به نام ضعیف‌ترین‌ها و به کام ثروتمندان

زهرا معرفت

اصلاحیه ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی، بعد از گذشت حدود دو سال از ورود به مجلس و بحث و بررسی بر سر آن، بالاخره چهارشنبه ۲۵ آبان‌ماه برای بار سوم وارد صحن علنی مجلس شد. این اصلاحیه یک بار اوایل خرداد ۱۴۰۰، بار دیگر اواسط فروردین ۱۴۰۱ و در نهایت ۲۵ آبان ماه وارد صحن علنی مجلس شده بود که این آخرین ورود، البته بسیار متفاوت با دوره‌های قبل بود.

موضوع از این قرار بود؛ اصلاحیه‌ای که کلیات آن پیشتر در فرودین ماه به تصویب رسیده و به دلیل پذیرش ایراد یکی از نمایندگان مجلس و ادعای مغایرت با قانون اساسی به کمیسیون اجتماعی برگشته بود، بعد از گذشت هشت ماه با تغییراتی اساسی به صحن برگشت اما در این هشت ماهه چه اتفاقی برای اصلاحیه ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی افتاد؟ «اکبر شوکت» رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی کشور می‌گوید: «خرابش کردند و از بین رفت».

داستان یک دگردیسی و قلب محتوا

فروردین ماه امسال، بعد از ماه‌ها بحث و بررسی بر سر این طرح و بعد از آنکه مرکز پژوهش‌های مجلس و تأمین اجتماعی موافقت خود را با این طرح اعلام کردند، منابع مالی اصلاحیه ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی در صحن تصویب شد. به گفته شوکت، رأی مجلس به منابع مالی به این معنا بود که هیچ مشکلی برای بیمه یک میلیون و 200هزار کارگر ساختمانی وجود ندارد و صرفا قرار بود همان ایراد مختصر در کمیسیون اجتماعی اصلاح و طرح هر چه سریعتر به صحن برگردد.

«نباید به مجلس اعتماد می‌کردیم». شوکت با بیان این مطلب ادامه می‌دهد: «گرچه به اعتقاد ما همان زمان هم ایراد وارد شده به طرح به نوعی لابی کردن برای به تعویق انداختن آن بود اما به هر حال منتظر ماندیم تا این مشکل هم حل شود تا کارگران ساختمانی بتوانند به حداقلی‌ترین حقوق خود برسند».

این بار اما لابی بر سر به تعویق انداختن طرح نبود بلکه هدف، تغییر طرح و فرستادن طرحی جدید به صحن علنی مجلس بود. رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی می‌گوید: «من نماینده کارگر خجالت می‌کشم بگویم که بعد از این همه مدت، در کمیسیون اجتماعی جلسه‌ای تشکیل می‌شود و افراد مخالف اصلاحیه در آن جلسه، طرحی جدید ارائه می‌دهند در حالی‌که حتی روح ما از این جلسه خبر نداشت».

می‌گوید: «تماس گرفتم که چرا به من خبر ندادید تا من هم به عنوان نماینده کارگران در این جلسه شرکت کنم؟ گفتند ببخشید دعوت نبودید». رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی با تعریف آنچه در کمیسیون اجتماعی مجلس و بدون حضور او گذشته، ادامه می‌دهد: «به یک‌باره هیأت رئیسه مجلس همراه با مخالفان اصلاحیه ماده ۵، بدون حضور نماینده کارگر وارد کمیسیون اجتماعی می‌شوند، دو جلسه برگزار می‌کنند و طرحی نو می‌نویسند! در این جلسات، کمیسیون اجتماعی از مصوبه اول خود که کلیات آن در صحن علنی تصویب شده نیز عدول می‌کند! متعجیم که چرا کمیسیون اجتماعی زیر بار این تغییر طرح رفته است».

کمیسیون اجتماعی دور می‌خورد

در همان جلسه روز چهارشنبه و در صحن علنی مجلس، «عباس گودرزی» عضو کمیسیون اجتماعی مجلس به موضوع موردنظر شوکت اشاره کرد. گودرزی در آن جلسه گفت: «در این طرح، هزینه بیمه کارگران شهرستانی در شهرستان با بالاشهر تهران هر دو ۴درصد گرفته شده در حالی‌که ارزش افزوده‌ای که کارگر ساختمانی روی ملک ایجاد می‌کند در این دو مکان متفاوت است. خواهش می‌کنم ضریب را به جای ۴ درصد ۲ تا ۶ درصد با میانگین ۴درصد بگیریم». گودرزی در بخشی دیگر از صحبت‌هایش گفت: «تایید این ۴درصد را با اصرار گرفتند در حالی‌که اعضای کمیسیون اجتماعی هم موافق این قضیه نبودند».

اشاره عضو کمیسیون اجتماعی مجلس به «اجبار» برای پذیرش ۴درصد، البته خیلی هم دور از ذهن نیست اما به هر حال اینکه چرا کمیسیون اجتماعی به عنوان متولی طرح، بعد از نزدیک به دو سال بحث و بررسی بر سر طرح قبلی، حاضر به پذیرش این طرح جدید شده جای سوال و البته تعجب دارد!

بعد از پیشنهاد گودرزی یکی از اعضای هیأت رئیسه مجلس تذکر داد که «این موضوع قبلا رأی آورده و دیگر قابل طرح نیست».

شوکت می‌گوید: «همین طرح جدیدی که وارد مجلس شد هم روز چهارشنبه با تغییرات مصوب شد یعنی همان‌ها که به کمیسیون اجتماعی وعده داده بودند باز هم سر حرف خود نماندند و طرح را در صحن علنی مجلس تغییر دادند».

طرح اولیه بیمه کارگران ساختمانی

اما طرح قبلی چه می‌گفت و تفاوت آنچه مصوب شد با طرح قبلی چیست؟ طبق طرح قبلی، ضریب تعیین شده برای پرداخت حق بیمه در مناطق مختلف با توجه به قیمت زمین و شرایط محیطی از ۰.۵ تا ۱۴درصد متغیر بود. با این اوصاف، کارفرمای ساختمانی در روستاها نیم درصد حق بیمه پرداخت می‌کرد و کارفرمای ساختمانی که مثلا در شمال‌شهر تهران یا نقاط گران‌قیمت فعالیت می‌کرد، ۱۴درصد حق بیمه می‌پرداخت.

شوکت با اشاره این طرح می‌گوید: «در این طرح هزینه چندانی روی دوش کارفرمای ساختمانی کوچک نمی‌افتاد اما کارفرمای ساختمان‌های گران‌قیمت که درآمدهای کلان درمی‌آوردند، باید ۱۴درصد حق بیمه پرداخت می‌کردند که این در مقابل سودی که به دست می‌آوردند، عددی نبود».

وی ادامه داد: «ما واحدهایی داریم که متری ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان فروخته می‌شوند که پرداخت ۱۴درصد حق بیمه برای کارفرمای آنها چیزی نیست. طرح قبلی، عین عدالت اجتماعی بود و معتقدم کسانی که با این طرح مخالفت کردند، همراهان و طرفداران سرمایه‌داران بودند نه ضعیفان جامعه. آنها درواقع نگران خارج شدن پول از جیب عده‌ای ثروتمند و قدرتمند بودند».

به گفته رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی، موافقت‌های این طرح پیش از این گرفته شده بود. مرکز پژوهش‌های مجلس، کمیسیون اجتماعی، تشکل‌های کارگری و کارفرمایی همه در جلسات اعلام رضایت کرده بودند اما ظاهرا قدرت مخالفان بیشتر بود!

اما طرح جدیدی چه می‌گوید؟ طبق طرح جدید ضریب تعیین شده برای پرداخت حق بیمه، از یک تا ۱۴درصد به یک تا ۴درصد تغییر یافته که به معنای کاهش منابع تأمین اجتماعی برای بیمه کارگران ساختمانی است.

شوکت در این خصوص می‌گوید: مجلس در این مدت، منابع را حداقل یک‌سوم کاهش داده است. اینکه نمایندگان مجلس و به خصوص کمیسیون اجتماعی چطور راضی به این کار شدند برای ما جای سوال دارد. آنها فکر نکردند منابع بیمه کارگران ساختمانی با این کاهش ضریب حق بیمه، چطور باید تأمین شود؟ آیا باز هم قرار است کارگران ساختمانی در سهمیه بیمه قرار بگیرند و برای رسیدن به حداقلی‌ترین حقوقشان سال‌ها منتظر بمانند؟

پشت کارگران را خالی کردند

در جلسه روز چهارشنبه، چندین بار موضوع گرانی مسکن مطرح شد؛ موضوعی که مخالفان طرح اصلاح ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی، بارها و بارها آن را مطرح کرده بودند و اصلا دور از ذهن نیست که با همین بهانه، حداکثر سهم حق بیمه را از ۱۴درصد به ۴درصد کاهش داده‌ باشند؛ موضوعی که به گفته فعالان کارگری و با استناد به مطالعات مرکز پژوهش‌های مجلس، استدلالی اشتباه و صرفا یک بهانه است و هدف، حمایت از ثروتمندترین کارفرماهای این کشور در مقابل ضعیف‌ترین کارگران این کشور بوده است.

شوکت می‌گوید: این طرح را به اسم کارگر به مجلس برده‌اند اما واقعیت این است که در پوشش دفاع از کارگر پشت او را خالی می‌کنند.

حال معلوم نیست بیمه کارگران ساختمانی با چنین طرحی به کجا می‌رسد و اینکه تأمین اجتماعی می‌تواند از پس کسری بودجه بیمه تمام کارگران ساختمانی برآید یا نه، جای سوال و البته شک بسیار دارد.

رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی می‌گوید: به عنوان فعال کارگری پشیمانیم که از مجلس یازدهم استمداد طلبیدیم. این مجلس با این طرح ما را از حل مشکل بیمه کارگران ساختمانی ناامید کرد.

سوتیتر 1: طبق طرح جدید مجلس، ضریب تعیین شده برای پرداخت حق بیمه، از یک تا ۱۴درصد به یک تا ۴درصد تغییر یافته که به معنای کاهش منابع تأمین اجتماعی برای بیمه کارگران ساختمانی است

سوتیتر 2: شوکت: طرح قبلی، عین عدالت اجتماعی بود. معتقدم کسانی که با این طرح مخالفت کردند، همراهان و طرفداران سرمایه‌داران بودند نه ضعیفان جامعه. آنها نگران خارج شدن پول از جیب عده‌ای ثروتمند و قدرتمند هستند