رامین پرتو

این روزها بخش اعظمی از اخبار منتشر شده در حوزه بین‌الملل به پرونده اوکراین و پیشروی ارتش این کشور در منطقه کورسک واقع در خاک روسیه تعلق دارد که در این راستا ذکر نکته مهم به نظر می‌رسد که آنهم اهمیت مانور رسانه‌ها و روایت آنها از این نبرد دو طرفه است. واقعیت این است که در تمام مدتی که روسیه علیه اوکراین حمله نظامی تدارک دید و آنرا اجرایی کرد، جهان شاهد آن است که دو نوع روایت به افکار عمومی تزریق می‌شود. نوع اول روایتی است که رسانه‌های روسیه آنرا مطرح می‌کنند و بر خروجی قرار می‌دهند و نوع دوم هم توسط رسانه‌های اوکراینی و متحدانش یعنی ایالات متحده و اروپا منتشر می‌شود. هر دو نوع روایت به نوعی در حال کشیدن خط بطلان بر راهبردها و اظهارات طرف مقابل است و این در حالیت که متاسفانه همین ازدیاد اخبار، مانع از آن می‌شود که تحولات میدانی به درستی مورد تحلیل قرار بگیرد. به عنوان مثال زمانی که ارتش اوکراین وارد کورسک شد، رسانه‌های غربی به این موضوع اشاره کردند که روسیه با این حملات یکباره کی‌یف غافلگیر شده و در این راستا حتی اعلام شد که تمامی شهر کورسک به تصرف ارتش اوکراین درآمده است. در مقابل روس‌ها در درجه اول این مواضع و اخبار را تکذیب کردند و سپس بر این موضوع تاکید کردند که ارتش روسیه با تمام قوا به نواحی شرقی اوکراین به خصوص استان دونتسک حمله‌ور شده و به زودی تمام این منطقه را تصرف می‌کند. 

سفر پوتین به منطقه اکثرا مسلمان‌نشین چچن در قفقاز شمالی، در حالی انجام می‌شود که مسکو با نفوذ نیروهای اوکراینی به منطقه «کورسک» فدراسیون روسیه مقابله می‌کند و ضربات تازه‌ای را به آنها وارد کرده است

این جنگ روایت هنوز هم ادامه دارد ولی حالا ابعاد دیگری به خود گرفته که محوریت آنرا باید مانورهای سیاسی ولادیمیر پوتین دانست که صرفاً در جهت مخابره پیام دیپلماتیک قلمداد نمی‌شود؛ بلکه او همین حالا به دنبال آن است تا بتواند یک پیام نظامی هم به اوکراین و متحدان غربی‌اش مخابره کند. بر همین اساس ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه شامگاه سه‌شنبه در سفری از پیش اعلام نشده وارد منطقه خودمختار چچن شد و با رمضان قدیروف، رهبر چچن دیدار  و از مناطقی در این کشور بازدید کرد. بر اساس گزارش رویترز پوتین علاوه بر بازدید از نیروهای چچنی آماده حضور در میادین جنگ اوکراین، به یک مسجد مهم در «گروزنی» پایتخت چچن رفت و بر اساس تصاویر منتشر شده، رمضان قدیروف، رهبر چچن و صلاح مژیف، مفتی چچن و رئیس اداره مذهبی مسلمانان چچن هم پوتین را در بازدید از این مسجد همراهی کردند. رئیس‌جمهور روسیه در جریان سفرش همچنین از آرامگاه احمد قدیروف، رهبر سابق چچن و پدر رمضان قدیروف و همچنین یک پست فرماندهی بازدید کرد. بر اساس گزارش‌ رسانه دولتی روسیه، او در پایان روز با رهبر چچن گفت‌وگو و قدیروف اعلام کرد این جمهوری ده‌ها هزار نیروی ذخیره آماده برای جنگ با 

اوکراینی‌ها دارد. 

باید توجه کرد که این سفر از پیش اعلام نشده از سوی «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه به منطقه اکثرا مسلمان‌نشین چچن در قفقاز شمالی، در حالی انجام می‌شود که مسکو با نفوذ نیروهای اوکراینی به منطقه «کورسک» فدراسیون روسیه مقابله می‌کند و ضربات تازه‌ای را به آنها وارد کرده است و در این میان، نیروهای چچنی به صورت مشخص نقش‌آفرینی کرده‌اند که نشان از حضور علنی نظامیان تحت امر رمضان قدیروف دارد. در این راستا پوتین با حضور در میان نظامیان چچنی در گروزنی به نوعی در صدد آن است تا آنها را برای ادامه این مسیر آماده کند و حتی گفته شده که او برای آنها سخنرانی اختصاصی انجام داده است. 

پوتین پس از 13 سال به چچن سفر کرده و این به معنای آن است که او در شرایط کنونی نمی‌‌تواند آنگونه یکباره بر ارتش اوکراین در کروسک قائق آید و به همین دلیل است که حالا به دنبال اعزام مجدد نیروهای چچنی به میدان نبرد علیه ارتش اوکراین است

تقابل با کی‌یف تندتر می‌شود؟ 

بر اساس متنی که در وب‌سایت کرملین منتشر شده، پوتین به سربازان دانشگاه نیروهای ویژه روسیه که یک مدرسه آموزشی در گودرمس چچن به حساب می‌آید گفته است «تا زمانی که مردانی مانند شما داریم، کاملا شکست‌ناپذیر هستیم. اینجا تیراندازی در میدان تیر یک چیز است و به خطر انداختن جان و سلامتی یک چیز دیگر. اما شما نیاز درونی به دفاع از میهن و شجاعت اتخاذ چنین تصمیمی را دارید که در میدان واقعی نبرد چگونه رفتار کنید». خبرگزاری ریانووستی نیز گزارش داده است که پوتین در پاسخ به سوال روزنامه‌نگاری که پرسید آیا قدیروف اعتماد او را جلب کرده یا خیر گفته است که «اگر تعداد بیشتری از این سربازان پیاده‌نظام را داشتم، بسیار خوشحال می‌شدم، اما حتی یک مورد از این پیاده‌نظام‌ها هم ارزش زیادی دارد». 

اگر نگاهی گذرا به این اظهارات پوتین بیندازیم به وضوح می‌بینیم که او صرفاً در حال تعریف و تمجید از کسانی است که به نوعی کابوس نیروهای اوکراینی به حساب می‌آیند و از ابتدای جنگ در اوکراین تا به امروز در خدمت مسکو بوده‌اند تا بتوانند وضعیت میدانی را به نفع کرملین و بر ضد کی‌یف سر و سامان دهند. آنچه در این میان باید موردنظر قرار بگیرد این است که پوتین پس از 13 سال به چچن سفر کرده و این به معنای آن است که او در شرایط کنونی نمی‌‌تواند آنگونه که گفته بود یکباره بر ارتش اوکراین که در کروسک در حال پیشروی است، قائق آید و به همین دلیل است که او حالا به دنبال اعزام مجدد نیروهای ویژه چچنی به میدان نبرد علیه ارتش اوکراین است. 

به موازات این روند، رمضان قدیروف هم اعلام کرده که «گروه بعدی داوطلبان پس از اتمام دوره آموزشی در دانشگاه نیروهای ویژه در گودرمس چچن، جایی که رئیس جمهور روسیه از آنجا دیدار کرد، در روزهای آینده به منطقه کورسک اعزام خواهند شد و در مجموع، حدود ۱۹ هزار داوطلب در طی ۲ سال در پایگاه های آموزشی روسیه آموزش دیده‌اند که می‌توانند در میدان نبرد دانش و مهارت نظامی خود را به خوبی نشان دهند». او همچنین در توضیحات خود، تصریح کرد که «از آغاز عملیات ویژه، بیش از ۴۷ هزار مبارز از جمله داوطلبان در دانشگاه نیروهای ویژه چچن آموزش دیده‌اند». 

در همین راستا روز گذشته (چهارشنبه) اپتی علاءالدینوف، فرمانده نیروهای چچنی تحت فرمان روسیه اعلام کرد که پیشروی ارتش اوکراین در کورسک متوقف شده و نیروهای روسیه عقب راندن آنها را آغاز کرده‌اند. بااین‌حال او اعلام کرد که نیروهای مسلح اوکراینی در حال تجدید قوا و صف‌آرایی مجدد بوده و احتمال دارد در آینده نزدیک به منطقه دیگری از خاک روسیه حمله کنند. وی افزود که نیروهای مسلح اوکراین شروع به عقب‌کشیدن سربازان از کورسک کرده‌اند تا برای اعزام آن‌ها به دیگر نقاط آماده باشند. 

نکته پایانی که در این خصوص و همزمان با سفر پوتین به چچن و اعزام نظامیان این منطقه به کورسک باید موردنظر قرار بگیرد اقدامات کی‌یف است؛ به گونه‌ای که پارلمان اوکراین با تصویب لایحه‌ای، فعالیت سازمان‌های مذهبی وابسته به کلیسای ارتدوکس روسی یا هر سازمان مذهبی دیگری را که از حمله نظامی روسیه به اوکراین حمایت می‌کند، ممنوع کرد. بر اساس لایحه تصویب‌شده توسط پارلمان اوکراین، فعالیت‌های کلیسای ارتدوکس روسی به ‌عنوان بخشی از ایدئولوژی دولت متخاصم و همدست جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت روسیه تلقی می‌شود. این لایحه با ۲۶۵ رأی موافق و ۲۹ رأی مخالف به تصویب نمایندگان پارلمان اوکراین رسید و حالا همه توجه‌ها به کلیسای ارتدوکس اوکراین معطوف شده که به‌طور تاریخی با کلیسای ارتدوکس روسی ارتباط داشته است. اسقف کلیسای ارتدوکس اوکراین با تأکید بر استقلال این کلیسا از روسیه، قانون جدید را بحث‌برانگیز خواند. پیش از این، نیروهای امنیتی اوکراین چند مرکز مذهبی وابسته به کلیسای ارتدوکس اوکراین تفتیش کردند. سازمان امنیتی اوکراین پس از تفتیش این مراکز، از کشف گذرنامه‌های روسی و کتاب‌هایی در حمایت از روسیه خبر داد. حال باید دید که این اقدام می‌تواند تنش را از دایره سیاست و اقتصاد به مسائل مذهبی و فرهنگی بکشاند یا خیر!