انفجارهای جدید در بیروت و دیگر نقاط لبنان

رامین پرتو

بیروت و نقاط دیگر لبنان شاهد موج جدیدی از انفجارهای مرگبار بوده است. وزارت بهداشت لبنان می‌گوید این انفجارها دست‌کم ۹ کشته و بیش از ۳۰۰ زخمی برجا گذاشته است. تعدادی از انفجارها در مراسم تشییع قربانیان انفجارهای روز سه‌شنبه پیجرها رخ داده است. تصور می‌شود که عامل انفجارهای جدید هم دستگاه‌های مخابراتی و احتمالا بی‌سیم بوده است.

عصر سه‌شنبه ۱۷ سپتامبر (۲۷ شهریور) پیجرهای مورد استفاده هزاران نفر از اعضای حزب‌الله تقریباً به طور همزمان در لبنان و سوریه منفجر شدند و دستکم 11 نفر کشته و حدود 3 هزار نفر دیگر زخمی شدند. فراس الابیض، وزیر بهداشت لبنان در این خصوص اعلام کرد که دو کودک در میان کشته شده‌ها وجود داشتند و تاکنون ۴۶۰ عمل جراحی برای مجروحان انجام شده که بیشتر آنها در ناحیه چشم بوده است. وزیر بهداشت لبنان اعلام کرد که تاکنون ۲۰ پزشک و نیروی کادر درمان از عراق وارد فرودگاه بیروت شده‌اند و بیش از ۱۵ تُن نیز کمک‌های بشردوستانه از سوی عراق به لبنان ارسال شده است. 

شبکه خبری کان اسرائیل هم گزارش کرده که همزمان با حادثه انفجار دستگاه‌های ارتباطی پیجر در مناطق مختلف لبنان به ویژه بیروت، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، وزیر جنگ و فرماندهان سرویس‌های امنیتی آن در مقر ستاد ارتش آن در تل‌آویو برای بررسی تحولات لبنان تشکیل جلسه دادند. از سوی دیگر برخی از منابع عبری اعلام کرده‌اند که نتانیاهو به تمام اعضای کابینه خود دستور داده تا به هیچ وجه در مورد این عملیات موضع رسمی سیاسی یا امنیتی اتخاذ نکنند و سکوت کنند. 

در این راستا علاوه بر مقامات امنیتی و سیاسی لبنان، بسیاری از مقامات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و حتی کشورهای منطقه این عملیات اسرائیل را محکوم کرده‌اند. اتحادیه عرب، سوریه، عراق، اردن این اقدام را نوعی جنایت علیه بشریت و غیرنظامیان دانستند و از سوی دیگر خواهان پایان اقدامات اسرائیل در این راستا شدند. ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه روز گذشته (چهارشنبه) در بیانیه‌ای گفت که ما حمله بی‌سابقه به لبنان و شهروندان آن را که نقض فاحش حاکمیت این کشور است و یک چالش جدی برای قوانین بین‌المللی با استفاده از سلاح‌های غیرمتعارف است، به شدت محکوم می‌کنیم.  زاخارووا گفت: این یک اقدام تروریستی است که تعداد زیادی کشته و مجروح به‌جا گذاشته است. وی تاکید کرده است که ما آنچه را که اتفاق افتاد به عنوان یک جنگ ترکیبی دیگر علیه لبنان می‌دانیم که هزاران انسان بی‌گناه را تحت تأثیر قرار داد. به نظر می‌رسد سازمان‌دهندگان این حمله با فناوری پیشرفته به‌عمد به دنبال تحریک یک رویارویی مسلحانه گسترده بوده و به دنبال ایجاد یک جنگ بزرگ در خاورمیانه بودند. هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه هم در تماس تلفنی با نخست‌وزیر دولت موقت لبنان ضمن ابراز همبستگی، بر حمایت آنکارا از بیروت تاکید کرد و خواستار پایان تنش در منطقه شد. مایکل مارتین، وزیر دفاع ایرلند نیز نسبت به تشدید اوضاع در خاورمیانه، منطقه‌ای که به تعبیر او در «وضعیت انفجار» قرار دارد، ابراز نگرانی کرد و گفت که ماهیت انفجارها در لبنان، نشانگر بی‌اعتنایی عمدی به زندگی مردم است. در همین حال سایمون هریس، نخست‌وزیر ایرلند هم در اظهارنظری، انفجارهای لبنان را یک «تحول فوق‌العاده نگران‌کننده» توصیف کرد و گفت:‌ «خاورمیانه باید شاهد تنش زدایی باشد، نه تشدید تنش». وی گفت که این پیام را در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد منتقل خواهد کرد. 

 منابع خبری آمریکا اعلام کرده‌اند که ایالات متحده هیچگونه اطلاعی از حمله سایبری اسرائیل به دستگاه‌های رادیویی حزب‌الله نداشته است و همین موضوع نشان می‌دهد که تل‌آویو به نمی‌خواهد ازاین‌پس واشنگتن را در جریان عملیات‌های خود قرار دهد

جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با اشاره به خسارت‌های سنگین این عملیات تصریح کرد که «من این وضعیت را به شدت نگران کننده می دانم و فقط می توانم این حملات را که امنیت و ثبات لبنان را به خطر می اندازد و خطر تشدید تنش در منطقه را افزایش می دهد، محکوم کنم». استفان دوجاریک، سخنگوی سازمان ملل هم در این راستا این اقدام را محکوم کرد اما مساله اینجاست که ابعاد این پرونده به صورتی است که حالا گویا یک شبیخون به لبنان زده شده است. 

چرا   اسرائیل 

دست به حمله سایبری زد؟ 

انفجارهایی که از طریق پیجرهای حزب‌الله در سراسر لبنان انجام شده صرفاً به روز سه‌شنبه ختم نشده است، بلکه عصر روز گذشته (چهارشنبه) هم خبرگزاری‌ها و منابع لبنانی اعلام کردند مجدداً انفجارهایی از طریق این پیجرها در لبنان رخ داده است. خبرگزاری رویترز گزارش داده که روز گذشته تعدادی از رادیوهای دستی اعضای گروه حزب‌الله منفجر شده است. این در حالی است که برخی رسانه‌ها دستگاه‌های منفجرشده را دستگاه‌های بی‌سیم معرفی می‌کنند. بنا به گزارش‌ها ساکنان بیروت، پایتخت لبنان روز چهارشنبه برای دومین روز پیاپی شاهد رفت و آمد زیاد آمبولانس‌ها هستند. برخی گزارش‌ها نیز از وقوع انفجارهایی در جنوب لبنان حکایت دارد. یک رسانه محلی در لبنان گزارش داده است که یکصد نفر دیگر روز گذشته (چهارشنبه) در پی انفجارهای همزمان در این کشور زخمی شدند. خبرگزاری دولتی این کشور نیز گزارش داد که دستکم سه نفر در موج جدید انفجارها کشته شدند. 

انفجارهایی که از طریق پیجرهای حزب‌الله در سراسر لبنان انجام شده صرفاً به روز سه‌شنبه ختم نشد، عصر روز گذشته (چهارشنبه) نیز منابع لبنانی اعلام کردند مجدداً انفجارهایی در لبنان رخ داده است و خبرها حکایت از این داشت که انفجارهای دیروز شدیدتر از روز سه‌شنبه بوده است

اما در این راستا آنچه که به عنوان موضوع اصلی باید مورد توجه قرار بگیرد رخنه و نفوذی است که از سوی دستگاه‌های امنیتی اسرائیل رخ داده است. یک منبع امنیتی ارشد لبنان و یک منبع دیگر روز گذشته (چهارشنبه) به رویترز گفتند که سرویس اطلاعاتی اسرائیل (موساد) مقادیر کمی مواد منفجره را در پنج هزار پیجر تایوانی که ماه‌ها پیش توسط حزب‌الله لبنان درخواست شده بود، جاسازی کرد. این منبع امنیتی افزود که حزب‌الله درخواست پنج هزار دستگاه ارتباطی تولید شده توسط شرکت تایوانی Gold Apollo را داده بود و چندین منبع می‌گویند که آنها در بهار وارد کشور شده‌اند. این منبع امنیتی ارشد لبنانی تصویری از این دستگاه را نشان داد، مدل ای.پی924 که مانند دستگاه‌های پیجر دیگر است که پیام‌های متنی را به صورت بی‌سیم دریافت و نمایش می‌دهد، اما نمی‌تواند تماس تلفنی برقرار کند. ۲ منبع آشنا با عملیات حزب‌الله در سال جاری به رویترز گفتند که مبارزان این حزب از این دستگاه‌ها به‌عنوان وسیله‌ای ارتباطی با فناوری پایین در تلاش برای فرار از سیستم‌های ردیابی موقعیت مکانی اسرائیل استفاده می‌کنند. این منبع ارشد لبنانی فاش کرد که این دستگاه‌ها «در مرحله تولید» توسط سرویس اطلاعاتی اسرائیل اصلاح شده‌اند و افزود: «موساد بردی را در دستگاه‌های حاوی ماده منفجره جاسازی کرد که رمزی دریافت می‌کند که کشف آن به هر وسیله‌ای حتی با استفاده از هر دستگاه یا اسکنر بسیار دشوار است». منبع مذکور اشاره کرد که سه هزار پیجر با دریافت پیام رمزگذاری شده که منجر به فعال شدن مواد منفجره به طور همزمان شد، منفجر شدند. یک منبع امنیتی دیگر به رویترز گفت که تا سه گرم مواد منفجره در دستگاه‌های ارتباطی جدید جاسازی شده بود و حزب الله چندین ماه آنها را کشف نکرد. 

نکته نهایی در این خصوص این است که منابع خبری آمریکا اعلام کرده‌اند که ایالات متحده هیچگونه اطلاعی از این موضوع نداشته است؛ به گونه‌ای که آکسیوس در این راستا نوشته است که وزیر جنگ اسرائیل پس از انفجار پیجرها، به وزیر دفاع آمریکا اطلاع داده است و همین موضوع نشان می‌دهد که تل‌آویو به هیچ وجه نمی‌خواهد واشنگتن را از این به بعد در جریان عملیات‌های خود قرار دهند. موضوع دیگر این است که اسرائیل با این اقدام به نوعی سعی کرد تا بتواند بخشی از توان حزب‌الله لبنان را تقلیل بدهد تا بتوانند در روند پاسخگویی حزب‌الله لبنان به تل‌آویو خلل ایجاد کنند.