در سال اول از فعالیت دولت تنها ۳۷ درصد از شعارهای اشتغالزایی تحقق یافت
خط بطلان بر وعده ایجاد اشتغال میلیونی
انتشار گزارش اخیر مرکز آمار ایران درباره نرخ بیکاری کشور در پایان تابستان سال جاری، سبب شده تا رسانه‌های دولتی با بزرگنمایی نرخ بیکاری 8.9درصدی، این موضوع را به عنوان دستاورد بزرگی برای دولت سیزدهم اعلام کنند، اما نگاه دقیق به آمار منتشره نشان می‌دهد که بسیاری از ادعاهای مقامات و رسانه‌های دولتی، زیر سوال است.
به گزارش «توسعه ایرانی»، مطابق نتایج طرح آمارگیری نیروی کار در تابستان ١٤٠١، بررسی نرخ بیکاری افراد ١٥ ساله و بیشتر نشان می‌دهد که ٨,٩درصد از جمعیت فعال (شاغل و بیکار)، بیکار بوده‌اند. بررسی روند تغییرات نرخ بیکاری حاکی از آن است که این شاخص، نسبت به فصل مشابه در سال قبل (تابستان ١٤٠٠)، حدود ٠.٧درصد کاهش یافته است. همچنین در تابستان ١٤٠١ معادل 41درصد جمعیت ١٥ ساله و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (تابستان ١٤٠٠) حدود ٠.١درصد کاهش یافته است.
طبق این گزارش، جمعیت شاغلین ١٥ساله و بیشتر در این فصل ٢٣میلیون و ٧٧٩هزار نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال قبل ٣٧٤هزار نفر افزایش داشته است. بررسی اشتغال در بخش‌های عمده اقتصادی نشان می‌دهد که در تابستان ١٤٠١، بخش خدمات با ٥٠,٤درصد بیش‌ترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. در مراتب بعدی بخش‌های صنعت با ٣٣.٨درصد و کشاورزی با ١٥.٨درصد قرار دارند. همچنین نرخ بیکاری جوانان ١٥ تا ٢٤ ساله حاکی از آن است که 23درصد از فعالان این گروه سنی در تابستان ١٤٠١ بیکار بوده‌اند. بررسی تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان می‌دهد این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (تابستان ١٤٠٠) ٢.٧درصد کاهش یافته است. بررسی نرخ بیکاری گروه سنی ١٨ تا ٣٥ ساله نیز نشان می‌دهد که در تابستان ١٤٠١ حدود ١٦,٢درصد از جمعیت فعال این گروه سنی بیکار بوده‌اند. این در حالی است که تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان می‌دهد این نرخ نسبت به تابستان ١٤٠٠، به میزان ١.٤درصد کاهش یافته است.
عملکرد اشتغالزایی سال نخست فعالیت دولت سیزدهم در بخش کشاورزی، منفی و در بخش صنعت نسبتا خنثی بوده و تنها در بخش خدمات و به برکت رفع تهدید کرونا، این دولت توانسته 563هزار شغل ایجاد کند
در بخش پایانی گزارش مرکز آمار می‌خوانیم: بررسی سهم جمعیت ١٥ ساله و بیشتر دارای اشتغال ناقص نشان می‌دهد که در تابستان ١٤٠١ معادل ٩,٢درصد جمعیت شاغل به دلایل اقتصادی (فصل غیرکاری، رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت بیشتر و...) کمتر از ٤٤ ساعت در هفته کار کرده و آماده برای انجام کار اضافی بوده‌اند. این در حالی است که ٣٩.٦درصد از شاغلین ١٥ساله و بیشتر، ٤٩ساعت و بیشتر در هفته کار کرده‌اند.
ایجاد یک میلیون و 426هزار شغل تا پایان سال؛ رویایی بعید
سال گذشته و در نخستین جلسه شورای عالی اشتغال که به ریاست ابراهیم رئیسی برگزار شد، مسئولان دولت سیزدهم از هدف‌گذاری ایجاد یک میلیون و 800هزار شغل تا پایان سال 1401 خبر دادند. مسیر حرکت نسبتا مناسب بود.
رفع تهدید کرونا از کشور، نوید می‌داد حدود یک میلیون شغلی که در کشور و از ناحیه این بیماری از بین رفته بودند، دوباره احیا شوند و دولت سیزدهم قصد داشت تا با بهره‌مندی از این فرصت، به شعار رئیس خود در انتخابات یعنی ایجاد سالانه یک میلیون شغل در کشور رنگ و بوی عینی دهد. با این حال گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که در یک سال نخست از فعالیت دولت سیزدهم، تنها 374هزار شغل ایجاد شده که باید تمامی این مشاغل را که در بخش خدمات ایجاد شده‌اند، ماحصل برطرف شدن همه‌گیری کرونا دانست نه اقدامات دولت. ضمن اینکه این تعداد حدود 626هزار شغل با شعار دولت اختلاف دارد که نشان می‌دهد تنها 37درصد از برنامه آنها عملی شده و برای رسیدن به اشتغال خالص یک میلیون و 800 هزار شغلی تا پایان سال جاری، راهی به اندازه یک میلیون و 426هزار شغل فاصله است که دستیابی به آن در شش ماهه دوم امسال، بسیار بعید می‌نماید.
کاهش 315هزار نفری شاغلان بخش کشاورزی
نگاهی به تعداد مشاغل در بخش‌های عمده اقتصادی نیز نشان می‌دهد که عملکرد اشتغالزایی دولت سیزدهم در بخش کشاورزی، منفی و در بخش صنعت نسبتا خنثی بوده و تنها در بخش خدمات و به برکت رفع تهدید کرونا، این دولت توانسته شغل ایجاد کند.
طبق گزارش سال گذشته مرکز آمار ایران، جمعیت شاغلین ١٥ساله و بیشتر در فصل تابستان سال 1400 حدود ٢٣میلیون و ٤٠٥هزار نفر بوده که بخش خدمات با ۴۸.۸درصد بیش‌ترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده و در مراتب بعدی بخش‌های صنعت با ۳۳.۸درصد و کشاورزی با ۱۷.۴درصد قرار دارند. به عبارت دیگر از کل شاغلان کشور در تابستان سال گذشته، 11میلیون و 422هزار نفر در بخش خدمات، 7میلیون و 911هزار نفر در بخش صنعت و 4میلیون و 72هزار نفر در بخش کشاورزی مشغول به کار بوده‌اند. این ارقام در سال جاری (کل شاغلان برابر با 23میلیون و 779هزار نفر) به 11میلیون و 985هزار نفر در بخش خدمات، 8میلیون و 37هزار نفر در بخش صنعت، 3میلیون و 757هزار نفر رسیده است. یعنی در بخش خدمات 563هزار شغل و در بخش صنعت 126هزار شغل ایجاد شده اما در بخش کشاورزی معادل 315هزار شغل از بین رفته است.
گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که در یک سال نخست از فعالیت دولت سیزدهم، تنها 374هزار شغل ایجاد شده که نشان می‌دهد تنها 37درصد از برنامه و شعارهای این دولت درباره اشتغالزایی عملی شده است
ناامیدی همچنان بر بازار مسلط است
شاخص جمعیت فعال کشور به عنوان جمع جبری تعداد شاغلان و کسانی که در جست‌وجوی کار هستند، اهمیت فراوانی دارد. نرخ بیکاری اعلام شده از سوی مرکز آمار، هیچ‌گاه نشان‌دهنده تعداد کسانی نیست که از داشتن شغل مناسب محروم هستند بلکه تنها از کسانی خبر می‌دهد که هنوز به بازار کار امید دارند و در جست‌وجوی کار به‌سر می‌برند. کاهش این شاخص معنایی جز ناامیدی جویندگان کار از یافتن شغل مناسب ندارد و لذا باید کاملا جدی در نظر گرفته شود. با شیوع کرونا و طبق پیش‌بینی همه کارشناسان، این کاهش در کشور به طور مداوم آب رفت اما همه امید داشتند تا با خلاصی کشور از شر این پاندمی، شاخص‌های بازار کار قد بکشند و در این میان، بیش از همه به افزایش جمعیت فعال کشور امید داشتند. با این حال، گزارش اخیر مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که این شاخص باز هم کاهشی بوده به این معنا که امید بیکاران کشور، باز هم کمتر شده است.
طبق گزارش مرکز آمار ایران، تعداد جمعیت غیرفعال کشور در تابستان سال گذشته حدود 37میلیون و 75هزار نفر بوده که در تابستان امسال به 37میلیون و 590هزار نفر افزایش یافته است. همچنین تعداد بیکاران در تابستان سال گذشته برابر 2میلیون و 496هزار نفر برآورد شده که امسال به 2میلیون و 333هزار نفر کاهش یافته است. این موضوع نشان می‌دهد که با وجود افزایش 726هزار نفری افرادی که در سن کار هستند (از تابستان سال گذشته تا تابستان سال جاری)، دولت فقط توانسته برای 374هزار نفر شغل ایجاد کند که تفاضل این تعداد یعنی 352هزار نفر به همراه اختلاف تعداد بیکاران در این دو مقطع زمانی یعنی 163هزار نفر از خیر پیدا کردن شغل گذشته‌اند.
حال باید دید دولت سیزدهم که با ادعای مردمی کردن اقتصاد و ایجاد امید برای مردم، به طراحی و اجرای برنامه‌های خود در کشور مشغول است، چه تدبیری برای این میزان جمعیت ناامید از بازار کار خواهد اندیشید؟
دیدگاه تان را بنویسید