توسل برگزیتی جانسون به بازیگران برجسته اتحادیه

سیدمحمد میرزامحمدزاده

هفته گذشته، زمانی که بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا با آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان دیدار کرد، صدای گریه جمعیت در حالی که فریاد می‌زدند جلو اجرای برگزیت را بگیرید شنیده می‌شد. مرکل که همچنان از بیماری رعشه چند وقت اخیر خود رنج می‌برد، در حالی که سرود ملی دو کشور خوانده می‌شد، به طرز عجیبی روی صندلی نشسته بود و برای خوشامدگویی به جانسون از جایش بر نخواست.

خبرگزاری الجزیره نوشت: هر چقدر هم که خوشبینانه به این موضوع نگاه کنیم، ظاهراً جانسون به آلمان رفته بود تا نه‌تنها آن‌ها را مجاب به تغییر موضع بلندمدت خود در مورد رفتار بریتانیا در خروج از اتحادیه اروپا کند، خروجی که اتحاد با 26 عضو دیگر اتحادیه را برهم می‌زند، بلکه قصد داشت دیگر کشورها را با دیدگاه بریتانیا در مورد آینده همسو سازد. البته منصفانه است که بگوییم، دیدگاهی که او از آن سخن می‌گوید، تاکنون چندان خوشایند و چشمگیر نبوده است؛ موضوعی که خود جانسون نیز در کنفرانس مشترک با مرکل به آن اعتراف کرد.  او گفت: اگر ما با صبر و خوش‌بینی به این موضوع توجه کنیم، آنوقت می‌توانیم آن را به سرانجام برسانیم. همیشه صد متر آخر است که جابجایی‌های اصلی در مسابقات اسب‌دوانی انجام و برنده مشخص می‌شود. اگر جانسون نتوانست برنده این مسابقه با مرکل باشد، همچنان یک مسابقه دیگر پیش‌رو داشت و روز پنج‌شنبه به دیدار امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه با مأموریتی مشابه رفت.

مرکل: در مورد توافق برگزیت همواره گفته می‌شد که برای مسئله ایرلند طی دو سال راهکاری پیدا می‌کنیم، اما کسی چه می‌داند، شاید یک نفر بتواند ظرف 30 روز راهکاری برای آن بیابد

موضوع حمایت از ایرلند

قلب مشکل اجرای برگزیت، مرز بریتانیا با ایرلند است. در توافق اولیه‌ای که بین کمیسیون اروپا و دولت پیشین بریتانیا به رهبری ترزا می شکل گرفت، دو طرف نتیجه گرفتند که هرگونه احتمال ایجاد مرز فیزیکی بین بریتانیا و ایرلند کنار گذاشته شود. در این توافق آمده بود که دولت ایرلند شمالی همچنان باید تحت‌نظارت اتحادیه اروپا تا زمان ایجاد یک راهکار دیگر باقی بماند؛ یعنی باید استانداردهای سلامت، امنیت، غذا و غیره در مورد این منطقه اجرا شود.  این مسئله چندان خوشایند نبود، زیرا به معنای آن است که باقی بریتانیا نیز باید با اتحادیه بماند تا بتواند به ایرلند متصل باشد و با این حال قدرتی در این کشور نداشته باشد، یا آنکه ایرلند شمالی به‌طور‌کلی از بریتانیا جدا شود و بیشتر چیزی شبیه به جمهوری ایرلند باشد. منتقدان بر این باورند که چنین اقدامی به معنای از دست رفتن حاکمیت سراسری بریتانیا و گامی به سمت اتحاد دوباره ایرلندی‌ها است و بنابراین از لحاظ سیاسی غیرقابل پذیرش. اما مرکل روز چهارشنبه با بهره‌گیری از منش خوش‌بینانه جانسون گفت که ممکن است انعطاف‌هایی از جانب اتحادیه در این مورد به‌وجود آید. وی گفت: موضوع مرز تا زمان یافتن یک راهکار در واقع یک گزینه شکست‌خورده است. همواره گفته می‌شد که برای این مسئله طی دو سال راهکاری پیدا می‌کنیم، اما کسی چه می‌داند، شاید یک نفر بتواند ظرف 30 روز راهکاری برای آن پیدا کند.

یکپارچگی اتحادیه

خب حالا اگر مشکل مرز با ایرلند است، چرا جانسون به آلمان و فرانسه رفت؟ جنیفر کسیدی، از دیپلمات‌‌های سابق ایرلند گفت: ایرلند و بریتانیا نمی‌توانند مذاکره کنند. بریتانیا باید با اتحادیه اروپا در این مورد صحبت کند. اما از آن‌جا که جانسون از دیدار با رهبران اتحادیه اروپا به‌صورت گروهی امتناع کرد (چراکه شرط آن‌ها کنار گذاشتن طرح مرز فیزیکی با ایرلند بود)، حالا در بروکسل حضور ندارد؛ اما باید بداند که مرکل و ماکرون نمایندگان اتحادیه نیستند. کسیدی به الجزیره گفت: این موضوع یک طنز نهفته دارد؛ اینکه بدانیم دلیل اصلی بریتانیا برای ترک اتحادیه این بود که نمی‌خواست جلو فرانسه و آلمان سر تعظیم فرود آورد، در‌حالی‌که چنین چیزی در کار نبود؛ اگرچه این دو کشور بازیگران قدری در اتحادیه هستند. حالا می‌بینیم که اولین تکیه‌گاه جانسون فرانسه و آلمان است و برای آن‌ها تعظیم می‌کند. کسیدی گفت: هدف او تقسیم کردن مشکل و تسخیر آن است؛ یک استراتژی کلاسیک بریتانیایی؛ اما من به شخصه فکر نمی‌کنم این راهکار جواب دهد. آلیستر جونز، استادیار در دانشکده سیاست دانشگاه دومونتفورد گفت که جانسون نمی‌تواند بر لبه تیغ بازیگران برجسته اتحادیه به تعادل برسد. البته اگر بدبینانه به موضوع نگاه کنیم احتمالاً او به بریتانیا باز می‌گردد و کسی را دارد که بابت خروج بدون توافق بریتانیا از اتحادیه سرزش کند. با وجود آنکه جانسون محترمانه از آن‌ها درخواست کرد، اما آن‌ها تغییری در حرف‌هایشان ایجاد نکردند.  جونز به الجزیره گفت: همه این‌ کارها پوششی است که جانسون برای تقویت موقعیت خود به‌ کار می‌گیرد؛ بالاخره او پیش از انتخابات عمومی باید از رأی عدم اعتماد پارلمان بر حذر بماند.

اتحادیه اروپا توافق حاصل شده با ترزا می را بهترین و تنها راهکار خروج بریتانیا می‌داند؛ اما به گفته شاناهان، استادیار گروه سیاسی در دانشگاه مطالعات، استراتژی جانسون این است که به‌گونه‌ای رفتار کند انگار در طول سه سال گذشته اتفاقی روی نداده است

روز دوشنبه، جانسون که تنها با حمایت 24صدم درصد از جمعیت بریتانیا به نخست‌وزیری رسید، در نامه‌ای به دونالد تاسک، رئیس شورای اروپا نوشت: حمایت از ایرلند اقدامی غیردموکراتیک است و باید این موضوع از توافق خروج کنار گذاشته شود. اگرچه او هیچ پیشنهاد جایگزینی ارائه نکرد.

تاسک فی‌الفور نامه او را رد کرد و گفت که مساعدت ایرلند اقدامی برای جلوگیری از ایجاد مرز فیزیکی با جزیره ایرلند تا زمان یافتن راهکار جایگزین است؛ آن‌هایی که از طرح مساعدت گله می‌کنند هیچ رویکرد جایگزین واقع‌گرایانه‌ای ندارند و در واقع از ایجاد دوباره مرز حمایت می‌کنند، هرچند که خود این ادعا را نمی‌پذیرند. اتحادیه اروپا توافق حاصل شده با ترزا می را بهترین و تنها راهکار خروج بریتانیا می‌داند؛ اما به گفته مارک شاناهان، استادیار گروه سیاسی در دانشگاه مطالعات؛ استراتژی جانسون این است که به‌گونه‌ای رفتار کند انگار در طول سه سال گذشته اتفاقی روی نداده است. برلین همواره تکرار کرده است که درمورد توافق دوباره مذاکره نمی‌شود و صنایع آلمان آماده برگزیت بدون توافق هستند. هرچند که بسیاری از اقتصادهای اروپا از برگزیت آسیب خواهند دید؛ اما این موضوع برای بریتانیا یک فاجعه به شمار می‌رود. میشله چانگ استاد سیاست‌های اروپایی در دانشکده اروپا گفت: دیدار با آلمان‌ها بیشتر خوراک داخلی برای جانسون دارد و انتظار واقعی برای حمایت آلمان‌ها نمی‌رود. دیدار با مرکل و ماکرون درواقع اولین آزمون جانسون در جایگاه نخست‌وزیری بود. اجلاس گروه هفت در فرانسه که این هفته برگزار می‌شود درست یک ماه پس از آغاز به کار جانسون خواهد بود و همه چشم‌ها به رویکرد وی در توافق با قدرت‌های جهانی است درحالی‌که بریتانیا از بزرگ‌ترین بلوک‌های تجاری جهان خارج می‌شود.