نادیا واثقی

خبرگزاری رویترز به نقل از یک مقام فلسطینی نوشته است که ایالات متحده آمریکا هیچ برنامه بلند مدتی برای صلح بین صهیونیست‌ها و فلسطینیان ندارد و در واقع به تدریج در حال تغییر وعده‌هایی است که پیشتر برای صلح ارائه کرده بود.

صائب عریقات، رئیس هیأت مذاکرات آزادی فلسطین، در مصاحبه‌ای عنوان کرد که آمریکا در موضوعاتی که برای مدت طولانی مورد مناقشه دو طرف بوده است از رژیم صهیونیستی جانبداری می کند و با این کار بی اعتمادی را در بین صاحب نظران و مردم فلسطین نسبت به توافق طرفین افزایش داده‌اند. به عقیده وی دولت ترامپ و صهیونیست‌ها با این کار شانس صلح در خاورمیانه را به خاک می‌سپارند.

عریقات گفت: «من فکر نمی‌کنم آن‌‌ها برنامه‌ای برای صلح ارائه کنند. همه دنیا ایده‌های آن‌ها را رد می‌کنند. در واقع آن‌ها برنامه خود خواسته را با تغییر وعده‌های قدیمی اجرا کرده‌اند.»

با انتقال سفارت آمریکا به شهر بیت‌المقدس و به رسمیت شناختن آن به عنوان پایتخت رژیم اشغالگر صهیونیستی، دیگر اطمینانی در مورد اجرای وعده «توافق نهایی» ترامپ وجود ندارد. این شهر یکی از کلیدی‌ترین مناقشات فلسطین و رژیم اشغالگر است. طرفین هر دو مدعی این شهر به عنوان پایتخت خود هستند و این حرکت ترامپ دهن کجی به فلسطینیان است و خشم آن‌ها را بر انگیخته است و منجر به آن شده که آن‌ها تلاش‌های صلح واشنگتن را بایکوت کنند. تلاش‌هایی که از سوی جرد کوشنر،‌ داماد ترامپ هدایت می‌شوند.

از طرف دیگر آمریکا در اقدامی عجیب کمک‌های خود به سازمان اونروا (آژانس امدادرسانی و کاریابی برای آوارگان فلسطینی در خاور نزدیک در سازمان ملل) را قطع کرده است و به دفتر PLO (سازمان آزادی بخش فلسطین) در واشنگتن نیز دستور داده که فعالیت خود را متوقف کند، اقداماتی که خشم رهبران فلسطین را بر انگیخته است.

بنجامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی، روز سه شنبه هفته گذشته (20 شهریور 1397) از اقدامات ترامپ تقدیر کرد.

به گفته عریقات به نظر می‌رسد که ایالات متحده، تصمیمات عمده رژیم اشغالگر را در مورد موضوعات مورد مناقشه پذیرفته است،‌ از جمله سرنوشت میلیون‌ها آواره فلسطینی  باقیمانده از سال 1948 و همچنین شهرک‌های یهودی نشین در سرزمین‌های اشغالی که فلسطینیان مدعی آن‌ها به عنوان بخشی از کشورشان هستند.

با این حال جیسون گرین بلات، نماینده خاورمیانه ترامپ به رویترز گفته است که واشنگتن آماده پذیرفتن انتقادات صهیونیست‌ها در مورد طرح صلح است و دو طرف باید انتظار موادی در این طرح را داشته باشند که ممکن است از نظر آن‌ها مطلوب نباشد. با این وجود گرین بلات از ارائه جزئیات بیشتر خودداری کرد.

گرین بلات به عنوان معمار اصلی پیش‌نویس این طرح، ضمن امتناع از ارائه زمان برای اجرایی شدن طرح، عنوان کرده که با وجود بایکوت طرح از سوی فلسطینیان، مذاکره کنندگان آمریکایی وارد «فاز پیش از اجرا» شده‌اند.

فلسطینیان بنا دارند که کشوری را در کرانه باختری، نوار غزه و شرق بیت‌المقدس ایجاد کنند. نواحی که از سوی رژیم صهیونیستی در جنگ سال 1967 خاورمیانه به اشغال در آمد و حتی اشغال شرق بیت‌المقدس از سوی جوامع بین‌المللی به رسمیت شناخته نشد. رژیم صهیونیستی کل شهر را به عنوان پایتخت ابدی و غیر قابل تقسیم خود می‌خواند.

مقامات آمریکایی تا کنون تعهدی در مورد اینکه طرحشان منجر به ایجاد دولت فلسطین در کنار سرزمین خود نشانده اشغالی می شود، ارائه نکرده‌اند؛ ‌هدفی که در سلسله مذاکرات گذشته از جمله آخرین مذاکرات صلح سال 2014 همواره با شکست مواجه شده است.

عریقات در اینباره گفت: «آن‌ها همواره به ما می‌گویند: مذاکرات بر اساس صداقت. صداقت کوشنر و صداقت نتانیاهو این است که بیت‌المقدس پایتخت رژیم اشغالگر است،‌ هیچ حقی برای بازگشت آورگان قائل نیستند، شهرک‌های صهیونیست نشین قانونی هستند، دولت فلسطین در مرزهای 1967 ایجاد نمی‌شود و غزه باید از کرانه باختری جدا شود، چیزی که اصولا قابل پذیرش نیست.»

فلسطینیان خود مختاری را در کرانه باختری محدود کرده‌اند، اما رژیم صهیونیستی کنترل خود بر بیشتر آن مناطق را افزایش داده است و شهرک‌هایش را در آن منطقه توسعه می‌دهد. بیشتر کشورها این شهرک‌ها را غیر قانونی می‌خوانند، چیزی که از سوی صهیونیست‌ها مردود است. آن‌ها ارتش و شهرک نشینان خود را از غزه که از سوی جنبش حماس هدایت می‌شود بیرون کشیده‌اند.

عریقات در ارتباط با اقدامات دولت ترامپ گفت: «تنها اقدام دولت ترامپ این بوده که از زمان رسیدن به قدرت، ‌صهیونیست‌ها و فلسطینیان را از مسیر صلح خارج کرده است، مسیری که می‌توانست به راه حل منازعات طرفین بیانجامد.»

جرمی بن آمی، موسس و مدیرعامل جی استریت (J Street) بازوی سیاسی طرفدار رژیم اشغالگر نیز از اقدامات دولت ترامپ انتقاد کرده و در یادداشتی برای سی ان ان نوشت: «از اوایل دهه 1990 همه جوامع بین‌المللی، فلسطینیان و صهیونیست‌ها به این نتیجه رسیدند که  تنها راه حل برای حل مناقشات طرفین مذاکره است. هر چند که طرفین احتمالا در مورد موضوعات مورد مناقشه اختلافات فاحشی داشتند،‌ اما بر حل موضوعات از مسیر مذاکره توافق کردند. اما حالا دونالد ترامپ تیری را به سمت هسته مذاکرات نشانه رفته است.

به نظر می‌رسد که او با خود می‌اندیشد می‌تواند یک ایده صلح را به فلسطینیان بدون مذاکرات تحمیل کند و در واقع راهی را که افراطیان صهیونیست برای سالیان به منظور اشغال کرانه باختری به کار گرفتند را پیش ببرد. اولین گامی که وی در این مسیر برداشت،‌ شکستن سنت دیرینه سیاست دو طرفه آمریکا و انتقال سفارت این کشور از تل آویو به بیت‌المقدس بود که با اینکار مورد بیت‌المقدس را از موضوع مذاکرات خارج کرد. همچنین گزارش‌هایی منتشر شده که نشان می‌دهد دولت ترامپ در حال تعریف دوباره آوارگان فلسطینی است و به نظر می‌رسد قصد دارد با این کار این موضوع را نیز از مذاکرات خارج کند.»

در واقع مجموع اقدامات ترامپ نشان می دهد که قصد دارد تا با بازتعریف مناقشات،‌ اصولا دیدگاه آمریکا را نسبت به موضوعات مورد مناقشه متفاوت نشان دهد و بعد از آن عنوان کند که این مناقشات را با طرح صلح خود حل کرده است،‌ اقدامی که قطعا از سوی فلسطینیان پذیرفته نخواهد شد.