ولیعهد امارات پس از گفتوگو با «جو بایدن»، راهی عربستان شد؛
تشدید تحرکات منطقه‌ای با ضرباهنگ برجام
فرشاد گلزاری
رفت‌وآمدها و همچنین تماس‌های دیپلماتیک طی روزهای اخیر در منطقه شدت پیدا کرده است. از یک سو دفتر ریاست جمهوری ترکیه اعلام کرد که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری این کشور و ملک سلمان بن عبد العزیز، پادشاه عربستان در تماسی تلفنی درباره روابط دوجانبه میان ریاض و آنکارا گفتوگو کردند و از سوی دیگر روز سه‌شنبه منابع خبری اعلام کردند که هیأت عربستانی به ریاست «خالد الحمیدان»، رئیس دستگاه اطلاعاتی عربستان به دمشق رفته و با بشار اسد و «علی المملوک»، معاون ریاست جمهوری در امور امنیتی دیدار کرده است که البته بعدها مشخص شد که فیصل مقداد، وزیر خارجه سوریه هم در این جلسه حضور داشته است.
این میزان از تعدد روابط به نوعی نشان می‌دهد که منطقه مجدداً آبستن یکسری از حوادت و تحولات سیاسی است که به ظاهر باید آنها را مثبت قلمداد کرد. اینکه هیأت عربستانی قرار است بعد از عید فطر مجدداً وارد دمشق شوند و حتی احتمالا فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان این هیأت را رهبری خواهد کرد، نشان می‌دهد که به زودی سوریه به دامان اتحادیه عرب خواهد پیوست و به نوعی به ما گوشزد می‌کند که «عربیت» در منطقه همیشه مقدم بر «اسلامیت» بوده است.
اما در این میان یک اتفاق دیگری هم رخ داده که به نظر می‌رسد یک محرک بسیار مهم را باید به عنوان پیشران این اتفاق دانست و آن اینکه؛ کاخ سفید سه‌شنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا با محمد بن زاید آل نهیان، ولیعهد و حاکم دوفاکتوی امارات متحده عربی گفتوگو کرده است. در این بیانیه آمده که آنها درباره چالش‌های منطقه‌ای و جهانی از جمله افغانستان، جوانب هسته‌ای و منطقه‌ای تهدیدهای ناشی از ایران، خواست مشترک برای تنش‌زدایی و صلح در خاورمیانه گفتوگو کردند. طبق این بیانیه، بایدن همچنین در گفتوگو با بن زاید بر اهمیت استراتژیک عادی‌سازی روابط میان امارات متحده عربی و رژیم صهیونیستی تاکید کرده و افزود که از تقویت و توسعه معاهده صلح آبراهیم کاملا حمایت می‌کند. بدون تردید این گفتوگو را باید یکی از مهمترین مذاکرات و تماس‌های تلفنی بایدن در سطح منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای دانست. دلیل این موضوع هم کاملاً مشخص است.
حالا که در ساعات پایانی احیای مجدد برجام در وین هستیم باز هم تحرکات امارات و عربستان بیشتر از گذشته شده است که البته موتور محرک آن، تیم بایدن بوده است و به همین دلیل است که بن‌یاید پس از گفتوگو با بایدن راهی ریاض شده است
در نمای اول، امارات به عنوان کشوری شناخته می‌شود که سال گذشته قفل روابط اسرائیل و کشورهای عربی را پس از مصر و اردن شکست و به عبارتی می‌توان گفت که ابوظبی، موتور قطار عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی را روشن کرد و این قطار به مراکش و سودان که کشورهای شمال آفریقا به حساب می‌آیند رسیده است. این موضوع برای آمریکایی‌ها بسیار مهم است و از سوی دیگر باید توجه کرد که امارات نفوذ خوبی در شمال و مرکز و شاخ آفریقا دارد تا جایی که در بیانیه کاخ‌سفید گفته شده که بایدن و بن زاید در مورد همکاری مشترک برای حل اختلافات از جمله بحران انسانی در منطقه تیگرای اتیوپی توافق کرده‌اند. اگرچه این توافق نشان دهنده عمق نفوذ امارات در آفریقا طی سال‌های گذشته است، اما پرونده‌هایی مانند یمن، افغانستان و حتی ایران هم در این میان موردنظر بایدن و تیم امنیتی و سیاسی آن است که امارات را در آن مُحِق می‌داند.
به عنوان مثال در افغانستان جریان‌های سیاسی زیادی وجود دارند که از سوی امارات متحده عربی حمایت مالی و معنوی می‌شوند و حالا که آمریکایی‌ها در حال خروج از این کشور هستند، امارات باز هم باید از جیب برای ثبات این جریان‌ها و بازیگری در دولت جدید کابل خرج کند.
در پرونده یمن هم امارات از 6 سال پیش در مناطق جنوبی این کشور، یکه‌تازی سیاسی، امنیتی و نظامی کرده است و باز هم به عنوان بازیگر اثرگذار در کنار سعودی‌ها در یمن شناخته می‌شوند.
ایران، مساله این است!
در این میان یکی از پرونده‌هایی که بایدن و بن‌زاید در گفت‌وگوی خود به آن اشاره کرده‌اند، برجام و مذاکراتی است که حالا در وین جریان دارد. همه می‌دانند که عربستان سعودی و امارات به همراه اسرائیل سه دولتی بودند که در زمان مذاکرات برجام بیشترین سنگ‌اندازی را در مسیر این توافق انجام دادند.
حالا هم که در ساعات پایانی احیای این قرارداد هستیم باز هم تحرکات امارات و عربستان بیشتر از گذشته شده که البته موتور محرک آن، تیم بایدن بوده است. بر این اساس روز گذشته (چهارشنبه) محمد بن زاید آل نهیان، ولیعهد ابوظبی راهی ریاض شد و با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در رابطه با مذاکرات هسته‌ای ایران دیدار و گفتوگو کرد. بدون تردید در این سفر مسائلی مانند پرونده یمن و سوریه هم بررسی شد و به نظر می‌رسد که تیم بایدن به دنبال ایجاد یک آشتی در سطح منطقه است؛ چراکه از یک سو ترکیه به مصر و عربستان نزدیک شده و از سوی دیگر ریاض به سمت تهران و سوریه دست دراز کرده است و از همه مهتر آنکه موضع اعراب منطقه در قبال برجام دیگر همانند گذشته تند و تیز نیست.
امارات نفوذ خوبی در شمال و مرکز و شاخ آفریقا دارد؛ تا جایی که در بیانیه کاخ‌سفید گفته شده که بایدن و بن زاید در مورد همکاری مشترک برای حل اختلافات از جمله بحران انسانی در منطقه تیگرای اتیوپی توافق کرده‌اند
اینها نشان می‌دهد که تحولات بسیار مهمی در سطح منطقه‌ای در حال رخ دادن است و در این راستا نیروهای انگلیس و آمریکا با چراغ سبز و هماهنگی امارات و عربستان وارد یمن شده‌اند. سازمان ملل هم اعلام کرده که در حال تدوین یک قطعنامه با حضور کشورهای مهم جهان در مورد پایان دادن به جنگ یمن است. مساله مهمتر این است که بن زاید در حالی عازم عربستان شده که پنج روز پیش فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان به ابوظبی سفر کرده بود.
قبل از آن هم بن زاید به قاهره رفته و با عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهوری مصر دیدار و گفتوگو کرده بود. تعدد و نزدیکی این رفت‌آمدها به خوبی نشان می‌دهد که «مذاکره گسترده برای تقسیم کار» در منطقه شکل گرفته که صحنه‌گردان آن در وهله اول ایالات متحده به رهبری جو بایدن است و بازیگر مکمل آن هم بریتانیا به شمار می‌آید.
لازم به ذکر است که بن زاید صرفاً ولیعهد ابوظبی و حاکم دوفاکتوی امارات نیست، بلکه او در عین حال، فرمانده کل قوای مسلح امارات هم به حساب می‌آید و بدون تردید در مورد مدل‌های جدید عملکرد در خلیج فارس هم صحبت‌هایی با بایدن کرده است و احتمالاً با بن سلمان هم در مورد مسائل نظامی سخن گفته است. به هر حال این تقسیم کار در زمانی است که نظرات در منطقه در حال نزدیک شدن به هم است.
دیدگاه تان را بنویسید