عقب‌نشینی یا تزریق آرامبخش به اپوزیسیون؟!

فرشاد گلزاری

ترکیه این روزها تنها کشوری در منطقه است که هم در عرصه داخلی و هم در عرصه خارجی با سرعت و سر و صدای زیاد، اقدامات خود را به گوش جهانیان می‌رساند. این کشور در محور سیاست خارجی درگیر دو پرونده بسیار حساس و مهم سوریه و اوکراین است. نیروهای ارتش ترکیه در سوریه همچنان در حال پیشروی هستند و به نوعی نمی‌خواهند از مواضع اخیر خود یعنی مبارزه با کردهای شمال سوریه کوتاه بیایند. این جماعت هنوز هم بر طبل مبارزه با تروریسم می‌کوبند و بارها و بارها سناریوی قدیمی را در شمال سوریه و علیه پ.ک.ک، ی.پ.گ و پ.ی.د اجرایی کرده‌اند و حالا هم همان سناریو به صورت دیگر ادامه دارد. در این میان باید توجه داشت که اساساً اردوغان و تیم نظامی – سیاسی او به هیچ وجه نمی‌خواهند این وضعیت را به گونه‌ای دیگر تغییر دهند و حتی در این راه به طوری عمل می‌کنند که از یک سو آمریکا و روسیه را با خود هماهنگ کنند و از سوی دیگر هم بتوانند از اهرم فشار بر اروپا در موضوع حمایت آنها از کردها، قاره سبز را بر سر دوراهی قرار دهند و از آنها همانند گذشته امتیاز مالی و سیاسی بگیرند.  در مورد اوکراین هم شاهد آن هستیم که اردوغان هرازچندگاهی اعلام  می‌کند که آنکارا به دنبال میانجیگری در پرونده اوکراین است تا بتواند بحران مذکور را پایان دهد. در این مسیر قاطبه تحلیلگران معتقدند که ترکیه از این طریق در فضای خارج از خاک خود به دنبال مهم جلوه دادن ابعاد دیپلماسی خود است تا علاوه بر پیشبرد سیاست خارجی خود، بتواند افکار عمومی داخلی (به خصوص حامیان حزب عدالت و توسعه) را به سمت خود جلب کند و به آنها این پیام را مخابره کند که آکپارتی به رهبری اردوغان توانسته عزت، صلابت، نفوذ و تامین منافع برای ترکیه را به ارمغان بیاورد. اگرچه اردوغان از سال 2014 تاکنون که سکان ریاست جمهوری را پس از «عبدالله گُل» به دست گرفت؛ توانست اوضاع را تا حد زیادی از منظر سیاست خارجی و اقتصادی مساعد جلوه دهد، اما مخالفان او در این میان نظر دیگری دارند. بسیاری از آنهایی که در ابتدای راه با اردوغان هم‌سنگر و هم حزبی بودند، در همان چند سال اول که با او در دولت کار می‌کردند، به این موضوع پی برده بودند که حضور آنها در کنار «حاکمِ آکسارای» با نوسان روبرو خواهد بود و در نهایت اوضاع به سمتی می‌رود که آنها مجبور به ترک دولت می‌شوند. این اتفاق برای بسیاری از آنها رخ داد که نمونه بارز آن را باید عبدالله گل و احمد داوود اوغلو دانست که هر دو آنها رفیق گرمابه و گلستان اردوغان بودند اما حالا نه تنها در حاشیه ایستاده‌اند، بلکه در تکاپوی آن هستند تا به هر ترتیبی که شده با ایجاد یک انشقاق سیاسی در داخل اردوغان را به زیر بکشند و به ریاست جمهوری او پایان دهند. این روند یکباره در ژوئن 2019 میلادی شروع شد و دلیل آن چیزی نبود جز پیروزی اکرم امام اوغلو، نامزد حزب جمهوری‌خواه خلق در انتخابات شهرداری استانبول که برای حزب عدالت و توسعه گران تمام شد.

آرام‌آرام به سمت حذف رقبا

همه به یاد دارند زمانی که اکرم امام اوغلو به عنوان شهردار استانبول پیروز میدان انتخابات شد، اردوغان و تیمش هر اقدامی را در حاشیه و متن انجام دادند تا او را از میدان به در کنند ولی در نهایت او در خیل عظیمی از طرفدارانش در استانبول بدرقه شد. در ادبیات سیاسی ترکیه، هر شخصی از هر حزبی که بتواند شهرداری استانبول را از آنِ خود کند، در انتخابات ریاست جمهوری پیش‌ِرو، تا حد زیادی می‌تواند میدان سیاست را به نفع خود تغییر دهد. به همین دلیل از آن روزها اردوغان و تیمش مدام در حال سمپاشی علیه اکرم امام اوغلو بودند تا بتوانند او را برای انتخابات ریاست جمهوری 2023 ترکیه خانه‌نشین کنند تا اینمه چندی پیش خروجی اقدامات وی و اعضای عدالت و توسعه به بیرون درز کرد. چهارشنبه هفته گذشته دادگاهی در استانبول برای اکرم امام اوغلو، شهردار اپوزیسیون استانبول علاوه بر ممنوعیت فعالیت سیاسی، حکم حبس به مدت دو سال و هفت ماه و ۱۵ روز صادر کرد. بر اساس حکمی که از سوی مقر هفتمین دادگاه کیفری جنایی در بخش آسیایی شهر استانبول ترکیه صادر شد، امام اوغلو به اتهام توهین به مقامات دولتی که رئیس و اعضای کمیسیون عالی انتخابات ترکیه به شمار می‌روند و به دلیل اظهاراتی که پس از انتخابات ۲۰۱۹ مطرح کرد، محاکمه می‌شود. رسانه‌های طرفدار دولت ترکیه هم اعلام کرده‌اند که امام اوغلو در ۳۱ مارس ۲۰۱۹ پاکدستی کمیسیون عالی انتخابات را زیر سوال برد و اعضای این کمیسیون انتخاباتی را به حماقت متهم کرد. این در حالیست که در دادگاه مذکور که قبلاً در ۱۱ نوامبر برگزار شده بود، دادستان استانبول خواستار حبس شهردار این کلانشهر (مدت یک سال، ۳ ماه و ۱۵ روز به عنوان حداقل مجازات تا ۴ سال و یک ماه به عنوان حداکثر مجازات) شد. در این میان و پس از صدور حکم حبس برای شهردار استانبول، کمال قلیچدار اوغلو، رئیس حزب مردم جمهوری‌خواه ترکیه در اعتراض به این موضوع اعلام کرد که «من به ملتم و مردمم قول می‌دهم که این شر نکبت‌بار، سازمان یافته و کودتا را شکست خواهیم داد». منور قلیچدار اوغلو که خودش روزی متحد اردوغان در پارلمان ترکیه بود، دقیقاً مواضع و باندبازی سیاسی است که حالا اردوغان و حزب عدالت و توسعه آن را رقم زده‌اند تا بتوانند با الصاق برچسب بر پیشانی شهردار استانبول، یک رقیبِ اصلی را از گردونه انتخابات ریاست جمهوری خارج کنند. در همین حال تعداد زیادی از حامیان اپوزیسیون ترکیه در مقابل ساختمان شهرداری استانبول تجمع کرده و با امام اوغلو و نیز مارال آکشنر، از اپوزیسیون راست میانه (حزب خوب) دیدار کردند. این رد و بدل شدن تماس‌ها و اظهارات به نوعی باعث شد تا اردوغان هم لب به سخن بگشاید. او عصر روز شنبه گفت که حکم دو سال حبس علیه شهردار استانبول به اتهام توهین به مقامات قضایی کشور هنوز قطعی نشده است. اینکه آیا سخنان او را باید نوعی عقب‌نشینی دانست یا تزریق آرامبخش به اپوزیسیون داخل ترکیه نامید، امری است که مشخص نشده اما واقعیت این است که اردوغان به شدت از امام اوغلو می‌ترسد و به هر ترتیب که شده می‌خواهد او را از متن به حاشیه براند تا مجدداً در 2023 آرا را (به خصوص در استانبول) به نفع خود مصادره کند. حال باید دید یک بام و دوهوای او مقابل اپوزیسیون جواب می‌دهد یا خیر؟!

سوتیتر1: اینکه آیا سخنان اردوغان مبنی بر عدم قطعیت حکم دو سال حبس برای شهردار استانبول به اتهام توهین به مقامات قضایی کشور را باید نوعی عقب‌نشینی دانست یا تزریق آرامبخش به اپوزیسیون ترکیه نامید؛ هنوز مشخص نیست

سوتیتر2: اردوغان به شدت از امام اوغلو، شهردار محبوس استانبول می‌ترسد و به هر ترتیب که شده می‌خواهد او را از متن به حاشیه براند تا مجدداً در 2023 آرا را (به خصوص در استانبول) به نفع خود مصادره کند. حال باید دید یک بام و دوهوای او مقابل اپوزیسیون جواب می‌دهد یا خیر؟!