دیدار مودی و پوتین در هنگامه هشدارهای واشنگتن

رامین پرتو

آنچه امروز به عنوان یک اصل مهم در سیاست و اقتصاد بین‌الملل در دستور کار بسیاری از دولت‌ها قرار دارد، شراکت همه‌جانبه با شرق و غرب و همچنین جایگزینی‌های سریع شرکا به جای رقبا است. در نیم کره شرقی، هند یکی از شرکای مهم مسکو در شرایط فعلی به شمار می‌آید و حالا نارندرا مودی، نخست‌وزیر این کشور به روسیه رفته تا بتواند روابط خود را با کرملین نسبت به گذشته تقویت کند. بر اساس گزارش رویترز، نخست وزیر هند برای نخستین بار از زمان جنگ روسیه و اوکراین برای یک سفر ۲ روزه در حالی به مسکو رفته که روابط مسکو با چین که رقیب اصلی هند محسوب می‌شود، پس از جنگ اوکراین نزدیکتر شده است. 

مودی با انتشار تصویری از ورودش به مسکو در شبکه ایکس به زبان‌های روسی و انگلیسی نوشت: «منتظر تعمیق بیشتر مشارکت استراتژیک ویژه و ممتاز بین ملت‌هایمان هستیم». مودی آخرین بار برای شرکت در نشستی در ولادیووستوک در ۲۰۱۹ به روسیه رفته و با پوتین دیدار داشت و دو طرف آخرین بار در سپتامبر ۲۰۲۲ در ازبکستان و در نشست شورای همکاری شانگهای با یکدیگر دیدار کرده بودند. نکته بسیار مهم این است که هند در دوران نخست وزیری مودی، از محکوم کردن اقدام نظامی روسیه علیه اوکراین اجتناب و در عین حال بر ضرورت حل و فصل مسالمت‌آمیز منازعه تاکید کرده است. این در حالیست که روسیه از زمان جنگ سرد روابط قوی با هند داشته و اهمیت آن به عنوان یک شریک تجاری کلیدی از زمانی که کرملین در فوریه ۲۰۲۲ نظامیان خود را به اوکراین گسیل کرد، افزایش یافته است. یورونیوز در این راستا نوشته است که «چین و هند به دنبال تحریم‌های اعمال شده توسط ایالات متحده به خریداران اصلی نفت روسیه تبدیل شده‌اند و حالا هند بیش از ۴۰ درصد از واردات نفت خود را از روسیه دریافت می‌کند». با این حال، با نزدیک شدن روسیه به چین، شراکت بین مسکو و دهلی نسبت به گذشته پر تنش شده؛ به گونه‌ای که مودی به طور مشخص از حضور در نشست هفته گذشته سازمان همکاری شانگهای که در قزاقستان برگزار شد، خودداری کرده است که بخش اعظمی از آن به روابط این کشور با ایالات متحده مربوط می‌شود. واقعیت این است که چین و هند رقبای سرسختی برای یکدیگر به شمار می‌روند که بر سر نفوذ راهبردی هر چه بیشتر در سراسر جنوب آسیا با یکدیگر رقابت می‌کنند؛ به صورتی که هند به همراه آمریکا، ژاپن و استرالیا عضو گروه «کواد» است و خود را در برابر قاطعیت فزاینده چین در منطقه آسیا و اقیانوسیه می‌بیند. بر همین اساس متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا با اشاره به سفر نارندرا مودی به روسیه اعلام کرد که «اظهارات علنی نخست‌وزیر هند را دنبال خواهیم کرد تا ببینیم او درباره چه چیزی صحبت می‌کند اما همانطور که گفته‌ام نگرانی‌های خود را با هند درخصوص روابطش با روسیه در میان گذاشته‌ایم». حال باید دید که دهلی تا چه حد می‌تواند مسکو را به سمت خود جلب کند!