نفس تولید در ۱۳۵۰ واحد تولیدی به شماره افتاده است

برخلاف گفته‌های مسئولان که اعتقاد دارند کشور با بحران روبه‌رو نیست، آمارهای ارائه شده دولتی نشان می‌دهد که اشتغال 145 هزار نفر از کارگران کشور به واسطه مشکلات تولید به خطر افتاده است و همچنین تولید در کشور روند نزولی پیدا کرده است.

براساس جدیدترین آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت در رابطه با تولید کالاهای منتخب صنعتی، تا پایان مرداد ماه از مجموع ۳۱ گروه کالای منتخب صنعتی ۱۸ کالا با کاهش تولید روبه‌رو شده‌اند و در این بین به ترتیب کمباین با کاهش تولید ۶۶.۱درصدی، ماشین لباسشویی با کاهش ۳۲.۳درصدی و انواع تلویزیون با کاهش ۲۴.۷درصدی با بیشترین کاهش مواجه شده‌اند.

در این آمار آمده است که از آغاز سال جاری تا پایان مرداد ماه تولید انواع سواری با کاهش ۱۱.۵درصدی، وانت با کاهش ۱۰.۸درصدی، کمباین با کاهش ۶۶.۱درصدی، تراکتور با کاهش ۸.۶درصدی، کامیون کشنده با کاهش ۲.۳درصدی، روغن ساخته شده نباتی با کاهش ۸.۸درصدی، داروی انسانی با کاهش ۶.۶درصدی، لاستیک خودرو با کاهش ۴.۴درصدی، انواع کاغذ با کاهش ۴.۲درصدی، نئوپان با کاهش ۲۱.۲درصدی، سموم دفع آفات نباتی با کاهش ۲۱.۴درصدی، الیاف و تاپس پلی‌استر با کاهش ۲.۲درصدی، انواع تلویزیون با کاهش ۲۴.۷درصدی، یخچال و فریزر با کاهش ۱۲.۸درصدی، ماشین لباسشویی با کاهش ۳۲.۳درصدی، کولر آبی با کاهش ۱۵.۲درصدی، الکتروموتور با کاهش ۶درصدی و سیگار با کاهش ۱۹درصدی روبه‌رو شده‌‌اند.

در میان کالاهای منتخب صنعتی اتوبوس و مینی‌بوس با رشد ۲۷.۹درصدی، پودر شوینده با رشد ۳درصدی، لاستیک خودرو با رشد ۰.۸درصدی، کارتن با رشد ۲۰.۳درصدی، فیبر با رشد ۰.۷درصدی، روغن موتور صنعتی تصفیه اول با رشد ۱۳.۵درصدی، دوده با رشد ۰.۴درصدی، DMT با رشد ۶.۷درصدی، نخ سیستم پنبه‌ای و ترکیبی الیاف مصنوعی با رشد ۱.۵درصدی، نخ پلی‌استر با رشد ۴.۶درصدی، فرش ماشینی با رشد ۰.۱درصدی و چرم با رشد ۰.۳درصدی تولید روبرو شدند.

وجود 1350 بنگاه مشکل‌دار 

در کشور

همچنین جزئیات آماری ارائه شده از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ۱۳۵۰ بنگاه مشکل‌دار کشور نشان می‌دهد که ۱۲۰۰ واحد معادل ۸۷درصد این بنگاه‌ها، خصوصی هستند و فعالیت ۱۵درصد کل بنگاه‌های مشکل‌دار نیز متوقف شده است. در ۱۳۵۶ بنگاه مشکل‌دار کشور، بالغ بر ۱۴۵هزار نیروی کار مشغول به کار هستند. طبق گفته مسئولان، وضعیت بنگاه‌های مشکل‌دار ابتدا در کارگروه‌های استانی تسهیل و رفع موانع تولید مورد بررسی قرار می‌گیرند، اما در صورتی‌که مشکل یک واحد در کارگروه استانی قابل رفع نباشد، موضوع برای رسیدگی به ستاد ملی تسهیل و رفع موانع تولید ارجاع داده می‌شود. ستاد ملی تسهیل و رفع موانع تولید با هدف رفع مشکلات واحدها و بنگاه‌های مشکل دار و همچنین صیانت از نیروی کار با حضور نمایندگان دستگاه‌های مختلف ازجمله بانک مرکزی، سازمان برنامه و بودجه، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، وزارت جهاد کشاورزی و سایر دستگاه‌های ذیربط به ریاست وزیر صنعت تشکیل می‌شود. آخرین وضعیت شاخص‌های بنگاه‌های مشکل‌دار به صورت هر سه ماه یک بار مورد ارزیابی قرار می‌گیرند که آمار به‌روزرسانی شده این شاخص‌ها در سه ماهه منتهی به شهریور ماه نسبت به سه ماهه منتهی به خرداد ماه تغییر چندانی نداشته است. شاخص تعداد بنگاه‌های مشکل‌دار نشان می‌دهد که تعداد این بنگاه‌ها از ۱۳۵۱ واحد در سه ماهه نخست امسال به ۱۳۵۶ واحد در سه ماهه دوم ۹۷ رسیده است که تغییر محسوسی را نشان نمی‌دهد.

۸۷درصد بنگاه‌های مشکل دار «خصوصی» هستند

شاخص تعداد بنگاه‌های مشکل‌دار براساس نوع مالکیت این واحدها نشان می‌دهد که از مجموع بالغ بر ۱۳۵۰ بنگاه مشکل‌دار در کشور، ۸۷درصد معادل ۱۱۲۱ واحد از بنگاه‌های خصوصی، ۹درصد معادل ۱۲۰ بنگاه از شرکت‌های تعاونی و ۴درصد مابقی از بنگاه‌های دولتی و سایر نهادها هستند.

۱۲۰۰ واحد از بنگاه‌های مشکل‌دار «صنعتی» هستند

همچنین شاخص تعداد بنگاه‌های مشکل‌دار «به تفکیک نوع فعالیت اقتصادی» نیز حاکی از آن است که از کل بنگاه‌های مشکل‌دار، ۸۹درصد را بنگاه‌های صنعتی تشکیل می‌دهند که ۱۲۰۶ واحد صنعتی را شامل می‌شود. همچنین ۶.۷درصد از بنگاه‌ها مشکل‌دار در حوزه کشاورزی و ۵.۷درصد نیز در حوزه خدمات فعالیت می‌کنند.

اشتغال ۱۱۲هزار کارگر موقتی در بنگاه‌های مشکل‌دار

در بالغ بر ۱۳۵۰ بنگاه‌ مشکل‌دار کشور، بیش از ۱۴۵هزار و ۳۰۰ نیروی کار شاغل هستند که از نظر وضعیت قراردادی آنها، ۷۷درصد از کارگران معادل ۱۱۲هزار و ۲۴۳ نفر به صورت قرارداد موقت، ۱۹درصد از کارگران معادل بیش از ۲۸هزار نیروی کار به صورت دائم و ۴درصد از شاغلان معادل بیش از ۵ هزار نیروی کار با سایر روش‌های قراردادی یا بدون قرارداد در بنگاه‌های مشکل دار مشغول به کار هستند.

تعطیلی ۱۹۸ بنگاه مشکل‌دار

شاخص تعداد بنگاه‌های مشکل‌دار به تفکیک «وضعیت فعلی» نشان می‌دهد، براساس آمار منتهی به خردادماه ۶۰۶ بنگاه مشکل‌دار همچنان فعال هستند که ۴۵درصد از کل بنگاه‌ها را دربرمی‌گیرند. همچنین ۵۴۷ بنگاه مشکل‌دار، به صورت نیمه‌فعال اداره می‌شوند که ۴۰درصد از بنگاه‌های مشکل‌دار را به خود اختصاص می‌دهند و ۱۹۸ بنگاه مشکل‌دار نیز تعطیل شدند که ۱۵درصد از این بنگاه‌ها را تشکیل می‌دهند.

واحدهای ۵۰ نفر به بالا، بیشترین تعداد بنگاه‌های مشکل‌دار

بررسی بنگاه‌های مشکل‌دار «به تفکیک اندازه بنگاه» حکایت از آن دارد که بنگاه‌های یک تا ۹ نفر کارکن ۱۲درصد از کل بنگاه‌های مشکل‌دار، واحدهای ۱۰ تا ۴۹ نفر کارکن ۴۳درصد از کل بنگاه‌های مشکل‌دار و واحدهای ۵۰ نفر به بالا ۴۵درصد از کل بنگاه‌های مشکل‌دار را به خود اختصاص می‌دهند.

بر این اساس، ۱۶۵ بنگاه مشکل‌دار یک تا ۹ نفر کارکن، ۵۸۳ بنگاه مشکل‌دار ۱۰ تا ۴۹ نفر کارکن و ۶۰۳ بنگاه مشکل‌دار بالای ۵۰ نفر کارکن هستند. اما از نظر فراوانی اشتغال کارگران در بنگاه‌های اقتصادی، ۹۰درصد نیروی کار بنگاه‌های مشکل‌دار در واحدهای ۵۰ نفر به بالا، ۹.۳درصد در بنگاه‌های ۱۰ تا ۴۹ نفر و ۰.۷درصد در بنگاه‌های یک تا ۹ نفره فعالیت دارند.

صنایع غذایی و آشامیدنی

در صدر بنگاه‌های مشکل‌دار

در بین بنگاه‌های مشکل‌دار، واحدهای فعال در صنایع غذایی و آشامیدنی بیشترین سهم را دارند. پس از آن واحدهای تولیدی در زمینه محصولات کانی غیرفلزی، واحدهای تولید محصولات فلزی فابریکی به جز ماشین‌آلات و تجهیزات، واحدهای تولید فلزات اساسی، تولید منسوجات، تولید محصولات لاستیکی و پلاستیکی بیشترین فراوانی را در بین بنگاه‌های مشکل‌دار به خود اختصاص داده‌اند.

«نقدینگی و سرمایه در گردش» نخستین مشکل درونی بنگاه‌ها

پیشتر کریم یاوری، مدیرکل حمایت از پایداری مشاغل وزارت کار در گفت‌وگو با مهر، چالش‌های بنگاه‌های مشکل‌دار را در دو گروه «مشکلات درون کارگاهی» و «مشکلات برون کارگاهی» دسته‌بندی کرد و گفت: «کمبود نقدینگی و سرمایه درگردش» نخستین مشکل «درون کارگاهی» بنگاه‌های اقتصادی است. پس از آن بدهی معوق، مطالبات از دستگاه‌های دولتی، اختلاف بین سهامداران، بالا بودن هزینه‌های تولید، انباشت محصول و در بعضی از بنگاه‌های اقتصادی، سوءمدیریت بیشترین سهم را در مشکلات درون بنگاهی کارگاه‌ها دارند.

«عدم فروش در بازار داخلی» نخستین مشکل برون کارگاهی

وی درباره «مشکلات برون کارگاهی» بنگاه‌های مشکل‌دار نیز گفت: عدم فروش در بازار داخلی، تورم، رکود، قاچاق، واردات بی‌رویه کالاهای مشابه تولید داخل و مطالبات از سایر سازمان‌‌ها جزو مشکلات برون کارگاهی تلقی می‌شوند و ارتباطی به مشکلات درونی کارگاه‌ها ندارند.

البته روند بررسی وضعیت بنگاه‌های مشکل دار، از کاهش تعداد این بنگاه‌ها حکایت دارد به این ترتیب که تعداد بنگاه‌های دارای مشکل تا پایان سال گذشته، ۱۴۱۳ بنگاه بود که در سه نخست امسال به ۱۳۵۱ بنگاه رسیده است.