اختلافات بر سر حفاظت هسته‌ای پس از حوادث مکرر؛
سپاه، لیدر امنیت تأسیسات هسته‌ای می‌شود؟
محبوبه ولی
پس از چندین ترور و خرابکاری هسته‌ای طی دو دهه اخیر، آیا قرار است امنیت تاسیسات و اسناد و اطلاعات هسته‌ای تام و تمام به سپاه پاسداران سپرده شود؟ حالا پس از عیان شدن حفره‌های بزرگ امنیتی در برنامه هسته‌ای کشور، مقامات رده بالا به این نتیجه رسیده‌اند که علاج این ناامنی‌های پردامنه در دست سپاه است؟ یا اینکه طرح این موضوع صرفا یک جنگ قدرت میان دو نهاد سپاه و وزارت اطلاعات است؟
اینها سوالاتی است که دیروز پس از انتشار یک خبر شکل گرفت. صبح دیروز خبری مبنی بر واگذاری سیستم حفاظتی سایت‌های هسته‌ای به ستاد کل نیروهای مسلح از سوی شورای عالی امنیت ملی منتشر شد. در متن خبر آمده بود: «با نظر ستاد کل نیروهای مسلح از این پس سپاه پاسداران درباره اقدامات حفاظتی سایت‌های هسته‌ای تصمیم‌گیری می‌کند، در حالی که پیش از این حفاظت سایت‌ها برعهده سپاه نبوده است.»
خبر منبع موثقی نداشت. شورای عالی امنیت ملی اما در پاسخ به پرس‌وجوی رسانه‌ها اعلام کرد که «شورای عالی امنیت ملی اگر لازم باشد تصمیمات اتخاذ شده خود را اطلاع‌رسانی کند، از طریق سخنگو و منابع رسمی این شورا اقدام خواهد کرد.»
با این پاسخ در واقع شورای عالی امنیت ملی، چنین خبری را نه تایید کرده و نه تکذیب. از این رو برخی مطرح می‌کنند که بعید نیست خبر مذکور صحت داشته باشد یا دست کم حرف و حدیث‌هایی در مراجع بالا درباره آن شده باشد.
در حال حاضر دستگاه‌های مختلفی حفاظت از تاسیسات و برنامه هسته‌ای کشور را برعهده دارند که ظاهرا مبتلا به ناهماهنگی هستند. حفاظت از چهره‌های ارشد هسته‌ای بر عهده سپاه و وزارت اطلاعات و حفاظت از اسناد بر عهده معاونت حفاظت و امنیت سازمان انرژی اتمی است
افشاگری‌های بی‌سابقه
«پنج خرابکاری بزرگ طی 15 سال در نطنز»؛ این موضوعی بود که فریدون عباسی، رئیس سابق سازمان انرژی اتمی در دولت محمود احمدی‌نژاد چند روز پیش یادآوری کرد. او در گفت‌وگویی به چند نمونه از این موارد اشاره کرده و گفته که روز 26 تیرماه سال 90، افرادی با جاسازی مواد منفجره «به اندازه عدس» در فشارسنج‌های سانتریفیوژها باعث وقوع انفجاری در زنجیره این سانتریفیوژها شدند.
او با بیان اینکه برخی جاسوس‌ها اطلاعات خود را از آژانس دریافت کرده‌اند، چگونگی خرابکاری‌های دیگر را هم شرح داده و افزوده که علاوه بر این پنج انفجار بزرگ، حوادث کوچک متعددی طی سال‌های اخیر در این تاسیسات رخ داده است.
این اولین بار است که خرابکاری‌های صورت گرفته در تاسیسات هسته‌ای با این جزئیات منتشر می‌شوند. پس از قطعی برق تاسیسات نطنز در فروردین امسال، شمار دیگری از نمایندگان مجلس نیز اظهارات تازه‌ای درباره وضعیت امنیت تاسیسات هسته‌ای مطرح کردند.
علیرضا زاکانی، نماینده اصولگرای مجلس در برنامه تلویزیونی جهان‌آرا گفت بعد از انفجار اخیر در نطنز، چندین هزار سانتریفیوژ از دست رفته است. او حتی برای نشان دادن عمق فاجعه اظهار کرد که نمایندگان پس از بازدید از خسارات وارد شده، «خون» گریه می‌کردند.
اظهارات زاکانی نیز برای اولین بار بود که پس از یک خرابکاری امنیتی در تاسیسات هسته‌ای مطرح می‌شد. محسن رضایی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز افشاگری دیگری کرد و با تصریح بر اینکه کشور دچار آلودگی امنیتی شده، گفت که «قبل از این، از اسناد به کلی سری هسته‌ای ما سرقت شده و قبل از آن هم چند ریز پرنده مشکوک آمدند و کارهایی انجام دادند.»
او گفت که از 10 سال پیش تاکنون این موارد تشدید شده است. در کنار این افشاگری‌های بی‌سابقه، برخی نمایندگان مجلس هم از طرح سوال از محمود علوی، وزیر اطلاعات درباره حادثه رخ داده در نطنز خبر می‌دادند.
این موضوع و طرح جزئیات خرابکاری‌ها که پیش از این محرمانه به نظر می‌رسید، موجب شد تا برخی آن را موجی برای متهم کردن دستگاه اطلاعاتی دولت و سازمان انرژی اتمی تفسیر کنند؛ به ویژه که برخی دیگر از نمایندگان اظهارات زاکانی درباره از بین رفتن چندین هزار سانتریفیوژ را تکذیب و آن را غلوآمیز عنوان کردند. سازمان انرژی اتمی نیز آن ادعاها را رد کرد. حالا اما برخی معتقدند که گفتن آن ناگفته‌ها درباره خرابکاری‌ها در برنامه و تاسیسات هسته‌ای صرفا زمینه‌سازی و مقدمه‌چینی برای سپردن تاسیسات هسته‌ای به سپاه بوده است.
برخی معتقدند که گفتن آن ناگفته‌ها درباره خرابکاری‌ها در برنامه و تاسیسات هسته‌ای صرفا زمینه‌سازی و مقدمه‌چینی برای سپردن تاسیسات هسته‌ای به سپاه بوده است
انگشت اتهام دستگاه‌های امنیتی و حفاظتی به سوی یکدیگر
در جریان ترور شهید محسن فخری‌زاده، از چهره‌های موثر و کلیدی در برنامه هسته‌ای ایران نیز این دعوا میان وزارت اطلاعات و اطلاعات سپاه به طور واضح مشهود بود. دو طرف یکدیگر را متهم می‌کردند.
این عقبه، احتمال اینکه نهادهای امنیتی بر سر حفاظت از تاسیسات هسته‌ای دچار اختلاف شده باشند را تقویت کرده است. اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری پس از حادثه اخیر در نطنز گفت: «باید دستگاهی که مسئول بوده جلو اقدامات دشمن را بگیرد و در این زمینه توفیقی نداشته، بازخواست شود.» بسیاری تاکید کردند که اشاره تلویحی او به سپاه بوده است.
در حال حاضر اما دستگاه‌های مختلفی حفاظت از تاسیسات و برنامه هسته‌ای کشور را برعهده دارند که ظاهرا مبتلا به ناهماهنگی میان یکدیگر نیز هستند. هوافضای سپاه، سازمان پدافند غیرعامل، نیروی انتظامی، شورای عالی امنیت ملی، معاونت حفاظت و امنیت سازمان انرژی اتمی چندین مجموعه کوچک‌تر مانند یک قرارگاه سایبری در سازمان انرژی اتمی و بسیج آن، هر کدام در سطوح مختلف امنیت هسته‌ای را برعهده دارند.
حفاظت از چهره‌های ارشد هسته‌ای مانند محسن فخری‌زاده برعهده سپاه و وزارت اطلاعات و معاونت حفاظت و امنیت سازمان انرژی اتمی مسئول امنیت داخلی مجموعه‌های هسته‌ای و اطلاعات و اسناد آن است.
حال اما به نظر می‌رسد با خرابکاری‌ها و هزینه‌های تحمیل شده به برنامه هسته‌ای، صلاحیت اغلب این نهادها زیر سوال رفته و گروه‌هایی علاج را در ورود وسیع‌تر سپاه به این عرصه به عنوان لیدر برنامه‌های امنیتی هسته‌ای حتی در مورد اسناد و اطلاعات هسته‌ای عنوان می‌کنند.
برخی دیگر اما کارنامه خود سپاه در این حوزه را نیز چندان قابل دفاع نمی‌دانند؛ چنانکه محمود علوی، وزیر اطلاعات پس از ترور فخری‌زاده، گفت که «عامل تدارکات ترور فخری‌زاده عضو نیروهای مسلح بوده است.»
این گروه با نگاهی به سوابق وقایع و اظهاراتی مانند آنچه علوی گفته، معتقدند که سپاه نیز از نفوذ در امان نبوده است و نمی‌توان امیدوار بود که میدانداری آن در حوزه امنیت هسته‌ای، علاج ناامنی و حفره‌های ایجاد شده باشد؛ هرچند که باید راهی برای این ناهماهنگی میان نهادهای امنیتی پیدا کرد.
حال باید منتظر ماند و دید خبر غیررسمی که دیروز منتشر شد رسمیت پیدا خواهد کرد و در صورت تحقق دیگر وقایع خسارت‌بار در برنامه هسته‌ای نخواهیم بود یا اینکه زخم ناامنی و نفوذ هرازگاهی دوباره سر باز خواهد کرد.
دیدگاه تان را بنویسید