سودای نتانیاهو برای بازگشت به قدرت

فرشاد گلزاری

 اسرائیل این روزها در عرصه داخلی و خارجی به سرتیتر اخبار رسانه‌های جهان تبدیل شده و به نوعی این روند نشان از یک سری فعل و انفعالات مشخص در عرصه سیاسی دارد. باید دانست که ریشه و مبدأ این فعل و انفعالات مربوط به وضعیت کنونی نیست بلکه از زمان نخست‌وزیری بنیامین نتانیاهو ما شاهد درگیری‌، زد و خورد سیاسی و همچنین تغییر تاکتیک‌ در رژیم صهیونیستی بودیم که همه امید داشتند با کنار رفتن وی این مسائل حل و فصل شود. توجه داشته باشید که نتانیاهو رکورد بیشترین دوران نخست‌وزیری در اراضی اشغالی را به خود اختصاص داد و دقیقاً در زمان او بود که چندین دور انتخابات برای تشکیل کابینه رژیم صهیونیستی برگزار شد و هر سری شاهد یک مشکل یا خلل جدید در این بین بودیم. به عنوان مثال در دور آخر اوضاع به حدی بحرانی شد که بسیاری از مخالفان حزب راست‌گرای لیکود اعلام کردند وجود نتانیاهو نه تنها برای ساختار کلان سیاسی اسرائیل مشکل‌آفرین است، بلکه در مقیاس خُرد (سطوح زیرین سیاست که به جامعه متصل است) هم هزینه‌هایی را برای شهروندان و حتی هم‌حزبی‌های نتانیاهو به وجود خواهد آورد. این پیش‌بینی درست از آب درآمد و به گونه‌ای اوضاع پیش رفت که همه شاهد بودند انتقادهای تندی علیه نتانیاهو و لیکود صورت گرفت و در این میان بود که نتانیاهو برای انحراف افکار عمومی جنگ 12 روزه غزه را کلید زد که همین مساله باعث شد تا او از دایره قدرت کنار گذاشته شود. در همان هنگام نفتالی بنت، رهبر حزب یمینا توانست با همکاری یائیر لاپید دولت ائتلافی تشکیل دهد و نتانیاهو را پس از 12 سال از قدرت کنار بزند. بسیاری آن زمان معتقد بودند که این اقدام می‌تواند اسرائیل را  در حوزه داخلی و خارجی به یک آرامش نسبی برساند اما مستندات نشان می‌دهد که این تحلیل چندان درست از آب درنیامده است. واقعیت این است که دولت ائتلافی بنت – لاپید همان سناریوی عادی‌سازی با اعراب که نتانیاهو در قالب توافق ابراهیم بنا کرده بود را پی گرفتند و این موضوع به یک رسم‌الخط سیاسی برای کابینه ائتلافی تبدیل شد اما به موازات آن افراط‌گرایی بنت در مورد بحث شهرک‌سازی و همچنین عدم توفیق او در برخی از طرح‌های داخلی باعث شد تا او با انتقادهای زیادی روبرو شود. حالا این انتقادها به حدی تشدید شدند که او از کناره‌گیری‌اش خبر داده است. روزنامه یدیعوت آحارانوت گزارش داد که توافق بین بنت و لاپید پس از تلاش‌ها برای پایدار کردن اتحاد در طول دو ماه آشفتگی بر سر انحلال کنست حاصل شده است. شامگاه دوشنبه و پس از توافق نخست وزیر و وزیر خارجه رژیم صهیونیستی بر سر ارائه لایحه انحلال پارلمان و برگزاری انتخابات زودهنگام، نتانیاهو، رهبر اپوزیسیون رژیم صهیونیستی، نفتالی بنت، نخست وزیر فعلی این رژیم را به شکست متهم کرد و متعهد شد که دوباره قدرت را به دست بگیرد. این در حالیست که سایر رسانه‌های عبری زبان اعلام کرده‌اند یائیر لاپید که پیش‌تر به عنوان وزیرخارجه رژیم صهیونیستی در کابینه ائتلافی با بنت ایفای نقش می‌کرد، حالا قرار است تا 25 اکتبر که انتخابات زودهنگام برگزار می‌شود، بر صندلی نخست وزیری بنشیند.

اگر نتانیاهو هم کابینه جدید را تشکیل دهد، تکثرگرایی حزبی و باج‌خواهی‌های متعدد اجازه نمی‌دهد که کابینه او هم بیش از یکسال دوام بیاورد و بر همین اساس باید دید که او به دنبال اجرای چه مدلی در ساختار سیاسی است تا به سرنوشت بنت دچار نشود

 تشدید اختلاف  و سقوط کابینه

در نمای کلی اینگونه به نظر می‌رسد که حالا قرار است بیست و چهارمین دوره کنست اسرائیل منحل شود، اما واقعیت این است که هنوز هیچ چیز به صورت شفاف در مورد منحل شدن پارلمان رژیم صهیونیستی معلوم نیست. اینکه لاپید و بنت توافق کرده‌اند که پارلمان را منحل کنند به معنای پایان کار این دوره از کنست نیست، بلکه آنها باید در ابتدا مصوبه و طرح خود را برای انحلال مطرح کنند ولی اگر این طرح رای نیاورد و کابینه ائتلافی رای عدم اعتماد دریافت کرد، آن هنگام است که کنست باقی می‌ماند ولی نتانیاهو به عنوان رئیس اپوزیسیون، اقدام به تشکیل کابینه جدید می‌کند. توجه داشته باشید که نتانیاهو در واکنش به تصمیم انحلال کنست و برگزاری انتخابات زودهنگام در سرزمین‌های اشغالی اعلام کرد که حزب لیکود در حال آماده‌سازی خود برای انتخابات است و تشکیل دولت جایگزین در پارلمان فعلی را دور از ذهن نمی‌داند. در این میان اما او اعلام کرده که ائتلاف  احتمالی خود را با منصور عباس، رهبر حزب «فهرست متحد عربی» تشکیل نخواهد داد و به همین دلیل دو نکته کلی در این میان مطرح می‌شود. نکته نخست این است که شکست کابینه بنت در تصویب پیش‌نویس قانون مرتبط با شهرک‌نشینان صهیونیست کرانه باختری، احتمال برگزاری انتخابات برای پنجمین بار طی سه سال را تقویت کرده، اما مساله این است که کابینه بنت - لاپید در مورد تصویب پیش‌نویس قانون مرتبط با شهرک‌نشینان صهیونیست کرانه باختری تحت فشار بوده و هدف از کناره‌گیری بنت هم باقی ماندن قانون قدیم به همان روال گذشته است. این بدان معناست که اولاً راستگراهای افراطی (به خصوص احزاب مذهبی) به حد زیادی همچنان روی ساختار سیاسی رژیم صهیونیستی نفوذ دارند، و ثانیا روند فعلی نشان دهنده آن است که دولت ائتلافی بنت – لاپید از اساس با یک شکنندگی عجیب و غریب روبرو بوده که حالا هم خروجی آن فروپاشی است. بر اساس اسناد موجود احزاب درونِ دولت ائتلافی به گونه‌ای رفتار کرده‌اند که بنت معتقد است آنها در حال باج‌گیری از او و کابینه برآمده‌اند و حالا هم برای آنکه به مقاصد خود دست پیدا کنند، یک به یک از کابینه ائتلافی خارج شده‌اند. اما مساله دوم بحث احتمال روی کار آمدن نتانیاهو پس از حدود یکسال و چند ماه است. او از زمانی که کنار گذاشته شد تا به امروز، بارها و بارها اعلام کرده بود که برای بازگشت به قدرت لحظه‌شماری می‌کند و به هر ترتیب که شده می‌خواهد کابینه بنت را سرنگون کند. او حالا به این آرزوی خود رسیده است و در هر صورت به نظر می‌رسد که (چه در صورت انحلال کنست و چه در صورت عدم انحلال آن) میدان‌داری سیاسی را به عهده بگیرد، اما بحث اینجاست که او شاید نتواند چندان در این ساختار سیاسی دوام بیاورد. شایان توجه است که اگر نتانیاهو هم کابینه جدید را تشکیل دهد، تکثرگرایی حزبی و باج‌خواهی‌های متعدد اجازه نمی‌دهد که کابینه او هم بیش از یکسال دوام بیاورد و بر همین اساس باید دید که او به دنبال اجرای چه مدلی در ساختار سیاسی است تا به سرنوشت بنت دچار نشود.