کم‌شماری جمعیت فعال برای رکوردزنی در نرخ بیکاری
حمید سلیمانی
دولت سیزدهم و رسانه‌های وابسته به این دولت، این روزها خبر از رکوردزنی این دولت در زمینه کاهش نرخ بیکاری در 14 سال اخیر داده‌اند و تبلیغات گسترده‌ای در این زمینه سامان داده‌اند.
یکی از شعارهای اصلی رئیس دولت سیزدهم در انتخابات سال گذشته، ایجاد یک میلیون شغل در سال بود. این ادعا البته با توجه به اینکه کرونا در سال‌های 99 و 1400، ضربات سنگینی بر پیکره بازار اشتغال وارد کرده بود از طریق واکسیناسیون عمومی و درمان این همه‌گیری چندان عجیب نبود اما با آغاز سیاست‌های دولت سیزدهم و رونمایی از افراد و برنامه‌های این دولت، به موضوعی دور از ذهن بدل شد.
با این حال مرکز آمار ایران در هفتمین ماه امسال، خبر از کاهش نرخ بیکاری در کشور به 8.9درصد داد که همین موضوع با مانورهای تبلیغاتی دولت و رسانه‌های همسو و وابسته به آن همراه شد.
طبق نتایج طرح آمارگیری نیروی کار در تابستان ١٤٠١، نرخ بیکاری افراد ١٥ ساله و بیشتر معادل ٨,٩درصد از جمعیت فعال (شاغل و بیکار)، بوده است که بررسی روند تغییرات نرخ بیکاری حاکی از آن است که این شاخص، نسبت به فصل مشابه در سال قبل (تابستان ١٤٠٠)، ٠.٧درصد کاهش یافته است. همچنین در تابستان ١٤٠١، به میزان ٤١,٠درصد جمعیت ١٥ ساله و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند، یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (تابستان ١٤٠٠) ٠.١درصد کاهش یافته است.
نگاهی به آمار نرخ بیکاری از سال 1384 تاکنون نشان می‌دهد که ادعای دولت در این زمینه صحیح به نظر می‌رسد. در همین زمینه خبرگزاری ایرنا که خبرگزاری رسمی دولت نیز به شمار می‌رود، با نگاهی به نرخ بیکاری تابستان سال‌های 1384 تا 1401 این نتیجه را گرفته است که «نرخ ۸.۹درصدی بیکاری تابستان سال جاری، کمترین نرخ بیکاری ثبت شده برای تابستان هر سال از ۸۴ تاکنون است. واکسیناسیون عمومی دولت سیزدهم، تسهیل در صدور مجوزها و کاهش ۵واحد درصدی مالیات تولید تنها بخشی از اقداماتی است که دولت سیزدهم برای رونق کسب و کار و تولید در کشور اجرا کرده و نتیجه آن به مرور در حال خودنمایی است».
با این حال این ادعاها از دیدن تمامی واقعیت بی‌بهره هستند چرا که این رکوردزنی دولت، بیش از آنکه محصول سیاست‌های عالمانه و کارشناسی باشد، محصول کم شدن جمعیت فعال در کشور است. برای سنجش صحت این موضوع مقایسه بین نرخ بیکاری و جمعیت فعال تابستان سال 1401 با تابستان سال 1398 یعنی تنها چند ماه پیش از شروع همه‌گیری کرونا در دولت دوازدهم، می‌اندازیم.
در تابستان سال 1398 و با جمعیت 61میلیون و 582هزار نفری افراد بالای 15 سال، جمعیت فعال ایران معادل 27میلیون و 645هزار نفر (44.9درصد) بود. در این برهه زمانی، 2میلیون و 894هزار نفر بیکار بودند که نرخ بیکاری در آن مقطع زمانی را برابر 10.5درصد نشان می‌داد.
در تابستان سال 1404 و با جمعیت 63میلیون و 702هزار نفری افراد بالای 15 سال، جمعیت فعال ایران معادل 26میلیون و 112هزار نفر (41درصد) بود. در این برهه زمانی، 2میلیون و 333هزار نفر بیکار بودند که نرخ بیکاری در تابستان سال جاری را برابر 8.9درصد نشان داد.
حال اگر جمعیت فعال ایران در سه سال گذشته منتهی به تابستان امسال تا این حد کاهش پیدا نمی‌کرد و همان 44.9درصد بود، تعداد افراد شاغل و جویای کار به 28میلیون و 603هزار نفر می‌رسید که با توجه به اشتغال 23میلیون و 779هزار نفر در کشور، تعداد بیکاران را برابر با 4میلیون و 824هزار نفر می‌رساند که این عدد برابر نرخ بیکاری 16.87درصدی کشور است. به عبارت دیگر، اگر جمعیت فعال کشور معادل تابستان سه سال پیش بود، نرخ بیکاری امروز تقریبا دو برابر سال 1398 بود که نشان می‌دهد تنها اقدام دولت سیزدهم برای کاهش نرخ بیکاری، کم‌شماری جمعیت فعال کشور است.
دیدگاه تان را بنویسید