راه اصلاح وضعیت صندوق‌های بیمه‌ای تنها افزایش سن بازنشستگی نیست

استاد دانشگاه و معاون اسبق وزارت رفاه با اشاره به افزایش دوساله سن و سنوات بازنشستگی در لایحه‌ بودجه ۱۴۰۱ گفت: اصلاح نظام درآمد - هزینه و تعادل منابع و مصارف صندوق‌های بازنشستگی تنها با صرف اصلاحات پارامتریک، امری دست‌نیافتنی خواهد بود و لازم است اقدامات ساختاری نیز صورت بگیرد.

محمدرضا واعظ‌مهدوی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: اصلاحات پارامتریک نظام تامین اجتماعی در سال‌های اخیر در همه جای دنیا مدنظر قرار گرفته و اعمال شده است.

وی افزود: نظام تامین اجتماعی در دهه‌های اخیر با پدیده‌های جدیدی در دموگرافی جمعیتی مواجه شده است. افزایش سن امید به زندگی، پیدایش تکنولوژی‌های جدید پزشکی که هزینه‌های درمان دوران سالمندی را افزایش می‌دهد، پاندمی کرونا و نظایر آن، هزینه‌های بیمه را افزایش می‌دهد.

معاون اسبق وزارت رفاه با بیان اینکه همه اینها باعث می‌شود عدم تعادل بر نظام بازنشستگی میان منابع و مصارف ایجاد شود، گفت: یکی از راه‌حل‌هایی که برای مقابله با این عدم تعادل وجود دارد، اصلاحات پارامتریک است یعنی بالابردن سن بازنشستگی مترادف با سن امید به زندگی به نحوی که شاغلین دوره طولانی‌تری در حوزه دستمزدبگیری طی کنند. حتما باید دوران اشتغال بیمه‌شدگان از دوران مستمری‌بگیری طولانی‌تر باشد.

واعظ‌مهدوی افزود: تعادل منابع و مصارف بازنشستگی فقط در شرایطی قابل تحقق و تخمین و برآورد است که دوران مستمری‌بگیری یک‌سوم دوران اشتغال باشد. به عنوان مثال اگر امید به زندگی را حدود ۷۴ سال در ایران در نظر بگیرید و فردی در سن ۲۰ سالگی وارد شغل شود، دو سوم این ۵۴ سال باید در حوزه اشتغال و یک سوم در دوره مستمری‌بگیری بگذرد، یعنی حدود ۳۵ سال دوره اشتغال فرد طی شود و حدود ۲۰ سال مستمری‌بگیری داشته باشد. در چنین حالتی تعادل ایجاد می‌شود.وی با بیان اینکه این موضوع باید به‌ویژه برای مشاغلی چون مشاغل اداری و کارکنان دولت برقرار باشد، نه کارگری که در معدن ذغال‌سنگ کار می‌کند و بدنش بیش از ۲۰ سال کشش کار ندارد، گفت: برای کارگر، کارمند، مشاغل عادی و اداری، معلمان و امثالهم باید این اصلاحات انجام شود.

رئیس انجمن علمی اقتصاد سلامت تاکید کرد که اصلاح نظام درآمد - هزینه و تعادل منابع و مصارف صندوق‌های بازنشستگی تنها با صرف اصلاحات پارامتریک، امری دست نیافتنی خواهد بود و لازم است اقدامات ساختاری نیز صورت بگیرد. در کشورهای نروژ و اسکاندیناوی تمام درآمدهای نفتی به صندوق‌های بین‌نسلی منتقل می‌شود و غیراز منابع حاصل از پرداخت حق بیمه‌ها منابع حاصل از سرمایه‌گذاری اموال و درآمدهای نفت هم کمک می‌کند تا این بودجه تامین شود.

واعظ‌مهدوی با بیان اینکه در قانون نظام جامع رفاه هم لایه بیمه‌های تکمیلی دیده شده که متاسفانه تا به امروز وزارت رفاه روی این موضوع برنامه‌ریزی و اقدامی نکرده، گفت: لذا لازم است که طراحی لایه‌های بیمه بازنشستگی تکمیلی هم علاوه بر اصلاحات پارامتریک در دستورکار قرار بگیرد.

وی افزود: لازم است که وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی کاهش یابد. درآمدهای حاصل از واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای یا نفت یا واگذاری و فروش اموال مازاد دولت، همه اینها به سمت ایجاد ذخایر برای صندوق‌های بازنشستگی بین‌نسلی هدایت شود چرا که کارگران امروز، بازنشستگان فردا خواهند بود.