سیدمحمد میرزامحمدزاده

مجمع عمومی سازمان ملل متحد که اعضای حاضر آن را به اختصار اونگا (UNGA) می‌خوانند، طوری این نام اختصاری را تلفظ می‌کنند که انگار دچار سوءهاضمه شده‌اند و وقتی این جلسه به پایان می‌رسد، گویی رهبران جهانی و هزاران خدمه حاضر در این جلسه، به واقع احساس می‌کنند که تحت درمان قرار گرفته‌اند.

خبرگزاری سی‌ان‌ان با این مقدمه رویداد‌ها و دستور جلسات احتمالی سازمان ملل متحد که از امروز سه‌شنبه (دوم مهرماه) به‌طوررسمی کار خود را آغاز می‌کند را بررسی کرده و به موضوعات برجسته‌ای که در این جلسه سالانه مطرح می‌شود، اشاره کرده است. این خبرگزاری در ادامه نوشته است: هر ساله در پایان ماه سپتامبر به مدت یک هفته، همه افراد از پادشاه‌ها، روسای‌جمهور، نخست‌وزیران گرفته تا پیش‌مرگ‌هایی که غذای آن‌ها را تست می‌کنند، با پرواز به شهر نیویورک می‌آیند و در مقر سازمان ملل‌متحد گرد‌هم جمع می‌شوند تا در رویدادی که بر اساس یک شوخی کلیشه‌ای «قرار فوری دیپلماتیک» تعبیر می‌شود، حاضر شوند. اما به‌ هیچ‌ عنوان نمی‌توان اولویت برجسته هفتاد و چهارمین جلسه امسال  UNGA که شرایط اضطراری تغییرات اقلیمی جهانی است را به سخره گرفت.

اجلاس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد

سازمان ملل‌متحد امسال رویداد ویژه‌ای را با نام اجلاس ویژه اقدام اقلیمی برای روز دوشنبه (یکم مهرماه)، پیش از آغاز سخنرانی‌های رسمی سران کشورها و دولت‌ها که معمولاً‌ بیشترین توجه را به خود جلب‌ می‌کنند، ترتیب داده بود. با شکستن سنت‌های دیرینه، آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل‌متحد، به رهبران کشورها‌ گفته بود که بدون برنامه محکم و تحول برانگیز به منظور جلوگیری از افزایش دمای جهانی و دستیابی به توازن تولید و حذف کربن و کاهش انتشار کربن تا میزان 45 درصد، برای جلسه روز دوشنبه حضور نیابند.

مهمانان ویژه‌ای که طرح‌هایی برای ارائه داشتند، فقط فرصت‌ سه دقیقه‌ای برای سخنرانی خود پیدا کردند.

اینکه نتیجه این جلسه چقدر محکم و قابل‌اتکا باشد، به واقع هنوز بر کسی معلوم نیست. سازمان ملل‌متحد فاقد ارتش تغییرات اقلیمی جهانی است؛ ارتشی که با گشت‌زنی‌ در کره‌زمین از آلودگی آن جلوگیری کنند؛ بنابراین،  193 کشور عضو این سازمان برای جلوگیری از آلودگی، خود گام بردارند. در واقع آنچه که سازمان‌ ملل انجام می‌دهد و به تعبیر برخی متأسفانه بهترین اقدام سازمان است، گردآوری سخنرانی‌ها و توفان مغزی‌های عنوان شده در مورد محیط‌زیست در قالب یک گزارش است. با تشدید شرایط اضطراری تغییرات اقلیمی، هدف این است که بر رهبران جهان فشار بیشتری آورده شود. برخی از رهبران جهان این موضوع را اولویت خود قرار داده‌اند، به‌طور مثال، آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان برای این جلسه در مقر سازمان ملل‌متحد حضور یافت، هرچند که او قرار نیست در دیگر جلسات تا آخر هفته حاضر باشد. در مقابل ترامپ با وجود حضور در نیویورک، در این اجلاس حاضر نشد و به جای آن میزبان جلسه‌ای با موضوع آزار و اذیت مذهبی در همان ساختمان بود. ترامپ پیش‌تر هم از حضور در جلسات مربوط به تغییرات اقلیمی در سطح جهانی، امتناع کرده بود.

اصل ماجرا:‌ مجمع عمومی

جلسه معروف «مجمع عمومی» امروز سه‌شنبه (دوم مهر ماه) آغاز به‌کار می‌کند و بر اساس سنت دیرینه، اولین کشوری که بناست سخنرانی کند، برزیل است. بر همین اساس این اولین حضور ژائیر بولسونارو، رئیس‌جمهور این کشور در اجلاس سالانه سازمان ملل است که وعده داده بود، حتی اگر روی صندلی چرخ‌دار  باشد، (به دلیل انجام عمل جراحی اخیر) در این مجمع حضور یابد.

انتظاری که از این حضور می‌رود: بعد از نگرانی‌های جهانی به دنبال آتش‌سوزی‌های گسترده و جنگل‌زدایی در جنگل‌های معروف آمازون دربرزیل، بولسونارو که نگاه تجاری دارد، احتمالا خود را حامی اقلیم نشان دهد. او وعده داده که سخنرانی متفاوت نسبت به سخنرانی‌های پیشین ارائه کند.

به دنبال وی دونالد ترامپ سخنرانی خواهد کرد، او که همواره از روی متن سخنرانی می‌کند، سال گذشته با تجلیل از خدمات دولت خود، خنده هیأت‌های جهانی را برانگیخت. حضور پررنگ ترامپ و اقدامات غیرقابل پیش‌بینی وی در طول 2 سال گذشته، توجهات را در مجمع عمومی سازمان ملل به خود جلب کرده است. سال گذشته در حالی که وی به همراه وزیر امور خارجه چین در کارگروه شورای امنیت حضور داشتند، ترامپ پکن را به مداخله در انتخابات آمریکا متهم کرد و شگفتی هیأت چینی را برانگیخت.

آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان برای جلسه اقدام اقلیمی جهانی در مقر سازمان ملل‌متحد حضور یافت، هرچند که او قرار نیست در دیگر جلسات تا آخر هفته حاضر باشد. در مقابل ترامپ با وجود حضور در نیویورک، در این اجلاس حاضر نشد

ترامپ همچنین اولین رئیس‌جمهور آمریکا بود که در هر سه روز جلسه به محض ورود به ساختمان جلوی خبرنگاران و دوربین‌ها توقف کرد و به سوالات داغ آن‌ها پاسخ گفت.

چه کسانی به این جلسه می‌آیند؟

تا روز جمعه 91 تن از سران برای حضور اعلام آمادگی کرده بودند. ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه برای ارائه طرح خود به‌منظور توسعه نقش فرانسه به عنوان یک تسهیل‌گر روابط بین‌المللی با وجود انزوای دولت ترامپ، در این اجلاس حاضر می‌شود. بوریس‌ جانسون، نخست‌وزیر انگلیس، با وجود نگرانی‌های گسترده در خانه، برای اولین‌بار در مجمع عمومی حاضر می‌شود. بنا است مذاکرات برگزیت با رهبران ایرلند و سایر کشورها در این اجلاس دنبال شود.

نارندرا مودی، رهبر هند و عمران‌خان، نخست‌وزیر پاکستان با وجود افزایش تنش‌ها بر سر کشمیر، هر دو در این اجلاس زیر یک سقف خواهند بود، البته قراری برای مذاکره ندارند.

در کنار مجمع اصلی درخواست برای 630 دیدار ارائه شده است و جلسات بزرگ و کوچکی در مورد لیبی، یمن، سومالی، سودان و میانمار جدای از سخنرانی‌های اصلی برگزار می‌شود.

انتظار تظاهرات‌هایی در نزدیکی مقر سازمان ملل متحد در کل روزهای برگزاری می‌رود،‌ اگرچه شاید معترضان مخاطب خود را در حالی که با لیموزین شیشه دودی به سمت سازمان می‌رود، هرگز نبینند. لیست افرادی که امسال در این اجلاس شرکت نمی‌کنند نیز به نوبه خود جالب است: ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، و شی جین‌پینگ، رهبر چین معمولاً‌ کم در این مجمع شرکت می‌کنند و امسال هم نیستند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی از دیگر غائبین امسال به دلیل بحران انتخاباتی در خانه است.  جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا که اسمش به عنوان سخنران در برنامه سازمان ملل به چشم می‌خورد نیز با وجود بحران‌های سیاسی که برای انتخابات با آن‌ها مواجه است، در این رویداد حاضر نخواهد شد. نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا نیز به ارسال پیام احترام خود به جلسه اکتفا کرده است و انتظار نمی‌رود، خوان گوایدو، که برای به زیرکشیدن دولت وی تلاش می‌کند نیز در این اجلاس حاضر شود.

انتظار تظاهرات‌هایی در نزدیکی مقر سازمان ملل متحد در کل روزهای برگزاری می‌رود،‌ اگرچه شاید معترضان مخاطب خود را در حالی که با لیموزین شیشه دودی به سمت سازمان می‌رود، هرگز نبینند

برخلاف قوانین که آمریکا به عنوان میزبان حق نداشت برای حضور سران محدودیتی تعیین کند، علاوه بر محدویت‌های هیأت ایرانی، سران کشور کوبا نیز با محدودیت‌های جدی مواجه شده‌اند و از طرفی حاضرین در این جلسه در کنار ساکنین نیویورک و توریست‌ها ظاهراً‌ حق عبور و مرور به خارج جزیره منهتن را تا پایان این هفته ندارند.