جام جهانی کافی نیست!

آریا رهنورد

همین که کنفدراسیون فوتبال آسیا تصمیم گرفته فدراسیون فوتبال «پنج‌ستاره» ایران را به عنوان یکی از نامزدهای برترین فدراسیون‌های سال انتخاب کند، به خودی خود نشان می‌دهد که انتخاب‌های ای.اف.سی تا چه اندازه مضحک و خنده‌دار هستند. با حضور مهدی تاج و همکارها، صعود به جام جهانی تبدیل به تنها دغدغه فوتبال ایران شده است. البته که جام‌جهانی اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد اما فدراسیونی‌ها عملا همه تخم‌مرغ‌ها را در همین سبد گذاشته‌اند و ابعاد مهم دیگر فوتبال را به طور کامل از یاد برده‌اند.

باید به جام‌جهانی قطر صعود کنیم. همه هواداران تیم ملی هم همین را می‌خواهند. هیچکس دوست ندارد در جام‌جهانی‌ای که درست در نزدیکی ایران برگزار می‌شود، غایب باشد. هیچکس دوست ندارد یکی از آخرین جام‌های جهانی 32 تیمی تاریخ را بدون تیم ملی ایران تماشا کند. وزارت ورزش و فدراسیون فوتبال، بارها از علاقه به میزبانی مشترک جام جهانی با قطر صحبت کرده‌اند اما جدا از غیرممکن بودن این اتفاق، ممکن است ایران اصلا سهمی از جام جهانی نداشته باشد! فوتبال قطر، برای دهه‌ها در حد و اندازه جام جهانی نبود اما با سرمایه‌گذاری فوق‌العاده‌اش توانست میزبانی یک دوره از این رقابت‌ها را به دست بیاورد. آن‌ها در رقابت نزدیک با چند کشور صاحب فوتبال، برنده شدند و از سفرای بزرگی برای این کمپین استفاده کردند. حالا قطر در جام جهانی 2022 حاضر است و شاید ایران هم بخشی از آن تورنمنت باشد اما با روند فعلی، کشورمان تا 50 سال آینده هم نمی‌تواند یک دوره از جام جهانی را میزبانی کند. این همان حقیقت تلخی است که باید بپذیریم. همه ستاره‌های تیم ملی و همه اعضای کادر فنی، تلاش می‌کنند تا در جام جهانی قطر حاضر باشند. هواداران تیم ملی هم 24 ساعته، نگران مسیر صعود این تیم هستند تا پسران‌شان را در پرواز یک ساعت و نیمه به قطر ببینند اما حتی سومین صعود متوالی به جام جهانی، به معنای «پیشرفت» واقعی فوتبال ایران نیست. ما تلاش می‌کنیم تا درون زمین برنده باشیم، تا رقبای آسیایی را کنار بزنیم و به هر زحمتی که هست، خودمان را به جام جهانی برسانیم. فوتبال را اما نمی‌توان و نباید تنها در یک «تورنمنت» خلاصه کرد. فوتبال چیزی فراتر از جام جهانی است.

صعود به جام‌جهانی برای فوتبال ایران، لازم به نظر می‌رسد اما کافی نیست. چرا که حتی با وجود صعود به این جام، باز هم پیشرفت چشمگیری در این فوتبال اتفاق نمی‌افتد. چرا که باز هم همه چیز مثل سابق خواهد بود. عربستانی‌ها دو روز قبل، به بهترین شکل ممکن از رقابت سنتی سالانه سوپرکلاسیکو میان برزیل و آرژانتین میزبانی کردند و مراسم اهدای جام هم، بدون حضور امثال «فتاحی» در اوج نظم و آرامش برگزار شد. همین کشور قرار است به زودی میزبان رقابت چهارجانبه سوپرجام اسپانیا با حضور تیم‌های بارسا، رئال مادرید، آتلتی و احتمالا والنسیا باشد. در واقع عربستانی‌ها توانسته‌اند قدرت میزبانی‌شان را به تمام دنیا نشان بدهند، با حضور همزمان مردان و زنان در ورزشگاه، جنبه متفاوتی از کشورشان را در معرض دید عموم قرار بدهند و شور و اشتیاق نسبت به فوتبال در کشورشان را فریاد بزنند. شور و اشتیاقی که شاید در مقایسه با علاقه مردم ایران به فوتبال، عملا هیچ نیست. 

همین کشور، سال گذشته پس از حضور ضعیف نمایندگان‌اش در لیگ قهرمانان آسیا، باشگاه‌های مدعی‌اش را تقویت کرد و حالا الهلال عربستان، فاصله چندانی با بردن لیگ قهرمانان ندارد. اتفاقی که سال‌های سال در فوتبال ایران رخ نداده است. این فقط عربستانی‌ها نیستند که هر روز بیشتراز روز قبل در فوتبال پیشرفت می‌کنند. قطری‌ها با میزبانی از جام جهانی، خودی نشان داده‌اند و با ساخت یک آکادمی قدرتمند، قهرمان جام ملت‌های آسیا شده‌اند. آن هم در حالی که فوتبال ایران، چند دهه با آخرین قهرمانی‌اش در قاره فاصله دارد. اماراتی‌ها پول را به فوتبال‌شان تزریق کرده‌اند و مربیان بزرگی را از همه دنیا به خدمت گرفته‌اند، چینی‌ها یکی از گرانقیمت‌ترین لیگ‌های فوتبال کره زمین را برگزار می‌کنند، ژاپنی‌ها به صورت همزمان به رئال مادرید و بارسلونا بازیکن می‌دهند و کره‌ای‌ها در بهترین لیگ‌های دنیا نماینده دارند اما در فوتبال ایران، تنها دلخوشی‌مان این است که هر 4 سال یک بار به جام جهانی برویم و بعد همه چیز را دوباره از نو شروع کنیم. اما معنای واقعی فوتبال، آن‌چه ما تصور می‌کنیم نیست. جام‌جهانی تاثیرات مثبتی روی فوتبال ایران می‌گذارد. بعضی از بازیکن‌ها، بهتر دیده می‌شوند و فرصت انتقال به فوتبال اروپا را پیدا می‌کنند. این وسط پاداش سنگینی هم به فدراسیون فوتبال می‌رسد که مهدی تاج و رفقا، خوب می‌دانند چطور بدون ارائه هر توضیح شفافی، آن را تا آخرین ذره خرج کنند. این فدراسیون کوچک‌ترین قدمی برای آینده فوتبال ایران برنمی‌دارد و هر چه هست، در همین زمان حال خلاصه می‌شود. تمام دغدغه‌های فعلی فوتبال ایران به جام جهانی گره خورده و این موضوع هرگز موجبات پیشرفت را فراهم نخواهد کرد. فاصله این فوتبال با سایر کشورهای آسیایی، روز به روز بیشتر می‌شود. چرا که آن‌ها در همه ابعاد توسعه پیدا می‌کنند و ما همچنان به سرعت، مشغول پسرفت هستیم.