صبح روز گذشته نشست «افق گشایی موضوع فقر» در دفتر موسسه کار و تامین اجتماعی برگزار شد.

در ابتدای این نشست که اولین قسمت از سلسله نشست‌های با عنوان «گفتمان‌سازی عدالت اجتماعی فراگیر» است، «ابراهیم صادقی» رئیس موسسه کار و تامین اجتماعی اظهار کرد: طبق مطالعات حدود ۲۷درصد از جمعیت ایران در تهیه مایحتاج اولیه خود دچار مشکل هستند.

وی افزود: باید گفتمان مشخص و رفاهی در برخورد با فقر داشته باشیم و کلیه سیاست‌های خود را فقرزدا کنیم. امروزه بازماندگی از تحصیل افزایش یافته و گسترش مدارس خاص نیز افزوده شده است. رشد بیماری‌های مزمن و توسعه منطقه‌ای نامتوازن هم از پیامدهای جدید فقر است.

در ادامه این نشست، «علی ربیعی» دستیار ویژه رئیس جمهور در امور اجتماعی اظهار کرد: این پرسش که چرا سیاست‌های فقرزدایی جواب نمی‌دهد، سوال بسیاری از اصحاب رسانه، روشنفکران، دانشجویان و دانشگاهیان و کارشناسان است. یکی از شعارها و مسائلی که انقلاب 57 حول آنها انجام شد نیز عدالت اجتماعی و محرومیت‌زدایی بود.

فقر به یک موضوع امنیتی تبدیل شده است

وزیر پیشین کار تاکید کرد: تمامی روسای دولت از ابتدای انقلاب به دنبال فقرزدایی بودند. معتقدم علت عدم موفقیت دولت‌ها در این زمینه و تشدید فقر در این برهه 40 ساله و افزایش شاخص گرسنگی کودکان و... این است که کشورهای توسعه‌نیافته با دو نوع نابرابری مواجه هستند؛ یکی اینکه نابرابری با کشورهای توسعه‌یافته بیشتر می‌شود و دیگری نابرابری در درون طبقات خود این جوامع است.

وی افزود: فقر پایه بسیاری از ناآرامی‌های ساختارشکن و ناآرامی‌های غیرساختارشکن است. در حوادث ۱۴۰۱ هم ارزش‌های بقا که مبتنی بر فقر است را شاهد بودیم و هم ارزش‌های ابراز وجود را می‌بینیم. در ابتدای شروع ماجرای ۱۴۰۱ شاهد بروز ارزش‌های ابراز وجود در طبقات متوسط بودیم و در ادامه بروز اعتراض گروه‌های فرودست تشدید شد، لذا فقر به یک موضوع امنیتی تبدیل شده است.

این کارشناس اجتماعی تاکید کرد: مدرنیزاسیون و توسعه اقتصادی فقر هم ایجاد می‌کند و ایران نیز از این امر مصون نیست. بحث توسعه فراگیر و توسعه پایدار به دنبال رفع حفره‌های نابرابری ایجاد شده در فرآیند توسعه هستند. علت اول پس از سیاست‌های مدرن‌سازی و توسعه است که دستیابی به ثروت را نابرابر می‌کند. در ذات اغلب سیاست‌های توسعه، نابرابری را داریم که بیشتر هم جنبه طبقاتی و شهری دارد. نابرابری درون شهر بسیار خشن‌تر از نابرابری میان شهر و روستا است.

فساد اثر بسیار منفی بر سیاست‌گذاری فقرزدا و خود فقر دارد

ربیعی تاکید کرد: ما به رفع تحریم‌ها امیدواریم و تورم تک‌رقمی با آن در دسترس است اما مشکل ما آسیب به نظام بروکراسی و دیوان‌سالاری است که به راحتی جبران نمی‌شود. امروزه نظام اداری تخریب شده که ناشی از مدیریت‌های خویشاوندسالارانه در دوره تحریم و تورم است. بوروکراسی‌ای که مدام قرارگاه اورژانسی تولید کند، امکان فقرزدایی ندارد. ما پول زیادی را نیز در جریان طراحی سیاست‌های رفاهی حیف و میل و ضایع کردیم.

دستیار رئیس‌جمهور تصریح کرد: برخی سیاست‌های غلط رفاهی به میدانی برای کسب رای هم تبدیل می‌شود. علاوه بر این تعارض منافع و فساد نیز مانع از فقرزدایی می‌شود. تعارض منافع قدرت سیاست‌گذار را کم می‌کند و بسیاری از گزینه‌های قابل اجرا را از مقابل تصمیم‌گیر برمی‌دارد. ضمن اینکه سیاست‌های پوپولیستی و توده‌ستایانه نیز نتیجه فرعی همین آسیب‌هاست.

وی افزود: فساد نیز اثر بسیار منفی بر سیاست‌گذاری فقرزدا و خود فقر دارد. وقتی فقر به قاعده در جامعه بدل شود، مبارزه با آن را بسیار دشوارتر می‌کند.

وزیر پیشین کار گفت: در جریان برجام رشد اقتصادی بسیار پر شتابی در همان دو سال اول شاهد بودیم. شاخص تورم به حدود شش درصد رسید و رشد اقتصادی به نزدیک 10درصد رسید. این درحالی است که عوامل بیرونی تحریم، بیشترین فشار را روی چهار دهک پایین و فقیر جامعه می‌گذارد. امروزه اما شاهد آن هستیم که جامعه ما در شرایط عدم اطمینان و آرامش روانی زندگی می‌کند.

بازار مسکن از دلایل اصلی فقر در ایران است

در ادامه این نشست «جواد صالحی اصفهانی» استاد اقتصاد دانشگاه‌ ویرجینیای آمریکا نیز با اشاره به آمارهای موجود فقر تاکید کرد: شاخص‌های فقر چندبعدی نشان می‌دهد که نقش تحریم‌ها در افزایش فقر قابل انکار نیست.

وی ادامه داد: بازارهایی مثل آموزش و بهداشت و مسکن در ایران، بازارهایی هستند که خوب کار نمی‌کنند. در ایران مسکن خود یکی از دلایل اصلی افزایش فقر است‌. با وجود عرضه فعلی و نسبت آن با تقاضا، ولی شاهد تغییرات قیمتی مناسب در این حوزه نیستیم.

صالحی اصفهانی تاکید کرد: دولت باید به بازار مسکن هم به خاطر مشکلات آن مانند بازار آموزش و بهداشت توجه کند تا شاهد پیچیده شدن فقر چندبعدی نباشیم.

 

کپی شد