هت‌تریک، بغض و برد!

 آریا طاری

56 سال قبل که ایران و عراق برای اولین بار در یک زمین مشترک فوتبال ظاهر شدند، اوضاع دنیا با امروز قابل مقایسه نبود. فوتبالیست‌های دو تیم نیز نمی‌دانستند که یک روز جنگ میان دو کشور را تماشا خواهند کرد. این دوئل برای هر دو تیم در اولین سال‌ها چیزی بیشتر از یک مسابقه «معمولی» نبود اما به مرور زمان اوضاع تغییر کرد و شرایط خاورمیانه، حساسیت‌های فوق‌العاده‌ای به این نبرد بخشید. «جان‌سخت»‌های غرب آسیا، امروز در بیست و هشتمین مسابقه به مصاف هم می‌روند. جدالی که تکلیف صدرنشین گروه مشترک دو تیم در جام ملت‌ها را روشن خواهد کرد.

اولین نبردهای تاریخ ایران و عراق در زمین فوتبال، کاملا «دوستانه» بودند. پرویز کوزه‌کنانی اولین فوتبالیست تاریخ ایران بود که توانست توپ را از روی خط دروازه عراقی‌ها عبور بدهد. در دو مسابقه‌ای که سال 1341 به فاصله چند روز در امجدیه برگزار شد، برخلاف انتظارها ایران نتوانست عراق را شکست بدهد و یک پیروزی و یک تساوی برای تیم مهمان به دست آمد. در مقدماتی المپیک 1964 اما ایران بالاخره توانست پیروزی برابر عراق را جشن بگیرد. هت‌تریک حمید شیرزادگان و تک گل مصطفی عرب در مسابقه رفت، تیم ملی را به یک پیروزی مقتدرانه رساند. تا امروز این بهترین و سنگین‌ترین برد تیم ملی در مصاف با عراق بوده است. بازی برگشت دو تیم در همان سال نیز با تساوی بدون گل تمام شد تا ایران در مجموع دو بازی با قدرت حریف را شکست داده باشد. از سال 1344، ایران به مدت 11 سال به جز پیروزی نتیجه دیگری را برابر عراق تجربه نکرد. در این بازه زمانی تیم ملی 6 بار موفق به شکست دادن این رقیب شد و دو بار بعد از عبور از عراق در مرحله گروهی، قهرمانی جام ملت‌های آسیا را جشن گرفت. بعد از 31 سال اما روند بی‌شکستی تیم ملی در مصاف با عراق بالاخره از بین رفت. آنها در مقدماتی جام جهانی 1994 آمریکا در دوحه، ایران را با نتیجه دو بر یک شکست دادند و در اولین مسابقه جام ملت‌های 1996 نیز، توانستند با نتیجه‌ای مشابه تیم محمد مایلی‌کهن را غافلگیر کنند. ایران در جام ملت‌های آسیا 2000 لبنان اما از حریفش انتقام گرفت و در مرحله گروهی، عراق را با تک گل علی دایی شکست داد.

آن‌چه از نبرد با عراق در حافظه هواداران فوتبال ایران باقی مانده، از مقدماتی جام جهانی 2002 شروع می‌شود. جایی که ایران برای اولین بار بعد از جنگ، باید به کشوری سفر می‌‌کرد که هنوز تحت سلطه صدام قرار داشت. درباره این مسابقه، نگرانی‌های بزرگی شکل گرفته بود اما تیم ملی با درخشش دایی و خونسردی جادویی علی کریمی، عراق را در خاک خودش شکست داد. دو کشور در طول تاریخ فقط دو بار در خاک عراق با هم روبه‌رو شده‌اند و ایران در هیچ‌کدام از این مسابقه‌ها شکست نخورده است. بلاژ و پسرها در دیدار برگشت مرحله مقدماتی جام جهانی 2002 نیز عراق را بردند اما در نهایت جام جهانی، سهم هیچ‌کدام از این دو تیم نشد. برای سال‌ها، تقابل دو تیم تنها در جام ال‌جی و رقابت‌های غرب آسیا برگزار می‌شد. سال 2007 دو تیم در فینال غرب آسیا به هم برخورد کردند و تیم ملی ب ایران با هدایت پرویز مظلومی، عراق را شکست داد. همان عراق تنها چند ماه بعد قهرمان جام ملت‌های آسیا شد. حسرتی که برای فوتبال ایران، همچنان ادامه داشت. در جام ملت‌های 2011، عراق خیلی زود دروازه ایران را باز کرد اما تیم افشین قطبی با ضربه دقیق غلامرضا رضایی کار را به تساوی کشاند و سرانجام با ایستگاهی ایمان مبعلی، توانست یک پیروزی حساس را جشن بگیرد. عراقی‌ها اما چهار سال بعد به سختی انتقام گرفتند. به نظر می‌رسید تیم کی‌روش با گل سردار آزمون، آماده صعود به نیمه‌نهایی شده اما تصمیم ویلیامز همه چیز را تغییر داد. ایران که 10 نفره شده بود دو بار از حریف عقب افتاد و هر دو بار به بازی برگشت اما در نهایت تیر دروازه و پنالتی وحید امیری، عراق را راهی نیمه‌نهایی کرد. مثل همیشه، برنده جنگ بیرون از خود جنگ بود و کره‌جنوبی موفق شد عراق نفس‌بریده را به سادگی در نیمه‌نهایی شکست بدهد. تیم کی‌روش حالا دست به هر کاری می‌زند تا از انتقام حریف، انتقام بگیرد.

رسیدن به 16 پیروزی در 27 مسابقه، نشان از برتری ایران نسبت به عراق دارد اما درصد زیادی از بردهای تیم ملی مربوط به «گذشته» هستند. عراق در مهم‌ترین دوئل چند سال اخیر دو تیم برنده بوده و حالا همه چیز برای برگزاری یک بازی دلچسب و هیجان‌انگیز مهیا به نظر می‌رسد. ایران در دوئل با عراق 38 گل به ثمر رسانده و 20 گل نیز دریافت کرده است. دیدارهای دو تیم دو بار نیز به پنالتی کشیده و هر دو بار عراقی‌ها توانسته‌اند در پنالتی‌ها ایران را شکست بدهند. بیست و هشتمین تقابل تاریخ ایران و عراق، نقش تعیین‌کننده‌ای در سرنوشت هر کدام از تیم‌ها در این دوره از جام خواهد داشت.