موج هراس از پوپولیسم در قاره سبز

رامین پرتو

انتخابات پارلمان اروپا که از 6 تا 9 ژوئن در سراسر قاره سبز برگزار شد، با تمام فراز و فرودها و گمانه‌زنی‌های موجود به پایان رسید. بر اساس آمار موجود حدود ۱۸۵ میلیون رأی دهنده در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا در انتخابات پارلمان این اتحادیه شرکت کردند. در این میان منابع اروپایی معتقدند هر چند احزاب راست افراطی در گوشه و کنار این اتحادیه با اقبال عمومی مواجه شدند ولی آراء جلب شده توسط آنها چندان با پیش‌بینی‌ها منطبق نبوده است؛ چنانکه اگر اراده سیاسی کافی در میان احزاب میانه‌رو وجود داشته باشد، ائتلاف حامی اروپای واحد همچنان اکثریت کرسی‌های پارلمان را در پنج سال آینده در اختیار خواهد داشت. بنابر آخرین برآوردها تقسیم کرسی‌ها در پارلمان اروپا که ۷۲۰ نماینده دارد تا حد زیادی با ادوار گذته به خصوص سال 2019 تفاوت زیادی دارد. به گونه‌ای که یورونیوز گزارش داده حزب راستگرای مردم اروپا ۱۸۹ کرسی (۱۲ کرسی بیش تر از دور قبل در سال ۲۰۱۹)، حزب چپ‌گرای سوسیال دموکرات ۱۳۵ کرسی (۵ کرسی کمتر از دور قبل)، حزب چپ‌گرای تجدید اروپا ۸۳ کرسی (۱۹ کرسی کمتر از دور قبل)، محافظه کاران و اصلاح‌طلبان راستگرا ۷۲ کرسی (چهار کرسی بیشتر از دور قبل)، حزب هویت و دموکراسی ۵۸ کرسی (یک کرسی کمتر از دور قبل)، حزب سبز ۵۳ کرسی (۱۹ کرسی کمتر از دور قبل)، نمایندگان مستقل ۴۵ کرسی (۵ کرسی کمتر از دور قبل) و چپ‌گرایان ۳۵ کرسی (دو کرسی کمتر از دور قبل) را کسب کردند. به عبارت دیگر، حزب مردم اروپا (EPP) با کسب ۱۸۹ کرسی همچنان خود را به عنوان بزرگترین بلوک سیاسی در پارلمان اروپا مطرح کرد و حزب سوسیال دموکرات هم با کسب ۱۳۵ کرسی همچنان دومین حزب بزرگ سیاسی اتحادیه اروپا باقی ماند. با این حال احزابی چون حزب تجدید (لیبرال) و حزب سبز هر کدام با از دست دادن ۱۹ کرسی نتایج مایوس کننده‌ای کسب کردند و در برابر احزاب دست راستی چون حزب محافظه‌کاران و اصلاح‌طلبان با کسب ۷۲ کرسی که چهار کرسی بیشتر از انتخابات سال ۲۰۱۹ است اعلام پیروزی کردند.

با وجود حمایت‌های گسترده از راست‌های افراطی در کشورهایی چون فرانسه و آلمان؛ اورزولا فن درلاین به عنوان کاندیدای حزب راست ‌میانه اروپا که ریاست کمیسوین اروپا را هم به عهده دارد، هشدار داد که «جهان پیرامون ما در ناآرامی» است 

شکست مکرون

در فرانسه حزب «اجتماع ملی» به رهبری مارین لوپن توانست حزب امانوئل ماکرون، رئیس جمهور را شکست دهد که این مساله باعث شد تا ماکرون با اعلام انحلال پارلمان، برگزاری انتخابات زودهنگام را خواستار شود. فرانس 24 در این خصوص گزارش داده که این حزب راست افراطی موفق شد ۳۳ درصد از آرا و ۳۱ کرسی را به دست بیاورد در حالیکه حزب ماکرون تنها ۱۵ درصد آرا را کسب کرد. لوپن در این رابطه گفت: «ما آماده‌ایم کشور را به حالت اولش برگردانیم، آماده دفاع از منافع فرانسوی‌ها، آماده پایان دادن به مهاجرت گسترده هستیم». ماکرون هم این شکست را پذیرفته و اعلام کرد: «من پیام شما، نگرانی‌های شما را شنیده‌ام و آنها را بی‌پاسخ نمی‌گذارم. فرانسه به اکثریت واضح نیاز دارد تا در آرامش و هماهنگی عمل کند». 

خیزش آلترناتیو در برلین 

در آلمان هم حزب راست‌افراطی آلترناتیو برای آلمان (AfD) مقام دوم را به خود اختصاص داد که نشان دهنده قدرت این حزب در آستانه انتخابات فدرال سال آینده است. پیش‌بینی می‌شد که این حزب بدبین به اروپا بیش از ۱۶ درصد آرا را به دست آورد که بهترین نمایش آن در تاریخ و سهم بالاتری از آرا نسبت به هر سه حزب در ائتلاف اولاف شولتس، صدراعظم آلمان بود. ائتلاف محافظه کار «اتحادیه دموکرات مسیحی» و «اتحادیه سوسیال مسیحی» که در سطح فدرال در اپوزیسیون هستند با حدود ۳۰ درصد آرا در صدر این نظرسنجی قرار گرفتند. سبزهای آلمان بزرگترین بازنده انتخابات اخیر بودند که با کاهش ۸.۵ درصدی به ۱۲ درصد آرا دست یافتند و به دلیل سیاست‌های مربوط به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای توسط رای دهندگان مجازات شدند. حزب شولتس و سومین شریک ائتلاف او یعنی حزب دموکراتیک هم تنها ۱۴ و ۵ درصد آرا را کسب کردند. عملکرد قوی حزب آلترناتیوی برای آلمان در حالی اتفاق افتاده که دورنمای این حزب بالاترین در چند دهه گذشته است و احزاب پوپولیستی جدید برای پر کردن خلأ ناشی از کاهش حضور احزاب اصلی در رقابت هستند. 

در فرانسه حزب «اجتماع ملی» به رهبری مارین لوپن توانست حزب امانوئل ماکرون، رئیس جمهور این کشور را شکست دهد که این مساله باعث شد تا وی با اعلام انحلال پارلمان، خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام شود

پیروزی «آزادی» در وین

در اتریش نیز حزب راست‌افراطی «آزادی» ۲۶ درصد آرا را کسب کرد و برای اولین بار در رأس احزاب دیگر قرار گرفت. حزب حاکم محافظه کار «مردم» ۲۴ درصد آرا را کسب کرد و جلوتر از حزب سوسیال دموکرات‌ها با ۲۳ درصد و سبزها با ۱۱ درصد قرار گرفت.

تثبیت راست‌ها در ایتالیا، هلند و مجارستان

جورجیا ملونی، نخست وزیر ایتالیا پس از آنکه حزب پوپولیست راستگرایش بیش از ۲ برابر کرسی‌های خود در پارلمان را افزایش دادند، موقعیت خود را تقویت کرد. همچنین حزب راست افراطی در هلند نیز عملکرد خوبی داشت و پیش‌بینی می‌شود «حزب برای آزادی» که ضد مهاجرت به رهبری خیرت ویلدرز است ۶ کرسی به دست آورد که تنها ۲ کرسی کمتر از کل احزاب چپ میانه و سبز است. این در حالیست که بر اساس گزارش منتشر شده از سوی دویچه‌وله، احزاب جناح چپ و سبز در کشورهای اسکاندیناوی حضور بهتری داشتند و احزاب راست افراطی و پوپولیست در سوئد، دانمارک و فنلاند شاهد کاهش سهم آرای خود بودند. در مجارستان هم حزب ویکتور اوربان، نخست وزیر این کشور توانست اکثریت آرا را کسب کند اما در مقایسه با انتخابات ۲۰۱۹ چشمگیر نبود. در بلژیک هم اوضاع چندان برای دولتمردان بروکسل خوب نبود؛ چراکه الکساندر دو کرو، نخست‌وزیر بلژیک پس از شکست حزبش در انتخابات اروپا از نخست‌وزیری این کشور استعفا داد! 

آینده فون درلاین

با وجود حمایت‌های گسترده از راست‌های افراطی در کشورهایی چون فرانسه و آلمان، اورزولا فن درلاین به عنوان کاندیدای حزب راست‌میانه اروپا که ریاست کمیسوین اروپا را هم به عهده دارد، اعلام کرد که حزبش به راه خود ادامه می‌دهد و هشدار داد که «جهان پیرامون ما در ناآرامی» است. به نوشته روزنامه گاردین، حزب مردم اروپا که فون درلاین کاندیدای آن است توانست بر اساس اعلام نتایج، ۱۸۹ کرسی را در پارلمان اروپا کسب کند و جلوتر از سوسیالیست‌ها و دموکرات‌ها با ۱۳ کرسی و حزب «اروپا را تجدید کنید» با ۸۳ کرسی قرار بگیرد. اما گروه‌های اصلاح طلب و محافظه کار اروپایی شامل احزابی چون «برادران» جورجیا ملونی از ایتالیا ۷۲ کرسی و راست افراطی «هویت» و «دموکراسی» ۵۸ کرسی به دست بیاورند. حال باید دید که بانوی قدرتمند اروپا می‌تواند مخالفان خود را کنار بزند و در قدرت بماند یا اینکه موج پوپولیسم قاره‌سبز را فرا خواهد گرفت!