پدیده چندشغلی بودن بین کارگران و کارمندان شدت پیدا کرده است. افراد بسیاری به دلایل مختلف، دنبال شغل دوم و حتی سوم می‌گردند یا تلاش می‌کنند با کسب درآمد غیرفعال از عهده هزینه‌ها برآیند.

به گزارش فرارو، افزایش هزینه‌های زندگی، تورم بالا و کاهش قدرت خرید ازجمله مهم‌ترین عوامل سوق دادن افراد به سمت چندشغله بودن است. بسیاری از کارگران و کارمندان با حقوق و دستمزد فعلی خود نمی‌توانند هزینه‌های زندگی را پرداخت کنند و برای جبران این کمبود، به دنبال منابع درآمدی بیشتر می‌گردند. گاهی موارد، حقوق و دستمزد پرداختی به کارگران و کارمندان ناکافی است و آنها را مجبور به جستجوی شغل دوم و سوم می‌کند. از طرف دیگر ممکن است ناپایداری شرایط اقتصادی و ترس از دست دادن شغل، باعث شود برخی افراد به دنبال شغل دوم و سوم باشند تا در صورت از دست دادن شغل اصلی، منبع درآمد دیگری داشته باشند. گروهی دیگر نیز برای رسیدن به اهداف مالی خود مانند خرید خانه، ماشین یا تحصیل فرزندان، به دنبال شغل دوم و سوم می‌گردند یا ریسک ورود به بازار‌هایی مانند ارز دیجیتال، بورس و دلالی را به جان می‌خرند شاید بخت و اقبال همراهشان بود.

افزایش مداوم هزینه‌ خانوار

 در کشور

مخارج خانوار ایرانی در سال ۱۴۰۱، ماهی ۱۱ میلیون و ۴۲۹هزار تومان بود. مرکز آمار در آن گزارش که آخرین گزارش رسمی از دخل و خرج خانوار ایرانی است، متوسط درآمد خانوار را ۱۳ میلیون و ۹۱۳هزار تومان اعلام کرد.

دو سال گذشته و مرکز آمار باید در مرداد امسال گزارش خود را به‌روزرسانی می‌کرد تا بدانیم در سال ۱۴۰۲ وضعیت زندگی ایرانی‌ها چطور بوده اما به هر دلیلی فعلا این گزارش در دسترس نیست، بنابراین محاسبات را با توجه به تورم ۴۱درصدی سال ۱۴۰۲ و تورم سال ۱۴۰۳ که تا اینجا ۳۲درصد اعلام شده، به‌روزرسانی می‌کنیم.

طبق گزارش‌ها متوسط هزینه خانوار در سال ۱۳۹۷، سه میلیون و ۲۷۷هزار تومان بوده است. این رقم در سال‌های بعد به ترتیب به سه میلیون و ۹۵۳هزار تومان (۱۳۹۸)، پنج میلیون و ۱۷۸هزار تومان (۱۳۹۹)، هفت میلیون و ۷۰۸هزار تومان (۱۴۰۰) و در سال ۱۴۰۱ تا ۱۱ میلیون و ۴۲۹هزار تومان افزایش پیدا کرد.

سال ۱۴۰۲ را با تورم حدود ۴۱درصد پشت سر گذاشتیم و تورم سالیانه سال ۱۴۰۳ تا الان معادل ۳۲درصد برآورد شده است. به این ترتیب متوسط هزینه خانوار سال ۱۴۰۲ در حالت خوشبینانه به ۱۶ میلیون و ۱۱۵هزار تومان می‌رسد و امسال هزینه زندگی به طور متوسط ماهی ۲۱ میلیون و ۲۷۲هزار تومان برآورد می‌شود.

درآمد خانوار هم در تمام سال‌های گذشته افزایش پیدا کرده است. شش سال پیش هر خانوار به طور متوسط ماهی سه میلیون و ۶۳۴هزار تومان درآمد داشت. این رقم در سال‌های بعد به ترتیب به چهار میلیون و ۵۰۸هزار تومان (۱۳۹۸)، شش میلیون و ۲۲۳هزار تومان (۱۳۹۹)، ۹ میلیون و ۳۶۸هزار تومان (۱۴۰۰) و ۱۳ میلیون و ۹۱۳هزار تومان (۱۴۰۱) افزایش پیدا کرد. لذا متوسط درآمد خانوار با توجه به روند تورم در سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ می‌تواند به ترتیب تا ۱۸ میلیون و ۹۱۰هزار تومان (۱۴۰۲) و ۲۴ میلیون و ۹۶۰هزار تومان (۱۴۰۳) افزایش پیدا کرده باشد.

هزینه‌های سنگین 

مسکن و اجاره‌نشینی

قیمت مسکن از مرداد ۱۴۰۳ به بعد اعلام نشده با این حال براساس نرخ‌های اعلامی آگهی‌های آنلاین، می‌توان متوسط قیمت هر مترمربع مسکن را حدود ۱۱۷میلیون تومان در نظر گرفت. لذا قیمت خانه ۸۰ متری با در نظر گرفتن متوسط قیمت ۱۱۷ میلیون تومان، حدودا ۹ تا ۱۰ میلیارد تومان می‌شود. در غیاب آمار رسمی همچنین، اجاره مسکن در تهران را معادل متری ۴۰۰هزار تومان در نظر می‌گیرند. این یعنی مستاجر واحدی ۸۰ متری، بدون احتساب پول پیش باید ماهی ۳۲ میلیون اجاره بپردازد یا توانایی پرداخت رقمی معادل یک میلیارد و ۶۶ میلیون تومان رهن کامل را داشته باشد.

مستاجران تهرانی، البته راه‌حل میانه ۵۳۳ میلیون پول پیش و ماهی ۱۶ میلیون تومان اجاره را هم می‌پسندند. متوسط اجاره هر مترمربع واحد مسکونی در کلانشهر‌های کرج، شیراز، اصفهان به ترتیب ۲۲۹هزار تومان، ۲۱۴هزار تومان و ۲۰۰هزار تومان است و در مشهد و تبریز مستاجران باید برای هر مترمربع واحد مسکونی ۱۷۰هزار تومان و ۱۶۰هزار تومان اجاره بدهند.

هزینه خورد و خوراک خانوار

هزینه خانوار از منظر مرکز آمار به دو بخش خوارکی و غیرخوراکی تقسیم می‌شود. مسکن را در دسته غیرخوراکی‌ها قرار می‌دهند و با مواردی مثل پوشاک و آموزش جمع می‌بندند. غیرخوراکی‌ها معمولا ۷۰ تا ۸۰درصد کل هزینه خانوار را به خود اختصاص می‌دهد و سهم هزینه خوراکی به ۲۰ تا ۳۰درصد می‌رسد.

هزینه خوراکی خانوار سال ۱۳۹۷، به طور متوسط ماهی ۷۸۷هزار و ۵۴۱ تومان بوده که در سال بعد به ۹۷۹هزار و ۴۰۸ تومان افزایش پیدا می‌کند. سال بعد به یک میلیون و ۳۴۲هزار و ۴۵۰ تومان و سال ۱۴۰۰ به دو میلیون و ۵۴هزار و ۴۷۵ تومان افزایش پیدا می‌کند.

هزینه خوراکی سال ۱۴۰۱، طبق گزارش رسمی مرکز آمار به ماهی سه میلیون و ۱۴۰هزار تومان رسیده است. دقیقا همان‌جایی که روایت رسمی متوقف شده و برای تخمین اعداد در سال‌های بعد باید دست به دامن ماشین حساب و تخمین براساس تورم شویم.

متوسط هزینه خوراکی با احتساب تورم ۴۱درصد سال ۱۴۰۲ را ماهی چهار میلیون و ۴۲۸هزار تومان و در سال ۱۴۰۳، با احتساب تورم ۳۲درصدی، پنج میلیون و ۸۴۴هزار و ۵۰۰ تومان در نظر بگیریم. سهم هزینه غیرخوراکی از کل هزینه‌ها، در این سال‌ها به ترتیب تا ۱۱ میلیون و ۶۸۷هزار تومان و ۱۵ میلیون و ۴۳۷هزار تومان بالا می‌رود. مجموع این عوامل نشان می‌دهد به چه دلیل بعضی از کارمندان و کارگران دنبال شغل دوم و سوم می‌رود و چرا دسته‌ای دیگر خطر را به جان می‌خرند تا از محل بازار‌های پرریسک مثل ارز دیجیتال، ارز و طلا درآمد بیشتری کسب کنند.