اتحادیه عرب در نشست قاهره برای باسازی غزه به اجماع رسیدند؛
طرح ۵۳ میلیارد دلاری عربی علیه پروژه ترامپ
رامین پرتو
بر اساس اعلام قبلی نشست سران اتحادیه عرب با محوری غزه به میزبانی مصر برگزار شد که بسیاری از رسانه‌های عربی این اجلاس را نوعی مخابره پیام متقاببل به ترامپ و اسرائیل قلمداد کردند. بر اساس گزارش منتشر شده از سوی یورونیوز، رهبران عرب طی نشستی در قاهره طرح مصر برای بازسازی نوار غزه پس از جنگ را مورد تایید قرار دادند. این طرح در تقابل با پیشنهاد جنجالی دونالد ترامپ، رئیس جمهری آمریکا برای تخلیه و کوچ دادن جمعیت غزه و تبدیل این منطقه به یک مقصد گردشگری ساحلی قرار دارد. طرح ۵۳ میلیارد دلاری مصوب اتحادیه عرب به حدود ۲ میلیون فلسطینی ساکن غزه اجازه می‌دهد تا در سرزمین خود باقی بمانند. عبدالفتاح سیسی، رئیس‌جمهوری مصر پس از این نشست با انتشار پیامی در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرد: «ما هر پیشنهاد یا ایده‌ای از سوی جامعه بین‌المللی را برای تضمین موفقیت این طرح که باید در کنار یک طرح بزرگتر برای صلح اجرا شود، با آغوش باز می‌پذیریم».
تصویب طرح کشورهای عربی برای بازسازی غزه اگرچه با رقم هنگفت 53 میلیارد دلار توجه بسیاری را به خود جلب کرده اما در این راستا واکنش آمریکا برای قاهره مهم است و حالا مصری‌ها به دنبال جلب رضایت واشنگتن هستند
رئیس جمهور مصر با ابراز تمایل برای همکاری با ترامپ، سایر کشورهای عربی و جامعه بین‌المللی افزود: «هدف ما دستیابی به طرحی است که به حل و فصل جامع و عادلانه مسئله فلسطین، پایان دادن به ریشه‌های اصلی منازعه اسرائیل و فلسطین، تضمین امنیت و ثبات مردم منطقه و تأسیس کشور فلسطین بیانجامد».
همچنین تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر در صفحه اجتماعی ایکس نوشت: «در نشست اضطراری اتحادیه عرب در قاهره شرکت کردم و آخرین تحولات نوار غزه و اراضی فلسطین اشغالی را بررسی کردیم». به گزارش الجزیره، وی افزود کشورش خواهان همبستگی تلاش‌ها و تشدید اقدامات و هماهنگی جمعی با همه برادران عرب در حمایت از ملت فلسطین در دستیابی کامل به حقوق مشروع خود براساس قطعنامه‌های مشروع بین‌المللی است.
اولین سخنرانی ژوزف عون
در این میان ژوزف عون، رئیس جمهور لبنان که به تازگی به این سمت نائل آمده، برای نخستین بار در اجلاس سرزان اتحادیه عرب شرکت و سخنرانی او مورد توجه رسانه‌های عربی قرار گرفت. او در سخنرانی خود در اجلاس اضطراری اتحادیه عرب در قاهره که با موضوع فلسطین و به ویژه نوار غزه برگزار شد، تأکید کرد: لبنان در درجه اول به من آموخت که فلسطین، مسأله حقی است که به قدرت نیاز دارد. قدرت در مبارزات مردمی، قدرت منطق، قدرت موضع، قدرت متقاعد کردن جهان، قدرت جلب حمایت افکار عمومی و قدرت توازن قوای جامع است. وی افزود: لبنان در درجه دوم به من آموخت که فلسطین مسأله‌ای سه‌گانه است؛ یک حق ملی فلسطینی، یک حق عربی ملی و یک حق انسانی جهانی است. هرچه بیشتر در نشان دادن این جنبه‌های مسأله فلسطین موفق شویم، بیشتر به آن کمک کرده‌ایم و با آن پیروز شده‌ایم. برعکس، هرچه آن را محدود و کوچک کنیم، بیشتر آن را از دست می‌دهیم و با آن بازنده می‌شویم.
اورن مارمورشتاین، سخنگوی وزارت خارجه اسرائیل با انتشار پستی در ایکس نوشت که طرح مصر واقعیت‌های میدانی را نادیده می‌گیرد. همچنین بیانیه مشترک کشورهای شرکت کننده در نشست قاهره به عملیات ۷ اکتبر که جنگ را شعله‌ور کرد، اشاره‌ای ندارد و اقدام حماس را محکوم نکرده است
عون همچنین گفت که جنگ‌های لبنان به من آموخت جنبه فلسطینی مسأله فلسطین اقتضا می‌کند که ما همواره از ملت فلسطین حمایت کنیم. از انتخاب‌ها و تصمیماتش و از مقامات رسمی و نمایندگان مشروع آن حمایت کنیم و آنچه که ملت فلسطین می‌پذیرد، بپذیریم وآنچه که این ملت رد می‌کند، بی هیچ چانه‌زنی رد کنیم، روی درد و رنج آنها سرمایه‌گذاری نکنیم و مبارزات آنها را نادیده نگیریم. همچنین جنبه عربی مسأله فلسطین ایجاب می‌کند که همه ما قوی باشیم تا فلسطین قوی باشد چرا که وقتی بیروت اشغال می‌شود یا دمشق نابود می‌شود یا اردن تهدید می‌شود و بغداد ناله می‌کند و صنعا سقوط می‌کند، غیرممکن است که کسی ادعا کند که این کار برای حمایت از فلسطین است.
طرح 53 میلیارد دلاری چه می‌گوید؟
بر اساس آنچه رسانه‌های مصر اعلام کرده‌اند، در طرح پس از جنگ مصر برای غزه که «طرح عربی» نیز نامیده می‌شود، بازسازی غزه تا سال ۲۰۳۰ بدون جابه‌جایی جمعیت آن پیش‌بینی شده است. مرحله نخست این طرح شامل پاکسازی بیش از ۵۰ میلیون تن ضایعات و آوار به جا مانده از حملات و بمباران‌های نظامی اسرائیل و نیز آغاز عملیات خنثی‌سازی و جمع‌آوری بمب‌های عمل نکرده است.
این طرح سپس در سال‌های بعد، تغییر شکل کامل نوار غزه و ساخت مسکن و مناطق شهری «پایدار، سبز و مناسب پیاده‌روی» را با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مد نظر قرار داده است. احیای زمین‌های کشاورزی و ایجاد مناطق صنعتی و پارک‌های بزرگ از دیگر اقدامات پیش‌بینی شده در این طرح به شمار می‌رود. طرح مصوب اتحادیه عرب برای بازسازی غزه همچنین شامل اقداماتی به منظور افتتاح فرودگاه، بندر ماهیگیری، و بندر تجاری در این منطقه است. افتتاح فرودگاه و بندر تجاری در غزه پیش‌تر در توافق‌نامه صلح اسلو (دهه ۱۹۹۰) نیز پیش‌بینی شده بود، اما اجرای چنین پروژه‌هایی با فروپاشی روند صلح رنگ باختند.
مانعی به نام آمریکا
تصویب این طرح اگرچه با رقم هنگفت 53 میلیارد دلار توجه بسیاری را به خود جلب کرده اما در این راستا واکنش آمریکا برای قاهره مهم است. در این خصوص سخنگوی امنیت ملی آمریکا اعلام کرد که طرح عربی به این واقعیت اشاره ندارد که غزه قابل سکونت نیست و این در حالیست که دونالد ترامپ به ایده خود برای بازسازی غزه‌ای خالی از حماس پایبند است. او در ادامه اظهار کرد که ما (آمریکا) مشتاق مذاکرات بیشتر برای برقراری صلح در منطقه هستیم اما در طرح بازسازی که کشورهای عربی برای نوار غزه در پیش گرفتند، این واقعیت در نظر گرفته نشده که نوار غزه در شرایط کنونی قابل سکونت نیست. همچنین کاخ سفید اعلام کرد که ساکنان غزه نمی‌توانند در منطقه‌ای مملو از آوارها و مهمات عمل نکرده، به شکل انسانی زندگی کنند.
بر همین اساس بدر عبدالعاطی، وزیر خارجه مصر در کنفرانس مطبوعاتی در پایان اجلاس اضطراری اتحادیه عرب با موضوع نوار غزه و تحولات فلسطین که در قاهره برگزار شد، گفت که مصر طرح مفصلی برای بازسازی غزه و توسعه آن تدوین کرده است. عبدالعاطی با بیان اینکه قاهره برای جلب حمایت از اجرای طرح مصر برای بازسازی غزه تلاش می‌کند، ارائه تضمین‌های امنیتی برای اجرای این طرح بازسازی را ضروری دانست. وی افزود بدون وجود یک چشم‌انداز سیاسی واضح، ثبات پایداری وجود ندارد. وزیر خارجه مصر درباره جزئیات طرح کشورش برای بازسازی غزه گفت این طرح شامل تأمین مسکن‌های فوری و موقت برای فلسطینی‌هایی است که منازل خود را از دست داده‌اند و شامل برنامه‌های حمایت اجتماعی و تأمین ۲۰۰ هزار واحد مسکونی دائمی است. وی تأکید کرد در این طرح، احیای خدمات اولیه، بازسازی جاده‌ها، ایجاد بندر برای ماهیگیران، یک بندر تجاری و فرودگاه بین‌المللی در نظر گرفته شده است. وزیر خارجه مصر در ادامه گفت رایزنی‌هایی با طرف آمریکایی و اروپایی برای هماهنگی درباره طرح مصر در حال انجام است.
موافقت حماس، مخالفت اسرائیل
فارغ از این مسائل باید توجه شود که دو طرف منازعه در غزه، حماس و اسرائیل هستند که هر کدام مواضع خود را دارند؛ به گونه‌ای که حماس ضمن استقبال از این طرح که با مخالفت اسرائیل روبرو شده، اعلام کرد که به تلاش‌ها برای مخالفت با کوچ دادن فلسطینیان از سرزمین‌های خود در غزه و کرانه باختری اشغالی توسط رهبران عرب ارج می‌نهد.
در مقابل اورن مارمورشتاین، سخنگوی وزارت خارجه اسرائیل با انتشار پستی در پلت‌فرم ایکس اظهار داشت که طرح مصر واقعیت‌های میدانی را نادیده می‌گیرد. وی همچنین یادآور شد که بیانیه مشترک کشورهای شرکت کننده در نشست قاهره به عملیات ۷ اکتبر که جنگ را شعله‌ور کرد، اشاره‌ای ندارد و اقدام حماس را محکوم نکرده است. حال باید دید که این طرح تا چه حد اجرایی می‌شود و اسرائیل و آمریکا در قبال آن چه خواهند کرد.
دیدگاه تان را بنویسید