سفر وزیرخارجه آمریکا به ۵ کشور آمریکای لاتین با دستور کار کاهش نفوذ چین و روسیه؛
بایکوت چپ‌ها؛ راهبرد واشنگتن از پاناما تا دومینیکن
رامین پرتو
روی کار آمدن دونالد ترامپ و تیم وی در کاخ‌سفید شاید پیام‌های تکراری برای اروپا، چین و روسیه داشته باشد اما بدون شک پیامدهای اعمال راهبردهای جدید او در قبال همسایگان ایالات متحده موضوعی است که نگرانی و یک سکوت از سر شوک را بر کشورهای متعدد به ارمغان آورده است. به عنوان مثال مکزیک و کانادا که شرکای ایالات متخده در پیمان نفتا به حساب می‌آمدند، حالا با یک سردرگمی جدید روبرو هستند و حالا با اعمال تعرفه های 25 درصدیی مواجه شده‌اند و نمی‌دانند که با این اقدامات باید چکار کنند. اگرچه ترامپ اعلام کرده که اعمال تعرفه‌ها علیه کانادا به دلیل کنترل مسائل مربوط به مواد مخدر است، اما جاستین ترودو که حالا به صورت موقت نخست‌وزیری کانادا را به عهده دارد، این سخنان وی را صرفاض طفره رفتن از مسئولیت جهانی ایالات متحده می‌داند.
با این وجود اگر کمی به راهبردهای ایالات متحده دقت کنیم می‌بینیم که این کشور به صورت مشخص سعی دارد تا بتواند کشورهای خارجِ نزدیک خود مانند دولت‌های حاکمن بر آمریکای لاتین را هم مورد هجمه قرار دهد. اینکه ترامپ در بدو ورود و در میان فرمان‌های اجرایی خود، نام کوبا را به عنوان کشور حامی تروریسم به فهرست سیاه خود اضافه می‌کند، موضوعی است که نشان می‌دهد او و تیمش اساساً به دنبال هدف قرار دادن کشورهای آمریکای لاتین هستند. در این راستا میگل دیاز کانل، رئیس‌جمهوری کوبا در صفحه رسمی خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «رئیس‌جمهوری ترامپ، در اقدامی از روی تکبر و تحقیر حقیقت، نامگذاری فریبکارانه کوبا به عنوان کشور حامی تروریسم را دوباره اعمال کرد.
جای تعجب نیست».
دیاز کانل تاکید کرد که هدف ترامپ، «تداوم تشدید جنگ اقتصادی ظالمانه علیه کوبا با اهداف سلطه است». رویترز در این خصوص نوشته است که به عقیده رئیس‌جمهوری کوبا، این «اقدامی به تمسخر و سوءاستفاده» است و «بی‌اعتباری فهرست‌ها و مکانیسم‌های یکجانبه و اجباری دولت آمریکا را تایید می‌کند». وی خاطرنشان کرد که نتیجه تدابیر شدید محاصره اقتصادی اعمال‌شده توسط ترامپ، ایجاد کمبودها برای مردم ما و افزایش قابل توجه جریان مهاجرت از کوبا به ایالات متحده است.
همچنین برونو رودریگس، وزیر امور خارجه کوبا نیز در انتقاد از تصمیم ترامپ تاکید کرد، این اقدام به سایر «اقدامات جدید قرون وسطایی و پسرفت تمدنی» اضافه می‌شود. رویترز د این خصوص نوشته است که ترامپ در سال ۲۰۲۱ و به عنوان یکی از آخرین اقدامات پیش از پایان نخستین دوره ریاست جمهوری، کوبا را در این فهرست ادعایی قرار داد و این اقدام، تلاشی در راستای معکوس کردن عزم باراک اوباما، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا برای برقراری مجدد روابط دیپلماتیک میان دو کشور در سال ۲۰۱۵ با حذف کوبا از این طبقه‌بندی بود.
روبیو به دنبال آن است تا کشورهای آمریکای لاتین را که از حیث مبارزه با مواد مخدر و مهاجرت غیرقانونی با آمریکا همسو هستند با خود همراه و از حیث رسوخ اندیشه سوسیالیستی، با تهدید از چین و روسیه دور کند
اما نکته مهم اینجاست که دولت بایدن حدود سه هفته پیش و در اقدامی دیرهنگام، نام کوبا را از فهرست کشورهای حامی تروریسم حذف کرده بود و حالا مجدداً ترامپ نام کوبا را در فهرست مذکور قرار داده است که نشان دهنده سیاست تهاجمی او علیه هاوانا و شرکای وی است.
روبیو در قلمرو چپ‌ها
آنچه در این راستا باید مد نظر قرار بگیرد این است که ترامپ در سیاست خارجی دولت دوم خود به نوعی سعی دارد تا یک پام کوبنده و منفی را به تمام دنیا صادر کند اما به نظر می‌رسد که حالا قرعه به نام آمریکای لاتین افتاده است.
بر اساس بیانیه وزارت امور خارجه آمریکا، تور مارکو روبیو، وزیر خارجه جدید ایالات متحده از شنبه شب به وقت محلی آمریکا (یکم فوریه) با سفر به پاناما آغاز شده و تا ششم فوریه (پنج‌شنبه) با سفر به کشورهای السالوادور، کاستاریکا، گواتمالا و جمهوری دومینیکن ادامه خواهد داشت. طبق این بیانیه، ارتقای همکاری برای جلوگیری از مهاجرت غیرقانونی گسترده و مبارزه با سازمان‌های جنایتکار فراملی و قاچاقچیان مواد مخدر، اهداف این تور وی عنوان شده‌اند.
واشنگتن‌پست در این خصوص نوشته است که: «روبیو ۵۳ ساله، کوبایی‌الاصل و سناتور سابق فلوریدا، اولین مقام ارشد منصوب شده توسط دونالد ترامپ است که به موجب موضع‌گیری‌های مداخله‌جویانه خود در قبال آمریکای لاتین و خصومت با چین، کوبا و ونزوئلا، به تهاجمی‌ترین فرد در عرصه سیاست خارجی آمریکا معروف است. وی که به تازگی از طرح ترامپ برای خرید گرینلند دفاع کرده و اطمینان داده بود که اظهارات ترامپ در این مورد شوخی نیست، تحقق خواسته رئیس‌جمهوری آمریکا را نه صرفا موضوع تملک زمین بلکه مساله‌ای مرتبط با «منافع ملی» ارزیابی کرد که باید حل و فصل شود. به این ترتیب، هدف از تور آمریکای لاتین او نیز بر هموار کردن مسیر تحقق شعارهای انتخاباتی ترامپ برای اجرای اخراج‌های دسته‌جمعی گسترده وعده داده شده متمرکز است.
دست‌کم در دو دهه گذشته هیچکس تصور نمی‌کرد موضوع بازگرداندن کنترل کانال پاناما به آمریکا بر سر زبان‌ها بیافتد، اما ترامپ پس از پیروزی در انتخابات، به طرز حیرت‌انگیزی این موضوع را مطرح کرده و اِبایی از زیر پا گذاشتن حق حاکمیت این کشور ندارد
فراتر از موضوع مهاجرت، تور مارکو روبیو نگرانی بزرگتری را ایجاد کرده است؛ کانال پاناما و چشمداشت ترامپ برای تصرف دوباره این آبراهه کلیدی که به یک وضعیت غیرمنتظره در منطقه منجر شده، از جمله محورهای اصلی این سفر است. دست‌کم در دو دهه گذشته هیچکس تصور نمی‌کرد موضوع بازگرداندن کنترل کانال پاناما به آمریکا بر سر زبان‌ها بیفتد اما ترامپ پس از پیروزی در انتخابات، به طرز حیرت‌انگیزی این موضوع را مطرح کرده و اِبایی از زیر پا گذاشتن حق حاکمیت این کشور ندارد. نکته اینجاست که در سال ۱۹۸۹، ایالات متحده آخرین حمله به آمریکای لاتین را در پاناما انجام داد. این رویداد یک مداخله نظامی برق‌آسا بود که اساساً با هیچ مقاومتی مواجه نشد. پانامایی‌ها به یاد دارند که به دلیل برتری نظامی آمریکا، راهی برای رقابت با ابزارهای مسلحانه یا به شیوه‌های خشونت‌آمیز نداشتند.
با این حال وزیر امور خارجه آمریکا روز یکشنبه در بدو ورود به پاناما هشدار داد که این کشور باید برای کاهش نفوذ چین بر این کانال اقدام کند، در غیر این صورت آمریکا علیه آن اقدام خواهد کرد. او گفت که رئیس جمهور آمریکا معتقد است پاناما مفاد پیمانی را که آمریکا بر اساس آن، این آبراه حیاتی را سال ۱۹۹۹ در اختیار پاناما قرار داد، نقض کرده است؛ چراکه به زعم او نفوذ و کنترل چین بر این کانال به عنوان مساله نگران کننده برای آمریکا به حساب می‌آید.
میدان‌داری روبیو در پاناما آنهم علیه چین به اینجا ختم نشد بلکه او اعمال فشار بر مقامات این کشور را به حدی رساند که حالا این کشور مجبور به تقابل با پکن شده است. روز گذشته (دوشنبه)
خوزه رائول مولینو، رئیس جمهور پاناما پس از گفت‌وگو با وزیر خارجه آمریکا گفت: «من تصمیم مهمی گرفته‌ام و آن را به شما اطلاع می‌دهم؛ دولت من یادداشت‌تفاهم ۲۰۱۷ در مورد طرح کمربند و جاده چین را تمدید نخواهد کرد و ما احتمال پایان پروژه را زودتر از موعد بررسی خواهیم کرد، اما من فکر می‌کنم که این باید یک یا دو سال دیگر تمدید شود». خبرگزاری فرانسه در این خصوص نوشته است که ابتکار کمربند و جاده چین با هدف اتصال ۶۵ کشور در سراسر جهان از طریق زیرساخت‌های دیجیتال و فیزیکی، از جمله ساخت جاده‌ها، بنادر و شبکه‌های مخابراتی، فرصت‌های اقتصادی برای توسعه زیرساخت‌ها را برای این کشورها فراهم می‌کند که حالا با مشکل روبرو شده است.
همین اظهارات به نوعی می‌تواند اولین دستاورد سفر روبیو به پاناما باشد اما نکته بسیار مهم این است که او در السالوادور، کاستاریکا، گواتمالا و جمهوری دومینیکن دقیقاً همین راهبرد را دنبال خواهد کرد؛ به عبارتی دیگر روبیو در درجه اول به دنبال آن است تا این کشورها را که از حیث مبارزه با مواد مخدر و مهاجرت غیرقانونی با آمریکا همسو هستند را با خود همراه کند و در درجه دوم به دلیل رسوخ اندیشه چپی و سوسیالیستی، با تهدید از چین و روسیه که حالا تهدیدهای شماره یک و دو واشنکتن به حساب می‌آیند، دور کند.
دیدگاه تان را بنویسید