انتخابات افغانستان به رغم تهدید‌های طالبان برگزار شد
مشارکت حداقلی مردم، فرآیند مخدوش اخذ رأی
سیدمحمد میرزامحمدزاده
انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان روز شنبه (هفتم مهر ماه) با وجود مشارکت تاریخی حداقلی رأی‌دهندگان، به دلیل تهدید‌های طالبان، هرج و مرج در بین کاندیداها و نیز فرایندهای پر عیب و ایراد اخذ رأی، به کار خود پایان داد.
نزدیک به 9 میلیون و 600 هزار افغان برای شرکت در انتخابات ثبت‌نام کرده بودند، اما انتظار نمی‌رود همه این افراد رأی خود را به صندوق‌ها انداخته باشند؛ آنطور که جنیفر گلاسه گزارش‌گر رادیو انپیآر آمریکا گفته است، انتظار داریم مشارکت مردمی در این انتخابات، کمتر از میزان سال 2014 یا حتی انتخابات مجلس سال 2018 باشد.
خبرگزاری انپیآر نوشت گزارش شبکه تحلیلگران افغانستان با استناد بر داده‌های کمیته مستقل انتخابات، تعداد مشارکت‌کنندگان را زیر 2 میلیون نفر اعلام کرده است؛ چنین آماری به معنای آن است که درصد کوچکی از مردم درباره سرنوشت دموکراسی کشور تصمیم می‌گیرند.
2 نفر اول پیشتاز این انتخابات، اشرف غنی، رئیس‌جمهور کنونی و عبدلله عبدلله، رئیس اجرایی غنی، از انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2014، با مصالحه‌ای که با جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا انجام دادند، قدرت را در دست گرفته‌اند. عبدلله که در آن انتخابات، غنی را متهم به تقلب در انتخابات کرده بود، اینبار نیز به تخلف یک میلیون آرای دور قبل اشاره کرد و نسبت به پیروزی نامشروع غنی در انتخابات شنبه هشدار داد.
کیت کلارک، معاون شبکه تحلیلگران افغانستان، که یک سازمان تحقیقات سیاسی واقع در کابل است، گفت: مقامات افغانستان مصمم عنوان می‌کنند که دیگر برای این موضوع مصالحه نخواهند کرد.
کلارک گفت که این احساسات نشأت گرفته از یک نظریه قوی‌تر در واشنگتن مبنی بر این است که افغان‌ها خود باید مسائل را حل و فصل کنند.
انتظار می‌رود نتایج اولیه انتخابات 25 مهر ماه و نتایج نهایی شانزدهم آبان ماه مشخص شوند. 18 کاندیدای ریاست‌جمهوری در این انتخابات ثبت‌نام کرده بودند و این احتمال وجود دارد که هیچ‌کدام از این کاندیداها اکثریت لازم را برای پیروزی به دست نیاورند که در این صورت باید منتظر برگزاری انتخابات در دور دوم بین دو کاندیدا با بیشترین آرا باشیم.
به گفته گلاسه، گلبدین حکمت‌یار، یکی از نامزدهای برجسته انتخابات و از فرماندهان سابق جنگ، هشدار داده است که در صورت منصفانه و شفاف نبودن انتخابات، از هزاران حامی خود در سرتاسر کشور می‌خواهد که به میادین جنگ بازگردند. حکمت‌یار به‌عنوان نماینده گروه حزب اسلام، در این انتخابات شرکت کرده است؛ گروهی پیش‌تر شبه‌نظامی که در سال 2016 توافق صلحی را با غنی به امضا رساند.
انتخابات روز شنبه که پیش از این دو بار به تعویق افتاده بود، بعد از آن انجام شد که مذاکرات صلح آمریکا و طالبان اوایل ماه جاری میلادی به بن‌بست رسید و منجر به حملات گسترده طالبان در نقاط مختلف شد
حامد کرزای، رئیس‌جمهور پیشین افغانستان که همچنان نقش پر رنگی در نظام سیاسی کشور بر عهده دارد، در مصاحبه‌ای با اسوشیتد پرس گفت که انتخابات روز شنبه همه مسائل بالقوه و احتمالات را برای کشاندن بیشتر کشور به دره بحران و عدم امنیت و تفرقه در خود داشته است. کرزای گفت که به عقیده او انتخابات باید بعد از مذاکرات صلح بین آمریکا و دولت افغان و طالبان صورت می‌گرفت. گلاسه گفت که بسیاری از افاغنه بر این باور بودند که مذاکرات صلح جلوی برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری کشور را می‌گرفت.
گلاسه گفت: چیزی که همه بر سر آن تفاهم دارند، این است که همه می‌خواهند درگیری‌ها خاتمه یابد. آنها می‌خواهند صلح را ببینند.
انتخابات روز شنبه که پیش از این دو بار به تعویق افتاده بود، بعد از آن انجام شد که مذاکرات صلح آمریکا و طالبان اوایل ماه جاری میلادی به بن‌بست رسید و منجر به حملات گسترده طالبان در نقاط مختلف شد. کلارک با اشاره به معاهده صلح شکست خورده گفت: امتیازاتی که طالبان می‌خواست بدهد در ازای توافق خروج نیروهای آمریکایی بود. طالبان چیزی که باید می‌داد را در این معاهده اعطا نکرد؛ به عقیده بسیاری از اعضای طالبان اگر این معاهده امضا شده بود، چک سفید امضایی برای ورود به کابل بود.
کلارک ادامه داد: در واقع این توافق از دید آنها رها شدن از شر دشمن کشنده و اصلیشان آمریکا بود.
26 شهریور ماه، طالبان مسئولیت دو بمب‌گذاری که منجر به کشته شدن 48 نفر شد را پذیرفت. یکی از این بمب‌گذاری‌ها کمپین انتخاباتی غنی که خود در آن حضور داشت را هدف قرار داده بود. طالبان به شهروندان افغان هشدار داده بود که پای صندوق‌های رأی نروند یا آنکه در هیچ فعالیت انتخاباتی مشارکت نداشته باشند. اسوشیتدپرس گزارش کرد که ده‌ها هزار نفر از نیروهای امنیتی افغان در سرتاسر کشور حاضر شده بودند تا امنیت حوزه‌های انتخاباتی را در مقابل حملات طالبان تأمین کنند، با این حال انفجار در یک مسجد که یکی ازحوزه‌های انتخاباتی در شهر قندهار بود، منجر به زخمی شدن 15 نفر در روز شنبه شد. رویترز گزارش کرد که حداقل پنج بمب در شهر جلال‌آباد در شرق افغانستان خنثی شد و یک نفر در جریان خنثی‌سازی کشته شد. بر اساس گزارش اسوشیتدپرس، شهر کندوز که طالبان و دولت افغان برای کنترل آن در کشمکش هستند، نیز شاهد حملات خمپاره‌ای تروریست‌های طالبان بود و تلفاتی را نیز به همراه داشت.
بر اساس گزارش نیروهای ناتو در افغانستان مربوط به دهم اردیبهشت ماه ، این نیروها دیگر اطلاعات مکان‌ها و تعداد افراد ساکن در آنها که در اختیار دولت و یا طالبان است را گردآوری نمی‌کنند، چرا که ارزش تصمیم‌سازی ندارد. بر اساس آخرین گزارش، تا ماه اکتبر سال 2018، (مهر 97) 56 درصد مناطق در اختیار یا تحت نفوذ دولت بوده است، طالبان 17 درصد را در اختیار داشتند و 27 درصد در منازعه بین دو طرف بوده است.
آمارهای کمسیون مستقل انتخابات در مورد حوزه‌های انتخابی متفاوت بود، تا روز جمعه قرار بود 5 هزار و 373 حوزه را فعال کنند ولی مقامات امنیتی اعلام کردند که 445 صندوق در روز انتخابات به دلیل نگرانی‌های امنیتی بسته خواهند بود. بعد کمسیون از تعطیلی 481 حوزه و بعد 464 حوزه خبر داد. در نهایت آمار وزارت اطلاعات حاکی از فعالیت چهار هزار و 905 حوزه و تعطیلی 468 حوزه بود.
عبدالله که در انتخابات پیشین، غنی را متهم به تقلب در انتخابات کرده بود، این بار نیز به تخلف یک میلیون آرای دور قبل اشاره کرد و نسبت به پیروزی نامشروع غنی در انتخابات شنبه هشدار داد
کلارک در این رابطه گفت: وقتی قرار است حوزه‌ای فعال باشد اما این امر صورت نگیرد، احتمال فرصت‌جویی برای تقلب وجود دارد. با وجود محافظت از مراکز و تشویق رأی‌دهندگان، الجزیره گزارش کرد که لیست افراد شرکت کننده ناقص بوده و دستگاه‌های بیومتریک که بنا بود جلوی تقلب را بگیرند به درستی کار نمی‌کردند یا اپراتورهای آنها از نحوه استفاده دستگاه آگاه نبودند.
با وجود تهدید طالبان، سوءمدیریت انتخابات و احتمال دستکاری نتایج، افغان‌ها تصمیم سختی پیش رو داشتند: انتخاب رهبرشان را به دیگران واگذار کنند و یا جان را کف دست بگذارند و به پای صندوق‌های رأی بیایند و نظرشان را عنوان کنند.
دیدگاه تان را بنویسید