سایه جهنمی ترامپ و جنگ بر سر غزه

رامین پرتو

تبادل اسرا میان اسرائیل و حماس این پیام را مخابره کرده بود که جنگ تا زمان اتمام این روند، حداقل از غزه دور شده است و بنا نیست که اتفاق دیگری در این راستا رخ دهد؛ اما با سخنان اخیر رئیس جمهوری ایالات متحده مجدداً شبه جنگ بر سر غزه سایه افکند و بر نگرانی‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در این مورد افزود.

 دونالد ترامپ، تهدید کرد که اسرائیل باید به آتش‌بس در غزه پایان دهد و در صورت آزاد نشدن تمامی اسرای باقی‌مانده تا 12 ظهر شنبه، جنگ را از سر بگیرد. این اظهارات پس از آن مطرح شد که گروه مقاومت حماس اعلام کرد در پی کارشکنی‌های تل‌آویو، آزادی برنامه‌ریزی‌شده اسرا برای روز شنبه را به تأخیر می‌اندازد و این باعث ایجاد تردیدهای جدید درباره دوام این آتش‌بس شکننده شد. ترامپ در گفت‌وگو با خبرنگاران اذعان کرد که ممکن است اسرائیل بخواهد هشدار او و مهلت ظهر شنبه را نادیده بگیرد و افزود که احتمال دارد با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل صحبت کند، اما او همچنین با ابراز نگرانی درباره سرنوشت اسرای باقی‌مانده، پیش‌بینی کرد که بسیاری از آن‌ها در صورت عدم آزادی طی روزهای آینده، زنده نخواهند ماند.

ظاهرا رئیس‌جمهور آمریکا از حمایت خود از آزادی تدریجی اسرا که تل‌آویو و حماس در چارچوب آتش‌بس بر سر آن توافق کرده بودند، عقب‌نشینی کرده است، با اینکه پیش از اجرایی شدن این توافق در ۱۹ ژانویه، او خود را از عوامل اصلی پیشبرد این توافق به دنیا معرفی کرد. 

این اظهارات ترامپ اما دامنه وسیع‌تری به خود گرفته است. او به خبرنگاران در کاخ سفید گفت که می‌تواند کمک به اردن و مصر را متوقف کند و این در صورتی است که دو کشور مذکور، آوارگان فلسطینی را که او می‌خواهد از غزه نقل مکان کنند، نپذیرند. رئیس‌جمهور آمریکا در مصاحبه با فاکس‌نیوز، گفت که بر اساس پیشنهاد او برای توسعه مجدد سرزمین‌های جنگ‌زده، فلسطینی‌ها اجازه بازگشت به نوار غزه را نخواهند داشت. این سخنان اما در تضاد با صحبت‌های مقامات تیم جدید ترامپ است که مدعی شدند ساکنان غزه فقط به طور موقت جابه‌جا خواهند شد. این سخنان تند و تیز رئیس جمهوری آمریکا، هشدارهای قبلی ترامپ پیش از ورود به کاخ سفید را یادآوری می‌کند که گفته بود اگر تا ۲۰ ژانویه توافق آتش‌بس حاصل نشود، جهنم به پا خواهد شد!

نگرانی منطقه‌ای از شروع جنگ 

نکته مهم این است که تاکنون، حماس در مرحله اول توافق، ۱۶ اسیر اسرائیلی را در ازای آزادی صدها زندانی امنیتی فلسطینی توسط اسرائیل آزاد کرده است. همچنین، پنج اسیر تایلندی هم طبق یک توافق جانبی آزاد شده‌اند و در غزه، هنوز ۷۳ نفر از مجموع ۲۵۱ نفری که توسط حماس در حمله ۷ اکتبر اسیر شدند، باقی مانده‌اند. در مجموع، قرار است ۳۳ اسرائیلی در مرحله اول این توافق آزاد شوند. مذاکرات درباره آزادی بیشتر اسرا و خروج تدریجی نظامیان اسرائیل از نوار غزه، به ‌عنوان بخشی از مراحل بعدی این توافق، در جریان است. 

با تمام این تفاسیر اما سخنان ترامپ موجب شده تا واکنش‌های متعددی علیه اظهارات وی شکل بگیرد. در این خصوص آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل دیروز (سه‌شنبه) تاکید کرد که باید به هر قیمتی مانع ازسرگیری اقدامات خصمانه در غزه شویم؛ چراکه این امر می‌تواند به یک فاجعه بزرگ منجر شود. گوترش در ادامه اظهار کرد که هر ۲ طرف باید به تعهدات خود در توافق آتش‌بس کاملا پایبند بوده و مذاکرات را به شکل جدی ازسر بگیرند. 

همچنین شاهزاده ترکی الفیصل، مدیرکل سابق سازمان اطلاعات عربستان سعودی در نامه‌ای به دونالد ترامپ، نوشت: «مردم فلسطین مهاجران غیرقانونی نیستند که به سرزمین‌های دیگر اخراج شوند. زمین‌ها، زمین‌های آنهاست و خانه‌هایی که اسرائیل ویران کرد خانه‌های آنهاست و آنها، خانه‌هایشان را همانطور که پس از حملات قبلی اسرائیل انجام داده‌اند، بازسازی خواهند کرد». 

به موازات این روند، محمد اسحاق‌دار، معاون نخست‌وزیر پاکستان و فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان در تماس تلفنی بر لزوم برگزاری نشست فوق‌العاده و فوری وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی جهت بررسی تحولات مربوط به غزه تاکید کردند. 

همچنین احمد ابوالغیط، دبیرکل اتحادیه عرب درباره نشست فوق‌العاده این اتحادیه پیرامون نوار غزه گفت در این نشست یک طرح عربی در مقابل پیشنهاد دونالد ترامپ بررسی خواهد شد و این طرح بر اساس اجماع فلسطین و حمایت عرب‌ها و بین‌المللی خواهد بود. 

همچنین عبدالله دوم، پادشاه اردن دیروز (سه‌شنبه) و کمی پیش از دیدار با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا بر لزوم برپایی کشور فلسطین تاکید کرد. 

نکته نهایی آنکه همزمان با این اظهارات ترامپ، ارتش اسرائیل اعلام کرد که سطح آماده‌باش را افزایش داده و مرخصی نیروهای رزمی در فرماندهی نظامی جنوب را به دلیل ارزیابی‌های امنیتی متوقف کرده است. ارتش اسرائیل همچنین اعلام کرد که یگان‌های نظامی بیشتری را به فرماندهی منطقه جنوبی اعزام کرده‌ تا برای سناریوهای مختلف آماده باشند. 

حال باید دید که آیا جنگ در غزه با تحریک ترامپ، مجدداً شروع خواهد شد یا خیر؟!