برگزاری تمرینات هوایی عربستان و آمریکا در اوج اتهام‌زنی بایدن به بن‌سلمان
مدارای از سرِ حزم‌اندیشی با خاندان سعود
فرشاد گلزاری
این روزها که تمام رسانه‌های جهان نگاهشان به کاخ‌سفید دوخته شده تا ببینند جو بایدن و تیمش چه اقدامی علیه عربستان سعودی و ولیعهد جوان این کشور در دستور کار خود قرار می‌دهند، اتفاق‌هایی در حال رخ دادن است که نشان می‌دهد میدان‌داری پر سر و صدای دموکرات‌ها علیه ریاض ممکن است یک شوی سیاسی باشد.
قرار بود گزارش اخیر دفتر اطلاعات ملی آمریکا در چارچوب یک نقشه راه محکم که بیانگر سیاست دولت جو بایدن درباره اصول حقوق بشر، ناقضان آن و همچنین کنترل روابط با رهبری عربستان در مرحله جدید باشد، ارائه شود. این گزارش مفصل و شامل جزئیات، مواضع و نتایجی براساس شمار زیادی از فایل‌های صوتی و تصویری و هزاران سند دیگر درباره تحرکات تیم ترور، وقایع و اجرای عملیات در استانبول بود که در نوع خود بسیار تعجب‌آور و وحشتناک تلقی می‌شود. در این میان حرفی که افکار عمومی دنیا منتظرش بودند این بود که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان دستور ربودن یا کشتن جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار واشنگتن‌پست را داده و تهدیدی برای حکومت است و دو هواپیمای اختصاصی را در اختیار تیم ترور در سفرهای رفت و برگشت قرار داده بود.
همانگونه که وزارت دفاع عربستان اعلام کرده بخش اعظمی از تمرینات مشترک با آمریکا به آموزش سرکوب پدافندهای هوایی دشمن اختصاص داشته که به ما گوشزد می‌کند مقصود یمن است و این تمرینات بدون تردید بنیة عملیاتی اسکادران‌های سعودی علیه مواضع یمنی را تقویت می‌کند
لیست تحریم‌ها شامل بلوکه اموال و دارایی‌ها و ممنوع‌السفر شدن و ممنوعیت ورود به آمریکا علیه ۷۶ تن بود ولی نام محمد بن سلمان در این لیست نبود! این مسئله باعث انتقاداتی در کنگره و مطبوعات آمریکا از بایدن و مطرح شدن سوالاتی درباره جدیت وی در عمل کردن به وعده‌های انتخاباتی‌اش در این راستا بود که واکنش‌های تند علیه آن همچنان ادامه دارد.
در مقابل هم سعودی‌ها ساکت ننشسته‌اند و حالا علاوه بر مقامات عربستان، روزنامه‌نگارانی که به عنوان سمپاتِ ریاض در رسانه‌های عربی به حساب می‌آیند هم به انتقاد از بایدن پرداخته‌اند؛ اما این انتقاد به نفع عربستان رقم خورده است. به عنوان مثال خالد المالک، ستون‌نویس روزنامه محلی الجزیره روز گذشته (دوشنبه) در مطلبی نوشت: «آمریکا حق قُلدری کردن برای یک هم‌پیمان منطقه‌ای استراتژیک را نداشته و به نفعش نیست اجازه دهد اختلافات داخلی به منافع منطقه‌ای آن و منافع شرکایش آسیب بزند». کمی بعد در مقابلِ این سخنان خالد المالک، بسیاری از مسئولان نهادهای حقوق بشری در داخل و خارج آمریکا از جمله اگنس کالامارد، نماینده حقوق بشر سازمان ملل خواهان فعال کردن «قانون ماگنیتسکی» شدند که ناقضان حقوق بشر در جهان را مجازات می‌کنند.
او خواهان اتخاذ اقدامات لازم برای محاکمه محمد بن سلمان در مقابل دادگاه‌های آمریکایی شد اما اگر تمام این مواضع را کنار بگذاریم اتفاقی که روز یکشنبه رخ داد بدون تردید خط بطلانی بر تمام این کنشگری‌ها به حساب می‌آمد. این اتفاق اینبار در حوزه سیاسی نبود بلکه در کمال ناباوری در حوزه نظامی رخ داد. ماجرا از این قرار است که روز گذشته (دوشنبه) وزارت دفاع عربستان با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که نیروی هوایی ارتش‌های عربستان و آمریکا روز یکشنبه تمرین مشترکی به نام التنین (اژدها) را در غرب عربستان آغاز کردند. این وزارتخانه در ادامه بیانیه خود هدف از این تمرین مشترک را آموزش تاکتیک‌های جنگی، آموزش ضد حمله هوایی و سرکوب پدافندهای هوایی دشمن اعلام کرد.
در ادامه این بیانیه نیز آمده است که این تمرین به هماهنگی و یکپارچگی عملیاتی کمک بسزایی می‌کند و ادامه همکاری‌های مشترک نیروهای هوایی دوکشور برای «حفظ امنیت و ثبات منطقه» مهم محسوب می‌شود. این بیانیه به زعم بسیاری از تحلیلگران مسائل منطقه و همچنین ناظران بین‌المللی به مثابه آب سردی بود که بر گمانه‌زنی‌های چند روز اخیر با محوریت پرونده خاشقجی و مجازات ولیعهد سعودی ریخته شد. اینکه آمریکایی‌ها و به خصوص دولت بایدن از یک سو اعلام می‌کند که به دنبال هدف قرار دادن وجاهت ولیعهد است و حتی معتقد است که مقامات سعودی باید در مورد رفتار خود پاسخگو باشند و از سوی دیگر اعلام می‌کنند که پرونده یمن باید به زودی تمام شود، اساساً در تعارض با تمرین هوایی مشترک اخیر آمریکا و عربستان است.
همانگونه که وزارت دفاع عربستان اعلام کرده بخش اعظمی از این تمرینات به آموزش ضد حمله هوایی و سرکوب پدافندهای هوایی دشمن اختصاص داشته که به صورت کاملاً مستقیم به ما می‌فهماند مقصود یمن است و این تمرینات بدون تردید بنیة عملیاتی اسکادران‌های سعودی علیه مواضع یمنی را تقویت خواهد کرد.
بوی باروت در یمن
زمانی که بیانیه تمرینات مشترک عربستان و آمریکا منتشر شد، در یمن به دقت این موضوع از سوی انصارالله و ارتش یمن رصد و تحلیل شد؛ چراکه آنها هم می‌دانند این قبیل تمرینات به نوعی می‌تواند در یمن به ورطه اجرایی شدن درآید و به همین دلیل بود که تمام یمنی‌‌ها نسبت به این موضوع واکنش نشان دادند.
پس از انتشار گزارش پرونده قتل خاشقجی توسط دفتر اطلاعات ملی آمریکا، لیست تحریم‌ها شامل بلوکه اموال و دارایی‌ها و ممنوع‌السفر شدن و ممنوعیت ورود به آمریکا علیه ۷۶ تن بود، ولی نام محمد بن سلمان در این لیست نبود که نشان از نبود عزم جدی از سوی واشنگتن برای رویارویی با ولیعهد دارد
در همین راستا علی الموشکی، معاون رئیس مرکز ستاد وزارت دفاع یمن اعلام کرد که ائتلاف سعودی و حامیان آن به صورت غیرمستقیم به ما گفته‌اند که عملیات نظامی را متوقف کنیم اما از نظر ما درخواست ائتلاف متجاوز از صنعا برای توقف عملیات نظامی مسخره است؛ چراکه ما چگونه باید از آزادی خاکمان و پاکسازی مناطق و استان‌های اشغال شده که متجاوزان و مزدوران آن را آلوده کردند، دست بکشیم در حالی که سعودی‌ها دائم در حال حملات هوایی به خاک ما هستند؟
او در بخشی از سخنان خود صراحتاً اعلام کرد که اگر تجاوز و محاصره ادامه پیدا کند، ارتش یمن با پاسخ مشروع؛ به روند ارتقای صنایع نظامی و توانایی‌های دفاعی خود ادامه خواهد داد.
از سوی دیگر محمد البخیتی، عضو دفتر سیاسی جنبش انصارالله یمن هم با اشاره به عملیات نظامی شنبه شب ارتش یمن در عمق خاک عربستان گفت که این عملیات با عملیات‌های گذشته تفاوت داشت و اهداف و مواضع مهم تعیین شده به دقت هدف قرار گرفته شدند. او در بخشی از سخنان خود در گفت‌وگو با المسیره گفت که عربستان متوجه شده که قادر به هدف قرار دادن توان موشکی ما نیست و اهداف مهمی در عمق خاک عربستان هدف قرار گرفتند که اگر سعودی‌ها کوتاه نیایند، این روند تشدید خواهد شد.
مواضع مذکور به صورت شفاف نشان‌دهنده آن است که نه تنها قرار نیست یمن به آرامش برسد، بلکه احتمالاً طی روزها و هفته‌های آینده باید نظاره‌گر موج جدیدی از درگیری‌های جدید در یمن با محوریت عربستان سعودی باشیم. این روند مرهون سیاست‌های جدید بایدن و دموکرات‌های کاخ سفید است و بدون شک اگر واشنگتن برنامه جدی برای آن نداشته باشد، بحران جدید خاورمیانه کلید خواهد خورد؛ چراکه سیاست معاون اوباما در قبال ریاض، یک بام و دو هوا است!
دیدگاه تان را بنویسید