خارج کردن بخشی از کارگران ساختمانی از فهرست افراد تحت پوشش تامین اجتماعی به خاطر تاخیر در پرداخت حق بیمه مدت‌هاست که محل مناقشه میان تامین اجتماعی، دولت، کارگران ساختمانی و تشکل‌های کارگری شده است.

به گزارش ایلنا، فعالان صنفی کارگران ساختمانی معتقدند که در دولت سیزدهم و به بهانه کمبود منابع مالی، نه تنها به آمار کارگران ساختمانی بیمه‌شدن افزوده نشده، بلکه حداقل بیمه 300هزار فعال این صنف نیز قطع شده در حالی‌که تامین اجتماعی مدعی است که 70 هزار نفر به شمار کارگران ساختمانی بیمه‌شده در دولت سیزدهم افزوده شده است.

«اکبر شوکت» رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی در این باره می‌گوید: مدعی هستیم که بیمه حداقل ۳۰۰هزار نفر از کارگران ساختمانی طی دو سه سال اخیر قطع شده است. در سال ۱۳۹۹ ما حدود ۹۵۰هزار بیمه شده کارگر ساختمانی داشتیم و الان مدعی هستیم که کمتر از ۶۰۰هزار نفر (و نه بیش از ۷۰۰هزار نفر مورد ادعای تامین اجتماعی) بیمه هستند.

وی با بیان اینکه «درباره آمار تامین اجتماعی، آمار کد ملی مهم نیست بلکه حق بیمه پرداخت شده در ماه مهم است»، افزود: آقایان مدعی‌اند که تعداد بیمه‌شدگان بیش از ۷۰۰هزار نفر است و ادعای ما درباره رقم زیر ۶۰۰هزار نفری درست نیست. به‌راحتی می‌توان این مشکل را با قرار دادن لیست نفرات بیمه‌شده در اختیار تشکل‌های صنفی کارگران ساختمانی راستی‌آزمایی کرد.

صراحتا بگویند که حق مطالبه صنفی ندارید

شوکت تصریح کرد: سازمان تامین اجتماعی به جای صدور بیانیه، در نوع مدیریت خود دقت کند. وظیفه تشکل‌های کارگری و نمایندگان آنها، نقد و پرسش‌گری است و این تنها ابزاری است که در دست ما باقی مانده است. اگر دوستان در مجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از این اظهارنظرها ناراحت می‌شوند، صراحتاً بگویند تشکل‌های صنفی حق مطالبه‌گری ندارد!

عضو پیشین هیات امنای سازمان تامین اجتماعی اظهار کرد: ما عضو تشکیلاتی هستیم که به عنوان نمایندگان کارگران ساختمانی، بیش از ۵۰۰ شعبه در سراسر کشور داریم و بازخوردها را می‌بینیم. بسیاری از بخشنامه‌هایی که در این سال‌ها اصلاح شده، ناشی از تلاش ماست. برخی بخشنامه‌ها نیز در سنوات گذشته صادر شد که با پیگیری ما در تشکل‌ها، نهادها و ادارات حذف شدند. بخشنامه «شرط سه ماه بیمه‌پردازی» برای کارگران ساختمانی از همین جنس بود. وقتی سه ماه کارگر ساختمانی پروژه نداشته و حق بیمه را به هر دلیلی نمی‌داد، تامین اجتماعی او را حذف می‌کرد که با مشقت فراوان این بخشنامه را  لغو کردیم.

آگهی ثبت کانون انجمن‌های صنفی بعد از روی کار آمدن مرتضوی، صادر نشد

شوکت با اشاره به اینکه «ده‌ها هزار کارگر ساختمانی به خاطر همان بخشنامه با حذف خود از لیست بیمه تامین اجتماعی مواجه شدند»، بیان کرد: بسیاری از همکاران ما لوله‌کش‌های آب و گاز خانگی هستند که به اجبار پروانه کسب به آنها داده می‌شود درحالی‌که شغل این افراد سیار است و محل کسبی ندارند که نیازمند پروانه کسب باشند. با همین بخشنامه تعداد زیادی از نیروهای لوله‌کش ما از زیر پوشش بیمه‌ای تامین اجتماعی خارج شدند.

وی تاکید کرد: وزارت کار، آگهی ثبت کانون انجمن‌های کارگران ساختمانی کشور را صادر نمی‌کند. بیش از یک سال و نیم است که این‌ عدم ثبت ادامه دارد و دقیقاً از زمان وزیر جدید این مشکل برای ما ایجاد شد. این عدم ثبت آگهی از نظر حقوقی باعث توقف فعالیت‌های اداری کانون ما شده است. فعالیت‌های ما اکنون به حفظ اموال کانون و اظهارنظر درباره مشکلاتی که بر سر ما آورده می‌شود، خلاصه شده و به دلیل‌ عدم ثبت آگهی تشکل، دیگر به جلسات وزارتخانه و تامین اجتماعی به عنوان زیرمجموعه وزارت کار دعوت نمی‌شویم.

شوکت ادامه داد: این رفتار صولت مرتضوی به عنوان وزیر کار با یکی از بزرگترین تشکل‌های کارگری قانونی کشور و انحلال ضمنی ما، باعث گرفتاری کارگران ساختمانی شده است. در بسیاری از موارد نمی‌توانیم آمار ثابت و دائمی بگیریم ولی تماس‌ها و برآوردهای ما از شعب ۵۰۰گانه خودمان در کشور نشان می‌دهد که وضعیت اصلا مساعد نیست. تامین اجتماعی فقط صنف ما یعنی کارگران ساختمانی را سه بار در سال مورد بازرسی قرار می‌دهد و مابقی اصناف اصلاً مورد چنین سخت‌گیری‌هایی واقع نمی‌شوند.

توان بیمه‌کردن نداشتند،

 تعهد و وعده نمی‌دادند

این فعال کارگری تصریح کرد: بسیاری از کارگران ساختمانی تازه‌کار که در چهارراه‌ها و میادین می‌ایستند، اصلا نقطه ثابتی برای استقرار ندارند که بازرس سازمان تامین اجتماعی بتواند از واریز حق بیمه و داشتن پروژه وی کسب اطلاع کند. بسیاری از کارگران ما دسترسی اندکی داشته یا پروژه‌هایشان برای مدت طولانی قطع می‌شود. مثلا در شمال کشور و استان‌های آذربایجان و... بسیاری از کارگران ساختمانی در فصل زمستان به‌دلیل دمای زیر منفی ۵ درجه پروژه را تعطیل می‌کنند و گاه خود مالک به دلیل‌ عدم امکان کار، پروژه را تعطیل می‌کند. در چنین شرایطی چطور با صرف بازرسی می‌توان بدون نیاز به تشکل کارگری و راستی‌آزمایی تشکل، فهمید چه کسی کارگری ساختمانی است؟

وی با بیان اینکه «در شرایط رکود صنعت مسکن‌سازی، بسیاری از کارگران ساختمانی ممکن است یک هفته در ماه کار کنند و این نباید برای بیمه آنها ایجاد اختلال کند»، گفت: یکی از سخت و زیان‌آورترین مشاغل را در میان دیگر کارگران کشور داریم و بالاترین آمارهای مربوط به حوادث کار برای کارگران ساختمانی است. با چنین توصیفی اگر قدرت مدیریت بیمه کارگران ساختمانی را نداشتند، چرا تعهد آن را دادند و حالا مانند قالیبافان و رانندگان تاکسی، هر چند سال یک‌بار بخش قابل توجهی از نیروهای ما را از شمول بیمه خارج می‌کنند؟

بازرسی‌ها هنوز به صورت سنتی و 

حضوری است

شوکت با اشاره به اینکه تامین اجتماعی گاه در سال بین یک تا دو ماه کارگر ساختمانی را معطل جوابیه بازرسی و بررسی خود می‌کنند، بیان کرد: وقتی کارگری در محل کار ساختمانی توسط تامین اجتماعی رویت نمی‌شود، تامین اجتماعی درخواست ارائه آدرس جدید می‌دهد و وقتی آدرس پروژه ساختمانی جدید کارگر داده می‌شود، یک ماه طول می‌کشد تا بازرس به محل کار جدید بیاید و معمولا پس از یک ماه پروژه قبلی هم تمام می‌شود. این روندها باعث شده بخش قابل توجهی از نیروهای کار ساختمانی را از شمولیت لیست‌های تحت پوشش بیمه خارج کنند.

رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی ادامه داد: این روند بازرسی‌های سنتی و با شیوه ناکارآمد قدیمی باعث نتایج و اقدامات نادرست از سوی تامین اجتماعی شده است که به قطع بیمه کارگر ساختمانی منتهی می‌شود. به همین دلیل مدعی هستیم که اکثریت افرادی که بیمه‌شان قطع شده، کارگر ساختمانی فعال بودند که به صورت ناحق، بیمه‌شان قطع شده است.

وی با بیان اینکه «خود تامین اجتماعی در زمان بیمه کردن افراد به عنوان کارگر ساختمانی، باید از کارگر ساختمانی بودن فرد مطمئن شده و این وظیفه راستی‌آزمایی اولیه با تامین اجتماعی است»، گفت: اینکه حق کارگر واقعی ساختمانی خورده شود و به کارگر غیرواقعی ساختمانی که سالی یک پروژه نیز نمی‌رود داده شود، محصول این است که ورودی لیست بیمه تامین اجتماعی مورد نظارت واقع نمی‌شد و در نتیجه حق کارگر واقعی ساختمانی پایمال شده است.

سال ۱۳۹۹ ما حدود ۹۵۰هزار بیمه شده کارگر ساختمانی داشتیم و الان مدعی هستیم که کمتر از ۶۰۰هزار نفر (و نه بیش از ۷۰۰هزار نفر مورد ادعای تامین اجتماعی) بیمه هستند

منابع دریافتی و هزینه‌های بیمه را شفاف اعلام کنند

شوکت تصریح کرد: بازرس تامین اجتماعی در زمان بازرسی مشاغل ساختمانی باید تمام شرایط پروژه‌های موقتی را درک کند. ممکن است یک استادکار حرفه‌ای در حوزه کار ساختمانی در یک روز همزمان بالای سر دو پروژه ساختمانی باشد یا مدتی سفارش کار نداشته باشد. این فعال کارگری با بیان اینکه «ادعا درباره کسری منابع باید صادقانه بیان شود و کسری منابع دلیل خوبی برای قطع شدن بیمه نیست»، گفت: از شعب تامین اجتماعی در شهرستان‌ها اطلاع یافتم که نیروهای شعب به ما صراحتاً و به طور شفاهی می‌گفتند که ستاد سازمان از تهران به آنها ابلاغ کرده که کسری منابع برای بیمه کردن وجود دارد و باید تعدادی از بیمه‌شدگان قطع شوند. حالا آنها به هر طریق ممکن و با بهانه‌های مختلف آماری که قرار بوده کسر کنند را از لیست بیمه‌شدگان حذف کردند!

وی خطاب به مدیران تامین‌اجتماعی اظهار کرد: دوستان لطف کنند و بررسی کنند که از سال ۱۳۵۲ تا سال ۱۴۰۲ به مدت نیم قرن، به مدد قانون از قبل کارگران ساختمانی بین ۷.۸ تا ۱۶.۸درصد از سود پروژه‌های ساختمانی شرکت‌ها به حساب تامین اجتماعی واریز شده درحالی‌که یک‌سوم کل پروژه‌های ساختمانی کشور توسط همین شرکت‌ها ساخته می‌شود. چرا سازمان تامین اجتماعی پاسخگوی این حجم انبوه از مبالغ نبوده است؟

تامین اجتماعی به شهرستان‌ها ابلاغ کرده که کسری دارند و باید بیمه تعدادی از کارگران قطع شوند. آنها هم با بهانه‌های مختلف، آماری که قرار بوده کسر کنند را از لیست بیمه‌شدگان حذف کردند

منابع تامین اجتماعی، حاصل دسترنج کارگران است نه کمک‌های دولت

شوکت تصریح کرد: در قبال این ۵۰ سال دریافت مبالغ چند نفرماه از کارگران ساختمانی بیمه شدند؟ ما از محل اعمال ماده ۳۸ از شرکت‌های ساختمانی مبالغ انبوهی را به حساب صندوق تامین اجتماعی واریز کردیم و رایگان بیمه نشدیم. این آماری است که خود سازمان باید شفاف کند. این حجم عظیم پول دسترنج کارگر ساختمانی ایرانی بوده است. ۳۰درصد ساخت و ساز کشور در قالب ردیف پیمان‌ها و شرکت‌های ساختمانی است اما کمتر از ۳درصد کارگران شاغل ما در پروژه‌های ردیف پیمانی و شرکت‌های ساختمانی بیمه می‌شوند!

رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی ایران اعلام کرد: تامین اجتماعی که در گفتار، این‌قدر نسبت به حق‌الناس حساس است، بهتر است یک پاسخ درباره مازاد پولی که از محل پروژه‌های ساختمانی دریافت کرده نیز بدهد. مسأله ما ماه‌های بیمه شدن افراد و نه ثبت یک کد ملی خالی به عنوان آمار کارگر بیمه شده است. پیشنهاد می‌دهیم تمام انجمن‌های کارگران ساختمانی با تک‌تک شعب سازمان تامین اجتماعی ارتباط برقرار کنند تا لیست افراد بیمه‌شده از سوی سازمان در اختیار تشکل‌ها قرار بگیرد تا راستی‌آزمایی شود که چه تعداد بیمه‌شده واقعی وجود دارد. این کاری است که تامین اجتماعی از طریق سیستم الکترونیکی خود به راحتی می‌تواند انجام دهد اما ما نیز می‌توانیم در قالب تشکل، این ادعاها را راستی‌آزمایی کنیم تا سیه‌روی شود هر که در او غش باشد.