تکیه بر باد
مذاکرات هستهای میان آمریکا و کره شمالی بیسابقه نیست و در قرن اخیر و در دولتهای مختلف آمریکا مذاکره با کره شمالی حداقل دوبار تجربه شده است.
اکتبر سال 1994 ، ایالات متحده و کره شمالی معاملهای را با عنوان «چارچوب توافق شده»انجام دادند که بر طبق آن، پیونگ یانگ متعهد میشد که برنامه هسته ای خود را تحت حمایت پادمانهای بین المللی آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) متوقف کند. در مقابل، به این کشور برای ساخت دو راکتور هستهای به منظور استفادههای غیرنظامی و500 هزار تن سوخت سنگین در سال و کمک های دیگر، از جمله کمک های غذایی، وعده داده شده بود. اما آمریکا به تعهدات خود عمل نکرد و در نهایت این توافق در پی عدم ساخت راکتورهای وعده داده شده به کرهشمالی و به دلیل تداوم تحریمهای غرب بر علیه پیونگ یانگ و اجرا نشدن برنامه های کمک غذایی به دلیل اختلافات میان دو کشور فروپاشید و پیونگ یانگ مخفیانه برنامه تحقیق هسته ای خود را ادامه داد.
29 فوریه 2012، ایالات متحده و کره شمالی توافق جدیدی به نام «توافقنامه روز جهش» را اعلام کردند. در این طرح، کره شمالی متعهد شد که برنامه غنی سازی اورانیوم و آزمایشهای موشکی خود را به حالت تعلیق درآورد و در ادامه نیز مانع نظارت بینالمللی بر برنامه هستهای این کشور نشود. در عوض، ایالات متحده نیز اعلام کرد که کمک غذایی به میزان 240،000 تن را به پیونگ یانگ خواهد فرستاد.
اما عمر این توافقنامه نیز، همانند «چارچوب توافق شده» مدت زیادی طول نکشید و چند ماه بعد، ایالات متحده ارسال کمک مواد غذایی خود را به بهانه تداوم برنامه موشکی کره شمالی در قالب راه اندازی ماهواره، متوقف کرد.
در دولت دونالد ترامپ نیز مذاکره با کرهشمالی به یکی از برنامههای سیاست خارجی تبدیل شد و پس از جنگ لفظی بسیار شدیدی که میان رهبران دو کشور درگرفت و کار به تهدید نظامی و حملات هستهای نیز کشیده شد به ناگاه دونالد ترامپ در اقدامی که بهت و حیرت بسیاری از کارشناسان و دیپلماتهای خارجی را به همراه داشت اعلام کرد که با کیم جونگ اون ملاقات میکند. از همان ابتدا نیز مشخص بود که تنها هدف ترامپ از این ملاقات همانا برگزاری یک نمایش سیاسی است و برژینسکی در مقاله تحلیلی که در نیویورکتایمز منتشر کرد نتیجه این مذاکرات را چیزی بیش از چند عکس یادگاری ندانست. حال از کره شمالی خبر میرسد که پیونگیانگ از رفتارقلدرمابانه و گانگستری دولت آمریکا در مذاکرات راضی نیست. با این توصیفات بعید به نظر میرسد نتیجه این مذاکرات به خلع سلاح اتمی کره بیانجامد و برخلاف آنچه ترامپ در توییتهای خود وعده داده بود کره شمالی همچنان به عنوان یک خطر هستهای باقی میماند.
اصولا در مذاکراتی که یک سوی آن ایالات متحده آمریکا قرار دارد مقولهای به نام اعتماد متقابل به هیچ عنوان نمیتواند جایی در مذاکرات داشته باشد. آمریکا در تاریخ سیاسی خود به ویژه در مذاکرات بینالمللی نشان داده است که به هیچ یک از تعهدات خود پایبند نبوده است. رفتار آمریکا در مذاکرات میان اعراب و اسرائیل، مذاکرات آمریکا در آمریکای جنوبی، مذاکرات امریکا با کرهشمالی در ادوار مختلف، مذاکرات آمریکا با کشورهای اروپایی و ایران که منجر به توافقنامه برجام شد و در آخرین مورد مذاکرات دونالد ترامپ با کیم جونگ اون آشکارا حاکی از آن است که دولت امریکا با سواستفاده از موقعیت تجاری، اقتصادی و نظامی خود در جهان هر زمان احساس کند روند امور باب میل او پیش نمیرود این آمادگی را دارد تا بر روی هر توافقنامه بینالمللی، قطعنامه سازمان ملل یا هر کنوانسیون جهانی پا بگذارد و به طوریکجانبه خواستهها و سیاستهای خود را پیش ببرد. این موضوع خاص دولت کرهشمالی و ایران و غیره نیست، اقتضای طبیعت آمریکا اینست. خروج آمریکا از معاهده پاریس، خروج آمریکا از سازمانهای جهانی نظیر یونسکو و بسیاری از رفتارهای قلدرمابانه دیگر جملگی گویای این نکته است که در مذاکره با آمریکا آنچه به کار نمیآید همانا اعتماد به این کشور است.
از این منظر و با توجه به اینکه آنچه آمریکا از کره شمالی میخواهد اقداماتی عملی و برگشتناپذیر است و در مقابل حاضر به انجام هیچ تعهدی نیست بعید به نظر میرسد این مذاکرات در کوتاه مدت اگر با بنبست سیاسی منجر نشود به نتیجه ملموسی بیانجامد. در حال حاضر آمریکا تنها اقدامی که صورت داده است لغو یک مانورنظامی با کره جنوبی است که به راحتی میتواند هرزمان دیگری آن را برگزار نماید اما در مقابل از کره شمالی میخواهد تا تمام تاسیسات هستهای خود را نابود کرده و اجساد آمریکاییان کشته شده در جنگ کره را به آمریکا تحویل دهد. تجربه عمل سیاسی آمریکا کاملا گویای این نکته است که اگر به فرض کره شمالی به خواستههای آمریکا تن در دهد محال ممکن است امریکا به تعهدات خود در قبال کره شمالی پایبند بماند. از اینرو بسیار بعید به نظر میرسد کیم جونگ اون با تجربه مذاکرات هستهای که این کشور با دولتهای مختلف آمریکا در پیشینه سیاسی خود دارد و با درنظرگرفتن رفتار آمریکا در مقابل ایران و خروج یکجانبه این کشور از برجام بخواهد از این سوراخ برای چندمین بار گزیده شود. بنابراین به نظر میرسد به باور برژینسکی جز چند عکس یادگاری نتیجه درخورتوجهی از رهگذر این مذاکرات به دست نخواهد آمد آنچه به جای میماند این تجربه از شیخ اجل سعدی است که گفت:
چو راهی را نماید راست چون تیر
از او برگرد و راه دست چپ گیر
دیدگاه تان را بنویسید