هم‌آغوشی تسلی‌بخش!

فرشاد گلزاری

دوازده روز از عملیات طوفان الاقصی می‌گذرد و هنوز اخباری که از اراضی اشغالی منتشر می‌شود نه تنها بازگو کننده آتش‌بس نیست، بلکه نشان می‌دهد اوضاع و احوال در غزه ساعت به ساعت دگرگون‌تر و وخیمتر می‌شود. در این میان همچنان حملات ارتش اسرائیل به غزه ادامه دارد و بنابر اعلام وزارت بهداشت فلسطین در نوار غزه ۳ هزار و ۳۰۰ نفر کشته شده‌اند و شمار مجروحان نیز به حدود ۱۱ هزار نفر رسیده است که اکثر آنها را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند. 

آنچه در این میان باعث شد تا روز دوازدهم حملات به غزه با سایر روزهای قبل تفاوت داشته باشد سفر جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا به اراضی اشغالی است. الجزیره در این خصوص اعلام کرده که بایدن برای گفتگو با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر و نمایندگان کابینه جنگی اسرائیل وارد تل‌آویو شده است و این در حالی است که بسیاری از تحلیلگران معتقدند این سفر رئیس جمهوری ایالات متحده به اسرائیل را به نوعی باید یک سفر اجباری دانست؛ چراکه بایدن و تیم او فکر می‌کردند بحران کنونی به زودی پایان می‌یابد و یا اینکه حماس اسرای اسرائیلی را به هر ترتیب با گرفتن تضمین‌های دیگر آزاد می‌کنند که این اتفاق رخ نداد. 

بایدن در آمریکا از سوی حزب رقیب در آماج انتقادات قرار دارد زیرا هنوز نتوانسته پیمان ابراهیم را میان عربستان سعودی و اسرائیل منعقد کند تا از این طریق حمایت لابی یهود به خصوص «آیپک» را به دست بیاورد و از منظری دیگر پرونده اوکراین همچنان مفتوح است

نکته مهمتر این است که استقبال از بایدن توسط بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل در فرودگاه بن‌گورین تل‌آویو به نوعی نشان از اهمیت سفر وی دارد اما برخی از رسانه‌های منطقه‌ای با انتشار تصاویر این استقبال اعلام کردند که نتانیاهو در شرایط فعلی هیچ راهی ندارد جز اینکه خود را به مظلوم‌نمایی بزند و بایدن را برای اخذ حمایت‌های بیشتر علیه غزه و مردم فلسطین در آغوش بکشد. آنچه در این میان بین باید به عنوان یک نکته حیاتی مورد اشاره قرار گیرد این است که بایدن در حالی وارد تل‌آویو شد که ساعاتی قبل از ورود او بیمارستان المعمدانی غزه مورد حملات موشکی اسرائیل قرار گرفت و حدود 1000 نفر کشته و زخمی شدند که بیشتر آنها را کودکان مجروح شده در حملات اخیر اسرائیل تشکیل می‌دادند. این حمله به حدی خونین بود که بسیاری از مقامات کشورهای غربی از جمله کاناد و حتی اتحادیه اروپا نه تنها آن را محکوم کردند بلکه حال به سمت راستی‌آزمایی سخنان مقامات اسرائیل رفته‌اند؛ چراکه تل‌آویو اعلام کرده به هیچ وجه این اقدام از سوی آنها صورت نگرفته و تقصیر را متوجه حماس دانسته‌اند. حتی در فضای مجازی خصوصاً فیسبوک که جامعه عربی را در بر می‌گیرد، حساب‌های مربوط به مقامات اسرائیل و یا حساب‌های کاربری رسانه‌های اسرائیلی با زبان عربی مطالبی را منتشر کرده‌اند تا به جامعه عرب زبان این موضوع را بفهمانند که حمله به بیمارستان توسط تل‌آویو انجام نشده است. به هر ترتیب این جنایت بزرگ باعث نشد تا رئیس جمهوری آمریکا حمایت بی قید و شرط خود از اسرائیل را تعدیل کند. بایدن که پیش از ورود به اسرائیل نوشته بود: «من از انفجار در بیمارستان غزه و تلفات جانی وحشتناکی که در نتیجه اون رخ داده، خشمگین و عمیقاً اندوهگین هستم و به تیم امنیت ملی خودم دستور دادم تا به جمع آوری اطلاعات درباره اون چه دقیقاً رخ داده، ادامه دهند»؛ در دیدار خود با نتانیاهو رسماً اعلام کرد که «می‌خواستم به اسرائیل بیایم تا مردم آنجا و تمام دنیا بدانند که ما در کنار اسرائیل هستیم».  سی.ان.ان نوشته است که رئیس‌جمهور آمریکا در ابتدای دیدار خود با بنیامین نتانیاهو تاکید کرد که بر اساس «شواهد و مدارکی» که خود آن را مشاهده کرده، «گروه دیگر» مسئول حمله به بیمارستان غزه بوده است و در اینجا چندین سوال به صورت خُرد و کلان به وجود آمده است. 

حمله اسرائیل به بیمارستان مملو از مجروع غزه باعث نشد تا رئیس جمهوری آمریکا حمایت بی قید و شرط خود از اسرائیل را تعدیل کند و  بایدن در دیدار خود با نتانیاهو رسماً اعلام کرد که «می‌خواستم به اسرائیل بیایم تا مردم آنجا و تمام دنیا بدانند که ما در کنار اسرائیل هستیم»

سود  و  زیان  سفر  بایدن  به  اسرائیل  چیست؟ 

اینکه روسای جمهور ایالات متحده در ادوار مختلف باید به حمایت از اسرائیل بدون هرگونه پیش شرط بپردازند یک موضوع کلی به شمار می‌آید و به همین دلیل است که در این میان بایدن به اسرائیل سفر کرد، اما آنچه در دوره ریاست جمهوری بایدن با سایر ادوار و به خصوص دوره ریاست جمهوری ترامپ تفاوت دارد، فضای حاکم بر نظام بین‌الملل به خصوص منطقه خاورمیانه است که چندین نکته را درون خود دارد. نکته اول این است که سفر بایدن در حالی انجام شد که پس از لغو نشست اضطراری که قرار بود با رهبران اردن، مصر و فلسطین برگزار شود، رئیس‌جمهور آمریکا مجبور شد از رفتن به اردن صرف نظر کند. به عبارتی دیگر عملیاتی که اسرائیل علیه بیمارستان غزه انجام داد را باید نوعی اقدام غافلگیر کننده برای بایدن و تیم وی دانست. تل‌آویو اگرچه مدعی شده بر اساس شنودهایی که در اختیار دارد این حمله توسط حماس انجام شده، اما واقعیت این است که حمله به این بیمارستان مملو از مجروح در فاز اول تنش کشورهای اسلامی را علیه اسرائیل و آمریکا تشدید کرد و سپس باعث شد تا کشورهای اروپایی نسبت به این اقدام واکنش نشان دهند. به همین دلیل این حمله باعث شد تا مقامات اردن نشست اضطراری خود با مقامات مصر، آمریکا و تشکیلات خودگردان فلسطین را به صورت یک طرفه لغو کنند که به هر ترتیب این برای تل‌آویو موثرتر بوده است. اما نکته دوم این است که بایدن در یک مخمصه سیاسی در داخل و خارج از خاک ایالات متحده قرار دارد. او از همین حال مورد طعنه و حمله حزب مخالفش یعنی حزب جمهوریخواه قرار دارد. از یک سو اعضای این حزب در مجلس نمایندگان اکثریت را در دست دارند و بر سر مسائلی مانند بودجه و همچنین مهاجران غیرقانونی دائم وی را مورد خطاب قرار می‌دهند و از سوی دیگر هم دونالد ترامپ به صورت انفرادی وی را زیر آماج تمسخرها و انتقادهای خود قرار داده است.

 مجموع این دو مولفه چیزی نیست جز به چالش کشیدن بایدن و دموکرات‌ها برای انتخابات ریاست جمهوری 2024 آمریکا که سال آینده میلادی برگزار خواهد شد. اما در مورد مسائل خارجی او هنوز نتوانسته پیمان ابراهیم را میان عربستان سعودی و اسرائیل منعقد کند تا بتواند از این طریق حمایت لابی یهود به خصوص «آیپک» را کسب کند و از منظری دیگر همچنان پرونده اوکراین و نزاع غرب با روسیه مفتوح و بلاتکلیف باقی مانده است. در این بین سفر پوتین به چین و گرم شدن روابط مسکو- پکن آن هم در زمانی که باید حمایت از اسرائیل را تمام قد جلوه دهد، معضل جدی کاخ‌سفید خواهد بود که تبعات آن به زودی در اوکراین و حتی منطقه مشخص می‌شود. نکته سوم و پایانی این است که بایدن در دیدار خود با نتانیاهو اعلام کرد: «به دنبال آن هستیم که اطمینان حاصل کنیم اسرائیل برای دفاع از خود چه ابزاری لازم دارد». این سخن نشان می‌دهد که احتمالاً بایدن مجوز حملات گسترده‌تر به حماس و حتی شروع حمله زمینی را به تل‌آویو داده است. حالا این حمایت در حالی صورت می‌گیرد که فقط در یک حمله اخیر 1000 نفر کشته و زخمی شدند و انسانیت رنگ خون گرفته است.