وقتی امنیت ملی در کوله کولبران است؛
اختلاف در مجلس بر سر یک شلیک
محبوبه ولی
همزمان که او در میان سوز سرما و مقابل مگسک اسلحه مرزبان‌ها، پای در برف فرو می‌کند و به کوه لعنت می‌فرستد که پیمودنش با بارهای سنگین چنین جانفرساست، امنیت ملی هم سوار بر کوله‌اش می‌شود و همراه با او می‌رود. همین که مرزبان ماشه بچکاند، چه‌بسا تیرش جان امنیت ملی را هم بگیرد و امنیت و کولبر هر دو با هم بمیرند؛ وقتی جرقه اعتراضاتی از جنس دی و آبان می‌خورد، نیز کولبر اولین کسی است که به صف معترضان خواهد پیوست، چراکه او پیش از آنکه مسئول حفظ آرمان‌های انقلاب باشد، نان‌آور خانه است.
در روزهای اخیر مرگ دردناک نوجوان 14 ساله کولبر و برادر 17 ساله‌اش در کوه‌های کردستان بر اثر سرما، نگاه‌ها را دوباره متوجه کولبران کرده است؛ اما آنچه این نگاه را متفاوت از گذشته می‌کند، تجربه‌ای است که ایران طی دو سال گذشته پشت سر گذاشته است. نظام، اعتراضات بنزینی آبان ماه را آرام کرده است اما شوک آن وقایع هنوز به قوت خود باقی است. پیش از آن هم در دو سال گذشته، ایران در فاصله‌های زمانی کوتاه چندین بار دیگر شاهد چنین اعتراضاتی بوده است. قرائت رسمی این اعتراضات را دسیسه دشمن قلمداد می‌کند، اما آنچه در کوی و برزن در جریان بود حکایت از آن داشت که شاید چنین تحرکاتی با جرقه دشمن باشد اما هیزم آن قطعا خشم طبقه محروم بوده است.
هشداری درباره «آبان»های بعدی
مردم دو روز پیش در مریوان جنازه کولبر جوان را با تکه‌های نان در دست تشییع کردند و او را «شهید نان» نامیدند. اقدامی که خشونتی در خود نداشت، اما مستعد تبدیل شدن به خشن‌ترین اعتراضات است. اکنون دیگر نه تنها جامعه‌شناسان بلکه خود سیاستمداران و دولتمردان نیز در خلوت خود به یکدیگر هشدار می‌دهند که تکرار اغتشاشات آبان بسیار خشن‌تر از آن چیزی خواهد بود که هفته‌های گذشته شاهد بودیم.
در پی همین هشدار و همین طور به دنبال احساساتی که با مرگ دلخراش نوجوان کولبر جریحه‌دار شده است، مجلس دیروز طرحی تازه درباره کولبران را به جریان انداخته است. نمایندگان استان‌هایی که کولبری در آنها رواج دارد، استان‌هایی مانند کردستان و ایلام و کرمانشاه پیش از این فریادهای بسیار درباره وضعیت کولبران و بیکاری در استان‌های خود کشیده‌اند و مجلس نیز طرح‌های متعددی از جمله ایجاد بازارچه‌های مرزی یا طرح پیله‌وری را به عنوان راهکار ارائه کرده‌اند، اما برای کولبر دَر همچنان بر همان پاشنه می‌چرخد.
طرح جدید مجلس قرار است از میان بهمن و پرتاب شدن از کوه و یخ‌زدگی و سرما و همینطور تیراندازی مامورین نظامی و انتظامی، مورد آخر را از لیست مواردی که منجر به مرگ کولبران می‌شود، حذف کند
طرحی برای جان
این بار اما طرح مجلس، طرحی اقتصادی یا معیشتی نیست؛ طرحی برای جان کولبر است. رسول خضری، نماینده مردم پیرانشهر دیروز خبر داد که طرح ممنوعیت شلیک مستقیم به کولبران به صورت دو فوریتی مطرح شده و هفته آینده در دستور کار مجلس قرار خواهد گرفت.
با اینکه قاچاق در ایران معضلی بزرگ با اعداد و ارقام بزرگ و گردش مالی کلان است، اما نماینده پیرانشهر در مجلس دیروز گفت که تنها یک درصد از واردات غیرمجاز مربوط به کولبری است.
در میان آن 99 درصد باقیمانده، پدرخوانده‌ها و مافیاهای بزرگ و مخوفی هستند که قاچاق می‌کنند بی آنکه بیم جانشان را داشته باشند اما کولبرها علی‌رغم سهم یک درصدی‌شان در قاچاق، هر بار که کولبری می‌کنند با مرگ مواجه می‌شوند؛ هرچند که پیش از کولبری هم بیکاری و فقر و گرسنگی سایه مرگ را روی سر آنها می‌گسترد.
طرح جدید مجلس قرار است از میان بهمن و پرتاب شدن از کوه و یخ‌زدگی و سرما و همینطور تیراندازی مامورین نظامی و انتظامی، مورد آخر را از لیست مواردی که منجر به مرگ کولبران می‌شود، حذف کند.
شلیک مستقیم به کولبران غیرقانونی است
آنطور که رسول خضری گفته متن طرح دو فوریتی که به صورت الحاق یک تبصره به ماده ۳ قانون بکارگیری سلاح توسط مامورین نیروهای مسلح ارائه شده، بدین شرح است: «ماده واحده – یک تبصره به عنوان تبصره ۳ به ماده ۳ به قانون به‌کارگیری سلاح توسط مامورین نیروهای مسلح در موارد ضروری الحاق می‌شود: جز در مورد بندهای یک، دو، چهار و هفت این ماده (برای دفاع از خود در برابر کسی که با سلاح سرد یا گرم به آنان حمله کند، برای دفاع از خود در برابر یک یا چند نفر که بدون سلاح حمله می‌آورند ولی اوضاع و احوال طوری باشد که بدون بکارگیری سلاح مدافعه شخصی امکان نداشته باشد، برای دستگیری سارق و قاطع الطریق و کسی که اقدام به ترور و یا تخریب و یا انفجار کرده و در حال فرار است و برای حفظ سلاحی که جهت انجام ماموریت در اختیار آنان است) مامورین انتظامی حق شلیک مستقیم به کولبران را ندارند.»
در واقع نمایندگان ارائه‌دهنده این طرح، سعی کرده‌اند تا با تاکید بر یک ماده قانونی، غیرقانونی بودن شلیک مستقیم به کولبران را اثبات کرده و در پی آن ممنوعیت شلیک به آنان را تبدیل به قانون کنند.
دفاع از کولبری یعنی دفاع از قاچاق
در این میان اما برخی دیگر از نمایندگان مخالف چنین اقدامی هستند. از دید آنها کولبری قاچاق است و قاچاق، جرمی غیرقابل اغماض. حسن نوروزی، نماینده رباط‌کریم و سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس، یکی از این مخالفان است. او به اعتمادآنلاین گفته است: «قاچاق کاهش پیدا کرده، اما بحث ما این است که چرا اصلاً باید قاچاق اتفاق بیافتد؛ دفاع نمایندگان مجلس از کولبری و ته‌لنجی یعنی دفاع از قاچاق.»
نوروزی ادامه داده: «به جای اینکه از کولبری و ته‌لنجی در کردستان یا جنوب دفاع کنیم، دولت را موظف کنیم که کشاورزی را در این مناطق توسعه بدهد، کارخانه تاسیس کند و وام بدهیم برای دامداری، کشاورزی و... تا به درستی شاهد صادرات محصولات و واردات باشیم. وقتی کولبری و ته‌لنجی را قانون می‌کنیم یعنی قاچاق. از سوی دیگر شاهد قاچاق نفت و حامل‌های انرژی هستیم.»
اظهارات نوروزی از آن جهت قابل تامل است که مجلس سال‌هاست در موظف کردن دولت برای انجام بسیاری کارها درمانده و دولت نیز در شرایطی نیست که به راحتی مناطق محروم را از محرومیت نجات دهد و حتی اگر از همین امروز نیز با بودجه و همت کافی اقدام به این کار کند، تا وقتی که به نتیجه برسد، ده‌ها کولبر با شلیک مستقیم نیروهای نظامی و انتظامی کشته می‌شوند. از سوی دیگر این کشته‌ها و خشم حاصل از مرگ آنها، در شرایط اجتماعی و اقتصادی فعلی، می‌توانند جرقه «آبان‌های» بعدی باشند.
این بار اما طرح مجلس، طرحی اقتصادی یا معیشتی نیست؛ طرحی برای جان کولبر است تا شلیک به او را ممنوع کند. شماری دیگر از نمایندگان اما معتقدند دفاع از کولبر یعنی دفاع از قاچاق
مجلس و دولت تا به حال نتوانسته‌اند وضعیت معیشتی کولبران و مناطقی که کولبری در آنجا رایج است را بهبود ببخشند. تهدید شلیک نیز نتوانسته کولبران را از کولبری بازدارد. حال باید دید آیا طرح جدید مجلس منجر به حفظ جان آنها می‌شود یا اینکه کولبری همچنان نان به قیمت جان خواهد بود.
دیدگاه تان را بنویسید