عراق در آستانه اربعین، صحنه تظاهرات خونین است؛
آشوبی که مرزها را بست
محبوبه ولی
شهریور پارسال کنسولگری ایران در بصره سوخت. جماعتی خشمگین از ضعف خدمات عمومی و اجتماعی در عراق به ساختمان کنسولگری ایران در بصره حمله کردند و اموال موجود در آن را شکستند و بعد هم ساختمان را به آتش کشیدند.
کمی قبل‌ترش خبری از قول رئیس اتحادیه هتلداران خراسان رضوی منتشر شده بود با عنوان ارائه خدمات جنسی شش هزار مسافرخانه در مشهد به زوار عراقی. خبر در فضای مجازی دست به دست می‌شد و خون‌ها بود که به جوش می‌آمد. خون خیلی‌ها به جوش آمد؛ هرچند که رئیس اتحادیه هتلداران این خبر را تکذیب کرد.
خطر بمب‌گذاری هم که همیشه وجود دارد؛ آبان پارسال انفجار یک بمب کنارجاده‌ای که در مسیر عزادارانی که به سمت کربلا می‌رفتند، رخ داد، دو کشته و یک زخمی برجای گذاشت.
آبان سال 95 انفجارهای تروریستی در سامرای عراق ده‌ها زائر را شهید و زخمی کرد که بیشتر آنها ایرانی بودند. دو هفته پیش هم ستاد عملیات مشترک عراق از کشف و انهدام یک شبکه تروریستی در سامرا که برای انجام عملیات در اربعین عراق آماده شده بود، خبر داد.
خبرگزاری ایرنا در این باره به نقل از مرکز اطلاع‌رسانی ستاد مشترک عراق گزارش داد: «این شبکه شامل شش نفر بود که در حال برنامه‌ریزی و آمادگی برای انجام عملیات تروریستی در ایام زیارت اربعین بودند.»
مرزی که باز نشده، بسته شد!
با وجود تمام این کارشکنی‌ها، مراسم بزرگ اربعین که برای ایران هم ابعاد سیاسی و هم مذهبی دارد، هر ساله برگزار شده است؛ امسال اما تنش‌ها در عراق کار را تا بستن مرزهای میان ایران و عراق پیش برده است.
عبدالرضا رحمانی فضلی، یک هفته پیش خبر داد که آمادگی‌های لازم برای حضور سه میلیون نفر در مراسم اربعین تدارک دیده شده است. او ابراز امیدواری کرد که با توجه به تجربیات چند ساله در برگزاری مراسم اربعین و همچنین اضافه شدن مرز خسروی، تسهیلات بهتر و خدمات مناسب‌تری به زوار ارائه شود.
اما هنوز چهار روز بیشتر از این اظهارات نگذشته بود که مرز خسروی به دلیل مشکلات بغداد و به درخواست طرف عراقی بسته شد. مرز خسروی، نزدیکترین مسیر عبور زوار به عتبات عالیات است که سال‌ها بسته بود؛ تا اینکه 15 شهریور امسال با حضور وزاری کشور ایران و عراق بازگشایی شد؛ اما آشوب‌ها در بغداد ظرف تنها سه روز چنان پیش رفت که بنا به مصالح امنیتی این مرز دوباره بسته شد. حتی مرز چذابه نیز بسته شد.
هشدار وزارت خارجه و بی‌اعتنایی هزاران زائر
از چهار مرز مشخص شده برای ورود زائران اربعین به عراق، دو مرز شلمچه و مهران باز ماندند، اما وزارت خارجه ایران روز پنجشنبه طی اطلاعیه‌ای، ضمن «ابراز تاسف از بروز برخی ناآرامی‌های پراکنده در چند شهر عراق»، اعلام کرد: «وزارت امور خارجه با تاکید بر اهمیت راهپیمایی عظیم اربعین سید و سالار شهیدان و ضرورت برگزاری شکوهمند این کنگره عظیم، از عموم مردم متدین ایران و عاشقان اهل بیت (ع) درخواست می‌نماید سفر خود به عراق را تا آرام شدن شرایط در آن کشور به تاخیر انداخته و به هشدارهای مسئولین سیاسی و امنیتی اربعین توجه کامل داشته باشند.»
با این حال رئیس قرارگاه ویژه اربعین در مرز مهران، دیروز به ایرنا گفت که تردد زوار اربعین از این گذرگاه مرزی تا 10 برابر افزایش یافته است. او گفته که در 24 ساعت گذشته نزدیک به ۵۷ هزار نفر از مرز مهران تردد کردند در حالی که چهارم ماه صفر سال گذشته این میزان تنها پنج هزار و ۲۸۰ نفر بود!
تلاش برای به میان کشیدن پای ایران
عراق چند روزی است که درگیر اعتراضات خونبار است؛ منابع خبری تعداد کشته‌شدگان حوادث این چند روزه را دست کم تا 30 نفر اعلام کرده‌اند. بر همین اساس بسیاری آشوب‌های اخیر در عراق را طرح «تابستان داغ» آمریکا برای عراق می‌دانند.
در این میان برخی منابع سعی می‌کنند تا به ایران در این تنش‌ها نقش برجسته‌ای بدهند. برخی رسانه‌های خارجی که عمدتا رسانه‌های سعودی و صهیونیستی هستند، مدعی شده‌اند که تظاهرات عراقی‌ها در اعتراض به گسترش نفوذ ایران در این کشور شعله‌ور شده است؛ حتی تصاویری از آتش زدن پرچم ایران از سوی معترضان عراقی و یا شعارهایی علیه ایران در فضای مجازی منتشر شده است. روزنامه اینترنتی «المرصد» عربستان روز پنجشنبه تصاویری از آتش زدن پرچم ایران در عراق منتشر کرد که بعد مشخص شد این تصاویر مربوط به تظاهرات سال گذشته است که در روزنامه «الشرق‌الاوسط» منتشر شده بود.
شعارهای سیاسی در اعتراضات معیشتی
تظاهراتی که در عراق در جریان است، علیه دولت عادل عبدالمهدی است که روابط خوبی با ایران دارد. او این روزها نقش میانجی میان ایران و عربستان را نیز بازی می‌کند، اما مشخص است که بابت این روابط به شدت تحت‌فشار است.
برخی منابع سعی می‌کنند تا به ایران در این تنش‌ها نقش برجسته‌ای بدهند. برخی رسانه‌های خارجی که عمدتا رسانه‌های سعودی و صهیونیستی هستند، مدعی شده‌اند که تظاهرات عراقی‌ها در اعتراض به گسترش نفوذ ایران در این کشور شعله‌ور شده است
شعارهایی که در تظاهرات عراق، علیه حاکمیت ایران سر داده می‌شود، شاهد این ادعاست که آنچه در جریان است، صرفا تظاهراتی خودجوش و بی‌طرف برای مطالبات معیشتی نیست؛ بلکه خط و خطوط سیاسی مشخصی دارد که اتفاقا با ایران نیز عناد دارد.
در ایران اما با توجه به همزمانی این آشوب‌ها با ایام اربعین، بسیاری آن را توطئه برای ممانعت از برگزاری مراسم اربعین تعبیر می‌کنند. آیت‌الله امامی کاشانی، امام جمعه موقت تهران دیروز در خطبه‌های نماز جمعه، با اشاره به نقش دشمنان در گسترش ناآرامی‌ها در عراق، گفت: «تمام تلاش دشمنان این است که برای اربعین حسینی مزاحمت ایجاد کنند، اما راهپیمایی اربعین حسینی پرشورتر از سال‌های گذشته برگزار خواهد شد.»
ایران همچنان در تدارک یک اربعین باشکوه
ایران همزمان در حال تدارک مراسم اربعین و رایزنی برای بازگشایی مرزهای بسته شده است. در بحبوحه این تنش‌ها، اسد قاسمی، فرماندار مهران دیروز خبر داده که «تجهیزات و امکانات برپایی موکب‌های ۱۴ استان کشور برای استقرار در طول مسیرهای داخل خاک عراق، مجوز تردد و خروج از مرز مهران را دریافت کرده‌اند.»
مسعود بهرام‌نژاد، دبیر ستاد اربعین استاد کرمانشاه نیز دیروز به ایسنا گفته است: «پیگیری‌ها برای تامین امنیت کامل زوار در مسیر مرز خسروی به سمت عتبات ادامه دارد و خوش‌بین هستیم که این مرز به زودی برای تردد زائرین باز شود.»
وزارت خارجه ایران طی اطلاعیه‌ای، ضمن «ابراز تاسف از بروز برخی ناآرامی‌های پراکنده در چند شهر عراق»، اعلام کرد که مردم متدین ایران و عاشقان اهل بیت (ع) سفر خود به عراق را تا آرام شدن شرایط در آن کشور به تاخیر اندازند
او تصریح کرده که در طرف ایرانی هیچ مشکلی برای بازگشایی مرز خسروی وجود ندارد. مقامات ایرانی بنا دارند که راهپیمایی بزرگ اربعین را مانند هر سال برگزار کنند و همچنین امید دارند که دولت عادل عبدالمهدی به زودی شرایط را در عراق آرام کند.
اما در این صورت نیز، یک موضوع در این ماجرا روشن است و آن اینکه دو کشور برای برقراری روابط دوستانه و موثر با یکدیگر، با چالش‌های متعددی مواجه هستند. تلاش‌هایی که در طول این چند ساله برای برافروختن شعله دشمنی میان دو ملت و کشور ایران و عراق صورت گرفته، گویای همین ادعاست.
دیدگاه تان را بنویسید