گاهی در وین است و گاهی در تهران؛ عضو تیم مذاکره‌کننده است، از اعضای وزارت خارجه است، جزو مقامات شورای عالی امنیت ملی است، خبرنگار است یا به بیان صریح و ساده یک دلواپس و مخالف دو آتشه برجام
خبرسازی از همان آغاز مذاکرات
سیاست اصلی ایران در مورد احیای برجام و مذاکرات وین مبتنی بر لغو یکباره تحریم‌ها و نه لغو گام به گام آنها بود. پرس‌تی‌وی از ابتدای اردیبهشت، دقیقا همزمان با ورود تیم مذاکره‌کننده ایرانی به وین و استارت مذاکرات، زمانی که گفتوگوها تازه شروع شده بود، خبر داد که «بر اساس توافق مذاکره‌کنندگان در وین، تحریم‌ها قرار نیست «لغو» شوند، بلکه قرار است «تعلیق» شوند.» این ادعا در حالی است که مذاکرات در ابتدای خود بود و اصلا هنوز توافقی حاصل نشده بود.
این رسانه به نقل از «منبع آگاه» خود همچنین نوشت که «قصد آمریکا از عدم لغو کامل تحریم‌ها و اکتفا به رفع موقت آنها صرفا بازگشت به برجام است تا بتواند از امکان مکانیسم ماشه علیه ایران استفاده کند.»
منبع خبری پرس‌تی‌وی ادامه داده بود که رفع مرحله‌ای تحریم‌ها در بازه‌های زمانی 120 و 180 روزه برای این است که آمریکا با گروگان گرفتن تمدید رفع تحریم‌ها، خواسته‌های دیگر خود موسوم به برجام 2 و 3 را به ایران تحمیل کند.
عباس عراقچی که سرپرستی تیم مذاکره‌کننده در وین را برعهده دارد، در واکنش به این اخبار و تحلیل‌های پرس‌تی‌وی، در توئیتی به انگلیسی نوشت: «نمی‌دانم منبع آکاه پرس‌تی‌وی در وین کیست، ولی او قطعا آگاه نیست.»
هرچه پیشرفت بیشتر، منابع آگاه فعال‌تر!
با گذشت بیش از دو هفته از آغاز مذاکرات وین، هنوز مشخص نیست این منابع آگاه چه کسانی هستند اما هرچه اخبار پیشرفت مذاکرات بیشتر می‌شود، تحرک پرس‌تی‌وی و «منابع آگاه» هم بیشتر می‌شوند.
با افزایش این تحرکات، جدال این شبکه خبری و وزارت خارجه هم بالا گرفته است. اواسط هفته گذشته در حالی که عراقچی خبر داد که در جریان مذاکرات با خروج نام اکثر افراد، چهره‌ها و نهادها از تحریم موافقت شده، پرس‌تی‌وی بار دیگر از قول «یک منبع مطلع در تهران» ادعا کرد که آمریکا بر حفظ ساختار تحریم‌های فلج‌کننده و به ویژه عدم لغو قانون کاتسا اصرار دارد و رفع تحریم‌ها از نهادها و افراد باقی مانده در لیست تحریم SDN را به میزان زمان اجرای برجام رد کرده است.
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه این خبر را تکذیب کرد و گفت که اگر چنین بود مذاکرات متوقف می‌شد. البته که عقل نیز حکم می‌کند که در صورت صحت چنین امری، مقامات و نهادهای بالادستی بیش از پرس‌تی‌وی در جریان و نگران باشند و جلو مذاکرات یا انحراف مذاکرات به سوی زیان‌ده بودن برای ایران را بگیرند.
اما مقامات بالادستی نه تنها مانع روند مذاکرات نشده‌اند، بلکه شواهد و قراین حاکی از حصول نتیجه مذاکرات در آینده نزدیک است. حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران چهارشنبه در جلسه هیأت دولت گفت رسما اعلام می‌کنم که تحریم‌ها به زودی برداشته خواهد شد.
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین دیروز از بخت بالای موفقیت دور تازه مذاکرات در وین گفت و در توئیتر نوشت: «کسی چه می‌داند شاید این آخرین دور مذاکرات در خصوص احیای برجام باشد.»
نیویورک تایمز هم دیروز از قول یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا نوشت که توافق بین ایران و قدرت‌های جهانی در دسترس قرار گرفته است.
اگر مشکل پرس‌تی‌وی با مذاکره‌کنندگان است، باید گفت اتفاقا اینکه این افراد برای مذاکره به وین بروند تصمیم مقامات بالادستی است و باز هم از قضا این مقامات آنقدر قدرت دارند که در صورت تشخیص عدم صلاحیت، اجازه گفت‌وگو را از آنها سلب کنند
«منبع آگاه» در اوج گمنامی
همزمان با این اخبار و اظهارنظرها، پرس‌تی‌وی اما خبر تازه‌ای از منابع آگاه خود منتشر کرد مبنی بر اینکه طرف مقابل در مذاکرات وین، خواستار نابودی سانتریفیوژهای پیشرفته نسل‌های جدید IR4، IR6، IR9 و ... در ایران شده است.
دولت این خبرها را در جهت تخریب مذاکرات وین می‌داند. محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهوری دیروز در گفت‌وگویی اخبار پرس‌تی‌وی را «خبرسازی دروغ یک رسانه رسمی» خوانده و توضیح داده که با این خبرسازی‌ها، روند نزولی بازار ارز که در روزهای گذشته و متاثر از جو مثبت مذاکرات وین شروع شده، دچار اختلال شد.
او با تاکید بر اینکه اقدامات غیرمسئولانه خبرسازان، علامت‌های اشتباهی به افکار عمومی و فضای اقتصادی کشور می‌فرستد، گفت: «حتی اگر گروهی با برجام مخالفند هم نباید با خبرسازی موجب تضعیف تیم مذاکره‌کننده شوند.»
احمد نوروزی، قائم مقام پرس‌تی‌وی اما مدعی شده که اخبار این شبکه درباره مذاکرات وین شفاف است و هرچه تاکنون منتشر شده «صحت» دارد.
شاید هم این اخبار و ادعاها درست باشد اما پرس‌تی‌وی هیچ سندی بر صحت اخبار خود ارائه نمی‌دهد و آنها را در حد یک جوسازی رسانه‌ای نگه می‌دارد نه اخبار معتبر. جالب آنکه پرس‌تی‌وی هیچ اطلاعاتی حتی از موقعیت این منابع آگاه هم نمی‌دهد. مشخص نیست این منبع آگاه که گاهی در وین است و گاهی در تهران، عضو تیم مذاکره‌کننده است، یک دیپلمات اروپایی یا آمریکایی است، از اعضای وزارت خارجه است، جزو مقامات شورای عالی امنیت ملی است، خبرنگار است یا ...؟
آنچه مشخص است این است که پرس‌تی‌وی بخشی از صدا و سیمایی است که گاندو می‌سازد، مستند «پایان بازی» تولید می‌کند و در شبکه خبری برون‌مرزی‌اش هم نوع دیگری از گاندو را نمایش می‌دهد؛ گاندوی خبری.
دیدگاه تان را بنویسید