بایدن در توکیو چینی‌ها را تهدید به حمله نظامی کرد؛
گاف خطرناک یا خطابه تند علیه پکن؟
فرشاد گلزاری
شرق آسیا این روزها به سرتیتر اخبار دنیا تبدیل شده است و «تنها» دلیلش «شاید» سفر جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده به این منطقه باشد. اینکه می‌گوییم «شاید تنها» به این دلیل است که اساساً تحرکات دیپلماتیک از سوی ایالات متحده در هر سطحی که باشد به یک پروپاگاندای خواسته یا ناخواسته جهانی به نفع واشنگتن تبدیل می‌شود. در این میان باید توجه داشت که علم مربوط به این پروپاگاندا، یک علم وارداتی به سایر کشورهای آسیایی و به خصوص کشورهای جهان سومی است؛ چراکه خالق رسانه و سازوکار علمی و عملی آن بریتانیا و سپس ایالات متحده بوده‌اند و به همین جهت حرف اصلی در این مورد را این دو کشور و سپس مابقی کشورهای اروپایی و متحدانشان در سراسر جهان می‌زنند. بر پایه این تئوری، شکی وجود ندارد که اگر وزیر دفاع یا وزیر خارجه آمریکا و حتی معاونین آنها به هر نقطه‌ای عزیمت کنند، خبر آن و تحلیل‌های مورد نظر سیاست‌گذاران آنها به سرعت در جهان همه‌گیر می‌شود. بر این اساس سفر بایدن به کره جنوبی و ژاپن را هم باید در همین راستا دانست. اما آنچه در این میان باید موردنظر قرار بگیرد این است که اهمیت این اخبار را نمی‌توان صرفاً به سفر بایدن پیوند زد؛ چراکه عملاً سئول و توکیو را نه تنها از حیث جغرافیایی، بلکه از منظر سیاست‌گذاری هم نمی‌توان با اروپا یا سایر کشورهای منطقه و حتی آسیا مقایسه کرد. به داوری تاریخ و اسناد موجود باید گفت که ژاپن و کره جنوبی موتورهای محرک اقتصاد و تکنولوژی و حتی صنعت خودروسازی در دنیا به حساب می‌آیند و حتی محصولات آنها یک سر و گردن از چین بالاتر ایستاده است. اینکه شما امروز در تمام صنایع مخابراتی نام ژاپن را می‌شنوید و در قلب اروپا و آمریکا خودروهای تولید توکیو را به دلیل کم بودن مصرف سوختشان در صدر جدول خرید و فروش می‌بینید، موضوعی است که به اهمیت سفر بایدن و هر رئیس‌جمهور آمریکایی، دو چندان می‌افزاید. این دقیقاً همان قدرت و نبض اقتصادی است که با سیاست اجین شده و نمی‌توان این دو را از هم تفکیک کرد. امروز دیگر کره‌جنوبی صرفاً همسایه آرامِ کره‌شمالی نیست، بلکه از کشورمان گرفته تا سایر دولت‌های منطقه و اروپا، آثار حضور کره‌جنوبی کاملاً مشهود
است. آخرین نمونه از این دست، ساخت و راه‌اندازی نیروگاه اتمی امارات متحده عربی است که ابوظبی آن را چندی پیش افتتاح و رسانه‌ای کرد. بر این اساس سفر بایدن به دو قطب اقتصادی و تکنولوژی را باید یک سفر چند ضلعی دانست. حضور او در این دو کشور صرفاً یک کُنش سیاسی محض نیست بلکه چشم روسیه و چین بیشتر به خروجی‌های اقتصادی و همکاری‌هایی است که واشنگتن قرار است با این دو کشور از این به بعد انجام دهد.
همراه توکیو، علیه پکن
بایدن در سفر خود به توکیو دیدار با دیگر رهبران گروه کواد (ژاپن، هند و استرالیا) را بخشی از برنامه‌هایش اعلام کرد و همچنین قرار است طی این دیدار طرح چارچوب اقتصادی هند و اقیانوسیه برای شکوفایی (IPEF) را راه‌اندازی کند. این دقیقاً همان چیزی است که چینی‌ها و تا حدودی روسها را نگران می‌کند؛ چراکه بایدن دقیقاً می‌داند بحرانی که او با تحریک پوتین در اوکراین به راه انداخته، نه تنها امنیت بین‌الملل و امنیت انرژی، بلکه زنجیره تامین غذا در دنیا را با مشکل روبرو کرده که تاثیر آن در اقتصاد بین‌الملل هم کاملاً قابل لمس است. بر این اساس او در میانه «گردباد اقتصاد جهانی» در حال خلق مانورهای سیاسی با درون‌مایه اقتصادی است.
حضور بایدن در کره‌جنوبی و ژاپن صرفاً یک کُنش سیاسی محض نیست و چشم روسیه و چین بیشتر به همکاری‌هایی اقتصادی و تجاری خواهد بود که از این پس میان واشنگتن و این دو کشور شکل می‌گیرد
به موازات این سناریو، بایدن حتی پیشنهاد جدید و البته عجیب و غریبی را ارائه کرده که بیش از آنکه با واقعیت همخوان باشد، می‌توان آن را یک نوع مانور ضدروسی دانست. بایدن روز گذشته (دوشنبه) در توکیو اعلام کرد که از پیشنهاد عضویت دائمی ژاپن در شورای امنیت سازمان ملل استقبال و اعلام حمایت می‌کند. او به هیچ وجه از مسکو و اینکه آیا این موضوع با هدف تضعیف حق وتوی روسیه در شورای امنیت مطرح شده، سخنی به میان نیاورد ولی تحلیلگران معتقدند که بایدن در بحث تغییر ساختار شورای امنیت سازمان ملل، در شرایط کنونی به دنبال تضعیف روسها و حق وتوی آنهاست و حتی احتمال دارد بحث عضویت آلمان هم مطرح شود. اما آنچه در این میان بسیار خطرناک و بهت‌آور جلوه کرد، حمله علنی و آشکار بایدن به چینی‌ها بود. جو بایدن در بیانیه‌ای حمایت علنی خود را از تایوان اعلام کرد و گفت که «اگر چین به تایوان حمله کند، ایالات متحده به صورت نظامی در رابطه با این موضوع مداخله و از تایوان حمایت خواهد کرد». بایدن خاطرنشان کرد که پس از حمله روسیه به اوکراین، محافظت از این جزیره (تایوان) مسئولیت بسیار خطیری برای آمریکا است. دیری نپایید که چینی‌ها هم به این سخنان واکنش تندی نشان دادند؛ چراکه اظهارات بایدن در خصوص تایوان همه را بهت‌زده کرده است. سخنگوی وزارت خارجه چین در پاسخ به اظهارات رئیس‌جمهوری آمریکا درباره تایوان اعلام کرد که موضوع تایوان و اوکراین کاملاً متفاوت است و از ایالات متحده می‌خواهیم هنگام صحبت در مورد موضوع تایوان مراقب کلام و گفتارش باشد! رد و بدل شدن این پیام‌ها به نظر برخی از استراتژیست‌ها کاملاً روشن و علنی بوده است و نشان داده که ایالات متحده در حال استفاده از تئوری مشت آهنین علیه محور شرق یعنی چین و روسیه است. اما برخی دیگر معتقدند که این یک گافِ خطرناک و یک اشتباه سهوی بوده است.
رسانه‌های تحت حاکمیت جمهوریخواهان سخنان بایدن در توکیو را گافِ خطرناک توصیف کردند و استناد مقام کاخ سفید به سخنان او مبنی بر اینکه «سیاست آمریکا در قبال چین تغییر نکرده است» را لاپوشانی غیرقابل‌توجیه دانستند
در این بین یک مقام کاخ سفید برای آرام کردن اوضاع، در گفت‌وگو با رویترز و بدون ذکر نام خود، توضیح داد این سخن بایدن که آمریکا برای دفاع از تایوان اقدام نظامی انجام خواهد داد، به معنی تغییر در سیاست آمریکا نیست. همانگونه که رئیس‌جمهور بایدن در بخشی از سخنانش گفت، سیاست آمریکا در قبال چین تغییر نکرده است. رسانه‌های تحت حاکمیت جمهوریخواهان این سخنان بایدن را گافِ خطرناک توصیف کردند و اظهارات این مقام کاخ سفید را باید لاپوشانی گافِ بایدن دانستند که هیچ توجیهی ندارد. بر این اساس باید دید که چینی‌ها در شرایط کنونی جهان و نظام بین‌الملل قرار است از این پس چه اقدام و برخوردی علیه واشنگتن را در دستور کار قرار دهند و در مقابل باید دید که این اظهارت بایدن، خطابه تند علیه چین بوده یا یک گافِ خطرناکِ سهوی!
دیدگاه تان را بنویسید