خاشقجی و عواقب سخت برای حکومت سعودی

سینا سبزیان

گاردین در تشریح آخرین حواشی حادثه ناپدید شدن خاشقجی نوشت: دونالد ترامپ می‌گوید احتمالا جمال خاشقجی مرده و عواقب سختی در انتظار عربستان سعودی است؛ البته اگر مشخص شود رهبران سعودی دستور قتل خبرنگار ناپدید شده را صادر کرده باشند.

ترامپ این اظهار نظرات را پس از بازگشت مایک پمپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا از سفرش به ریاض و آنکارا و تشریح نتایج تحقیقات برای رئیس‌جمهور آمریکا، بیان کرده است.

از طرف دیگر، اعلام انصراف استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا از حضور در کنفرانس سرمایه‌گذاری در پایتخت سعودی که قرار است این هفته برگزار شود، نشانه دیگری از قطع دفاعیات دولت ترامپ از ریاض و فاصله گرفتن از سلطنت سعودی در موضوع خاشقجی است. منوچین با این اقدام به جمع رو به رشد رهبران شرکت‌های غربی و سیاسیونی پیوست که از حضور در این کنفرانس انصراف می‌دهند.

ترامپ همچنین با بیان این سخنان، به رد مباحث پیرامون سرنوشت خاشقچی در دولت خود پایان داد. اینبار ترامپ در پاسخ به اینکه آیا شهروند در تبعید سعودی کشته شده است، پاسخ داد: قطعا به نظر من این‌طور شده است. خیلی بد است. قطعا همین‌طور به نظر می‌رسد. 

ترامپ در مورد واکنش ایالات متحده به عربستان سعودی در صورت اثبات مسئولیت قانون‌گذاران عربستان سعودی برای اتفاقی که احتمالا یک قتل ترسناک در کنسولگری عربستان در شهر استانبول ترکیه بوده است، گفت: خب این واکنش بسیار سخت خواهد بود. منظورم این است که خیلی بد است، اتفاق بدی است. باید ببینیم چه می‌شود.

امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه گفت این کشور به همراه آلمان، بریتانیا و هلند، دیدارهای سیاسی خود با عربستان سعودی را تا زمان مشخص شدن آنچه بر سر خاشقجی آمده است، به تعلیق در می‌آورند. پیش‌تر برونو لومر، وزیر دارایی فرانسه برنامه حضور خود در کنفرانس سرمایه‌گذاری ریاض را لغو 

کرده بود.

لیام فاکس، وزیر تجارت بین‌الملل بریتانیا نیز حضور خود در کنفرانس طرح سرمایه‌گذاری آتی عربستان را به تعلیق درآورده بود. روز جمعه (27 مهر) جرمی هانت، وزیر خارجه انگلیس گفت: توجیهاتی که در مورد خاشقجی ارائه می‌شود، کاملا غیرقابل‌پذیرش است و اگر گزارش‌های دست داشتن ریاض اثبات شوند، عواقب بسیار بسیار جدی خواهد داشت. با این وجود هانت با بیان اینکه روابط بریتانیا  سعود استراتژیک است، از احتمال واکنش محدود بریتانیا خبر داد و هرگونه پیشنهاد تعلیق فروش سلاح به این کشور را رد کرد.

در استانبول پس از آنکه بازرسان ترکیه‌ای اجازه دسترسی یافتند، از نورافکن و پهپاد برای جستجوی محل سکونت سرکنسلوگری سعودی، به منظور یافتن بقایای احتمالی خاشقجی استفاده می‌شود. خبرگزاری‌های محلی استانبول همچنین از جستجو برای یافتن اجزای بدن خاشقجی در دو منطقه جنگلی بیرون شهر خبر دادند که نشان می‌دهد محدوده جغرافیایی تحقیقات گسترش پیدا کرده است.

پس از آنکه تحقیقات پلیس بر اساس فیلم‌های صدها دوربین در سطح شهر، مسیر حرکت وسایل نقلیه کنسولگری عربستان سعودی را در اواخر روز دوم اکتبر (10 مهر)، روز ناپدید شدن خاشقجی، مشخص کرد، جنگل وسیع بلگراد و زمین‌های کشاورزی یالووا به مراکز جستجوی جدید تبدیل شد.

تیم تحقیقات علمی قانونی ترکیه در اولین ساعات روز پنجشنبه پس از 9 ساعت بررسی ساختمان و وسایل نقلیه، این مکان را ترک کردند. ساختمان کنسولگری برای دومین بار مورد بررسی قرار می‌گرفت.

به نظر می‌رسد نقاط تمرکز این تحقیقات گاراژ زیر خانه سرکنسولگر بود و بخشی از باغ خانه نیز حفاری شد.

پس از آنکه اعلام شد ساکنین خانه بخشی از تحقیقات این جنایت هستند، سرکنسول روز سه‌شنبه (24 مهر) به همراه خانواده‌اش کشور را به مقصد ریاض ترک کرد.

مشخص نیست که نتیجه بررسی‌های ساختمان چه بود اما بازرسان چندین جعبه و پاکت را به همراه خود بردند. وزیر کشور ترکیه تعهد کرد نتایج این تحقیقات با دنیا به اشتراک گذاشته شود. 

در همین حال عکس‌هایی گرفته شده از روی فایل ویدئویی که در روزنامه ترکیه‌ای صباح، روزنامه طرفدار دولت، منتشر شد، از ارتباط یکی از مظنونین پرونده و شاهزاده سلطنت سعودی، محمد بن‌سلمان خبر می‌دهد، محمد بن‌سلمان هرگونه اتهام در مورد آگاهی از قتل خاشقجی را رد می‌کند.

عکس‌های که روز پنجشنبه (26 مهر) از روی ویدئوهای دوربین‌های کنسولگری گرفته و منتشر شد، نشان می‌دهد کارمندی از گارد امنیتی شاهزاده سلطنتی، روز دوم اکتبر (10 مهر) در حال ورود به ساختمان کنسولگری است.

این مضنونان به همراه چند مرد دیگر ساعت 9:55 وارد ساختمان شده‌اند. خاشقجی برای قرار ملاقات ساعت 1:14 وارد همین ساختمان شد.

صباح همچنین تصاویری از ویدئوهایی در آن روز منتشر کرده است که همان مرد را خارج از ساختمان محل سکونت سرکنسولگری ترکیه و در جایی در حال تسویه از هتلی در نزدیکی آن نشان می‌دهد. این تصاویر با عکس یکی از گروه 15 نفره‌ای که 2 هفته قبل در فرودگاه آتاتورک وارد ترکیه شدند، همخوانی دارد. مقامات ترکیه‌‌باور دارند که این تیم پشت قتل احتمالی در قالب یک مأموریت دیپلماتیک هستند.

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه پیش‌تر به خبرنگاران درمورد اولین دور تحقیقات انجام شده در شب دوشنبه گفت که ماده‌ای سمی و همچنین سطوح تازه رنگ شده در این تحقیقات یافته شدند.

خاشقجی، ستون‌نویس روزنامه واشنگتن پست که سال گذشته در یک تبعید خود خواسته به ایالات متحده مهاجرت کرده بود، از 2 اکتبر (10 مهر) زمانی که برای گرفتن اسناد به منظور ثبت ازدواجش به کنسولگری عربستان در استانبول رفته، دیده نشده است.

در دو هفته اخیر، مقامات ترکیه شواهد هولناکی را منتشر کرده‌اند که ثابت می‌کند روزنامه‌نگار منتقد شاهزاده سعودی، در داخل ساختمال کنسولگری شکنجه شده و به قتل رسیده است و بدن مثله شده‌اش، به ساختمان محل اقامت سرکنسولگری در نزدیکی همین ساختمان برده و امحا شده است.

رسانه‌های ترکیه و ایالات متحده آمریکا، جزئیاتی از فایل صوتی 3 دقیقه را روز چهارشنبه (25 مهر) منتشر کردند که به عقیده مقامات ترکیه ثابت می‌کند انگشتان خاشقجی در حین بازجویی قطع شده است. ادعا شده که قاتلین وی سپس سر او را از بدنش جدا کرده و بدنش را به وسیله اره‌ای که پزشکی قانونی همراه تیم عملیات ترور به استانبول آورده، قطعه‌قطعه کرده‌اند.

ریاض این اتهامات را رد کرده است. مقامات سعودی مدعی هستند که خاشقجی پس از انجام امور اداری‌اش ساختمان کنسول را ترک کرده است، اما آنها هیچ مدرکی برای ادعای خود ارائه نکرده‌اند