صدور هشدار جنگ به روسیه از خاک رومانی

فرشاد گلزاری

حدود هشت ماه است که جنگ روسیه علیه اوکراین آغاز شده و از 24 فوریه سال جاری میلادی تاکنون شاهد فراز و فرودهای متعددی در این پرونده هستیم. آنهایی که از ابتدای این جنگ به صورت روزانه تحولات را دنبال می‌کردند به خوبی می‌دانند که این پرونده هم از حیث سیاسی و هم از منظر میدانی محورهایی را در درون خود دارد که این محورها هر از چندگاهی پررنگ یا کم‌رنگ می‌شوند.

به عنوان مثال زمانی که روسیه چهار منطقه خرسون، زاپوریژیا، لوهانسک و دونتسک را به خاک خود ضمیمه کرد، یکباره پیشروی میدانی از سوی دو طرف کاهش پیدا کرد و همه چیز حول محور مانورهای سیاسی- رسانه‌ای موجودیت پیدا کرد. در آن برهه، ایالات متحده و اروپا بی‌محابا به روسیه حمله دیپلماتیک کردند و علاوه بر وضع تحریم‌های جدید سعی کردند تا یک اجماع سیاسی علیه مسکو به وجود بیاورند که تا حدودی هم موفق به این کار شدند. کمی بعد از این مساله، یکباره شاهد وقوع انفجار در «پل کِرِچ» بودیم که به نوعی باید آن را شاهرگ حیاتی روسیه در جنگ اوکراین دانست. از آن زمان نه تنها روس‌ها در چند نوبت به کی‌یف و برخی دیگر از شهرهای اوکراین حمله نظامی صورت دادند بلکه طی روزهای اخیر میزان تبادل آتش در برخی مناطق افزایش پیدا کرده است و به دنبال آن شاهد اتخاذ مواضع جدید از سوی کی‌یف، مسکو وواشنگتن بودیم. به عنوان مثال روز گذشته (شنبه) ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین ارتش روسیه را به مین‌گذاری برای غیرقابل استفاده کردن سدها و نیروگاه‌ها متهم کرد و درباره یک فاجعه بزرگ در صورت خراب شدن سد منطقه خرسون هشدار داد.

تندخویی سیاسی و حواشی مربوط به آن در پرونده جنگ اوکراین حالا به حدی بالا گرفته که به نظر می‌آید کسانی مانند الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهوری بلاروس هم از این روند احساس خطر کرده‌اند و حالا در حال روشن کردن موضع نظامی خود هستند

در مقابل هم واسیلی نبنزیا، نماینده دائم روسیه در سازمان ملل در جریان نشست شورای امنیت درباره اوکراین اعلام کرد نمونه‌های زیادی درباره حمله تروریستی اوکراین علیه اراضی و قلمروی روسیه وجود دارد که حمله به پل کریمه (پل کِرِچ) در رأس آنها قرار دارد. این دو نمونه بسیار کوچک به خوبی نشان می‌دهد که در محور سیاسی و دیپلماتیک دو طرف نمی‌گذارند که حتی چند روز از اظهارات طرف مقابل بگذرد و سپس اقدام به موضع‌گیری کنند، بلکه چند ساعت بعد به صورت کوبنده یکدیگر را مورد هدف قرار می‌دهند. این مساله به خوبی نشان می‌دهد که تنش‌ها در کی‌یف و مسکو بسیار تندتر از گذشته پیش می‌رود. این تندخویی سیاسی و حواشی مربوط به آن حالا به حدی بالا رفته که به نظر می‌آید کسانی مانند الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهوری بلاروس هم از این روند احساس خطر کرده است. لوکاشنکو روز شنبه در جمع خبرنگاران اعلام کرد که بلاروس در هیچ جنگی مداخله نمی‌کند، مگر آنکه دیگر کشورها به دنبال جنگ با کشورش باشند. این اظهارات او در میانه اتهام‌زنی‌هایی مطرح شده که سربازان این کشور شاید به نیروهای روسی در جنگ اوکراین ملحق شوند و به نظر می‌آید که لوکاشنکو فعلاً قصد ندارد کشورش را به صورت عملی و نظامی وارد چنین درگیری کند.

 اعلام تعداد نیروهای آمریکا در جبهه شرقی ناتو به خوبی نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها دقیقاً چند کیلومتر آنطرف‌تر از مرزهای اوکراین و دریای سیاه در حال اعلام هشدار و چنگ و دندان نشان دادن به کرملین هستند

کوچ نظامی به اروپا پس از 80 سال!

در میانه این تنش‌ها اما یک اتفاق مهم هم رخ داده است و آن هم اعزام نظامیان آمریکا به رومانی است. روز گذشته (شنبه) شبکه خبری سی.‌بی.‌اس نیوز با انتشار خبر اعزام نظامیان آمریکایی به رومانی اعلام کرد آمریکا با هدف ادامه جنگ بین اوکراین و روسیه، پس از ۸۰ سال و برای نخستین‌بار اقدام به اعزام قوای نظامی خود به خاک اروپا کرد. براساس این گزارش، آمریکا لشگر ۱۰۱ هوابرد خود را که شامل واحد آموزش دیده‌ای تحت عنوان «فریاد عقاب‌ها»  (Screaming Eagles) می‌شود و می‌تواند ظرف چند ساعت به هر نقطه از جهان اعزام شده و بلافاصله وارد نبرد شوند را به خاک رومانی گسیل کرده است. اکنون این واحد نظامی  در صورت تشدید تنش  بین مسکو و کی‌یف و یا حمله به یکی از اعضای ناتو، آماده ورود به خاک اوکراین خواهد بود. بر اساس داده‌های موجود، این واحد نظامی آمریکایی هم اکنون در فاصله سه مایلی مرز رومانی با اوکراین مستقر شده که در واقع آخرین نقطه حیاتی ناتو در اروپا و در جنگ اوکراین به شمار می‌رود. ایالات متحده معتقد است که اکنون تهدید جنگ به نزدیکی قلمرو ناتو یعنی به مرزهای رومانی رسیده و به همین منظور یگان زبده تهاجمی آمریکا با تجهیزات سنگین به ناحیه اعزام شده است که این می‌تواند برای تحلیلگران نظامی و سیاسی یک موضوع بسیار مهم تلقی شود. اینکه چرا این اقدامِ ارتش آمریکا برای مفسران و ناظران بین‌المللی تا به این حد اهمیت دارد، مولفه‌های زیادی را در خود جای داده است اما واقعیت این است که رومانی برای غرب و اعضای ناتو اهمیت بسزایی دارد. توجه داشته باشید که قبل از شروع جنگ اوکراین و دقیقاً در تاریخ 10 فوریه 2022 حدود 100 سرباز ایالات متحده از آلمان به رومانی منتقل شدند تا در صورت گسترش بحران اوکراین از جناح شرقی ناتو دفاع کنند. اما حالا به نظر می‌رسد که اعداد و ارقام در این میان مفهوم دیگری را به ما می‌فهمانند.

در این رابطه سرتیپ جان لوباس، معاون فرمانده لشگر 101 هوابرد ارتش آمریکا به سی‌بی‌اس نیوز گفته است که واشنگتن آماده دفاع از هر وجب از خاک ناتو است و در مجموع حدود چهارهزار و ۷۰۰ سرباز از لشکر ۱۰۱ هوابرد آمریکا از پایگاه «فورت کمپل » ایالت کنتاکی برای تقویت جبهه شرقی ناتو، اعزام و مستقر شده‌اند. این اظهارات و اعلام تعداد نیروهای آمریکا در جبهه شرقی ناتو به خوبی نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها دقیقاً چند کیلومتر آنطرف‌تر از مرزهای اوکراین و دریای سیاه در حال اعلام هشدار به روسیه هستند و این می‌تواند به منزله چنگ و دندان نشان دادن به کرملین تلقی شود. در این میان اما باید متوجه بود که یک اتفاق نادر هم به وقوع پیوسته است. روز گذشته (شنبه) ارتش روسیه اعلام کرد که سرگئی شویگو، وزیر دفاع این کشور با لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا تماس مستقیم داشته است.

بر اساس این گزارش کوتاه، این دو مقام ارشد تلفنی «مسائل امنیت بین‌المللی، از جمله وضعیت اوکراین» را مورد بحث قرار دادند و بر اهمیت حفظ خطوط ارتباطی در بحبوحه جنگ جاری تاکید کردند. این تماس در حالی برقرار شده که آخرین تماس مستند مقامات دو طرف بین آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا و همتای روسی او، سرگئی لاوروف، در ماه ژوئیه رخ داد. بر همین اساس مولفه مهم دوم در مورد هرگونه درگیری یا پرهیز از آن را باید همین تماس مذکور دانست.